نام پژوهشگر: سامیه حسینی بای
سامیه حسینی بای پرویز اسکندرپور
چکیده : در نگارگری ایرانی از گذشته دور تا به حال همواره شاهد وجود مضامین عرفانی و مینویی و موضوعات ?رمانی بوده ایم. در سیر مطالعاتی نگارگری، افرادی برای معرفی این گونه مضامین به پژوهش پرداخته اند و نگارگری را از منظر توجه به عالم مثال و مضامین عرفانی، حماسی و تغزلی و اخلاقی ارزشمند یافته اند حال ?ن که این تحقیق بر آن شده است که با توجه خاص به زندگی متعارف و روزمره مردم، کارگران، عشایر و روستائیان و ... را در زندگی متعارفشان مورد توجه قرار دهد. مطالعه موردی این پایان نامه با تاکید برآثار نگارگران در بازه زمانی اواخر تیموری تا اواخر صفوی انتخاب شده است. از آن جا که در اواخر قرن نهم ه. ق با ظهور هنرمندانی همچون کمال الدین بهزاد که از نگارگران واقع گرا می باشد ?ثاری متفاوت پدید آمد و جهان واقعی رخ نمود و در رویکرد این گونه هنرمندان در توجه به زندگی متعارف و روزمره مردم نشان می دهد که جلوه های ویژه ای از زندگی متعارف بازتابیده است. این گرایش در میان نقاشان مکاتب بعدی( صفوی: قزوین، مشهد، شیراز) توسط هنرمندانی چون میرسیدعلی، میرزا علی و محمدی و ... نمود بیشتری می یابد و در آخر در مکتب اصفهان ظهور هنرمند شاخص مردم نگار، رضاعباسی این سیر به تکامل نهایی خود می رسد.که البته تاثیرپذیراز نقاشی غربی( اومانیستی) هم مزید بر علت بود. به منظور بررسی مضامین روزمره و متعارف در نگارگری تیموری تعداد ده نگاره از آثار کمال الدین بهزاد انتخاب شده است. در دوران صفوی نیز برای بررسی موضوع، جمعاً تعداد سی و نه نگاره جهت بررسی انتخاب شده است: ده نگاره درمکتب تبریز، هفت نگاره در مکتب قزوین، دو نگاره متعلق به مکتب مشهد، یک نگاره متعلق به مکتب شیراز و در مکتب اصفهان نیز به بررسی بیست و دو نگاره از رضا عباسی و پنج نگاره مربوط به هنرمندان اواخر صفوی انتخاب شده است. این بررسی طی روند مطالعاتی به نتایج بسیار معقول و جالبی رسید که نشان داد زندگی متعارف هیچ گونه خللی در رویکرد عرفانی و حماسی و عاشقانه ندارد بلکه عدم توجه به موضوعات زندگی متعارف و روزمره سبب کاستی تصویرپردازی و در نتیجه عدم توفیق در تاثیر گذاری و تبیین موضوعات فوق نیز می شود. کلمات کلیدی: زندگی روزمره، نگارگری، دوره تیموری، عصر صفوی