کتاب شریف مثنوی که جامع باورهای شریعت، طریقت و حاوی اسرار درونی و حقایق باطنی است، در انتقال مفاهیم ژرف و گسترده در قالب قصه و حکایت به جرات بی مانند است. مولانا که وابسته به مکتب زیباپرستی برپایه هستی شناسی و معرفت شناسی است، جهان بینی اش را براساس اصالت زیبایی و عشق قرارمی دهد. درک این دیدگاه نیاز به سیر و سلوک معنوی و کشف و شهود باطنی دارد. در دوران جدید حس گرایان معرفت های انسان را به حس برمی گردانند و زیبایی های محسوس و طبیعی را اصل قرار می دهند، در مقابل عقل گرایان به برتری معرفت های عقلانی اصالت می دهند. اما در این میان، عرفا براین عقیده اند که با تکیه بر قوه خیال که حضرتی از حضرات خمس و در عین حال یکی از قوای باطنی انسان می باشد، می تواند یک امر محال و ممتنع عقلی به امور محسوس تبدیل کند. همه امور عالم به مدد قوه خیال می تواند در قالب صور محسوس آشکار شود. از طرفی هنر خود نوعی معرفت است و هنرمند، عارفی است که با نگاه شهودی خویش، داده های زیبای محسوس را تغییر می دهد و به رمزهایی درمی آورد سپس آن زیبایی های معقول را به تجربه روحانی ماورای عقلانی پیوند می دهد. این رساله بر آن است تا ضمن بررسی ملاحظات زیبایی شناسی اشعار مولانا به رمزگشایی هر یک از اشخاص و نقش و نگاره های موجود در داستان قلعه ذات الصور و نیز به تاویل این حکایت شورانگیز بپردازد.