چکیده: خیال و فانتزی اساس و پایه ادبیات و هنر و در این میان از مهمترین عوامل تولید یک اثر انیمیشن است. فانتزی که نوع خاصی از تخیل و واکنشی ناخودآگاه در برابر جبرگرایی جهان معاصر است؛ گونه مناسبی برای بیان رویاها، آرزوها و توهمات بشر است که توسط حوزه های مختلف ادبی و هنری ارائه شده است. لیکن هنر انیمیشن قدرتمند ترین آن حوزه ها در به تصویر درآوردن فضاهای رویایی و فراواقعی است؛ این توانایی به حدی است که هنر سینما را نیز پشت سر گذاشته است تا جایی که سینما نیز برای خلق این گونه فضاها به سوی انیمیشن دست نیاز دراز می کند. با توجه به اهمیتی که عنصر فانتزی و خیال در تولید یک اثر انیمیشن دارد در این پژوهش سعی شده به بررسی این دو عنصر در فیلم های انیمیشن ایران پرداخته شود و از آنجا که انیمیشن ریشه در سینما و هنرهای تجسمی دارد به منظور تحلیل و بررسی هر اثر انیمیشنی، شناخت قواعد دستوری این عرصه های هنری ضروری است. از این رو این پژوهش نیز طبق دستور زبان این حوزه از هنر به تحلیل آثار پرداخته است و در نهایت مشخص می شود که فیلم های انیمیشن ایرانی از نظر میزان و چگونگی فانتزی و خیال به کارگرفته شده در آنها کمبودهایی دارد. به جز اندکی از آنها، غالب این آثار واقع گرایی بیشتری نسبت به وجه فانتزی دارند و می توان گفت این واقع گرایی بیشتر مربوط به رویدادهای فیلم است؛ زیرا که در این فیلم ها به کمک تکنیک های مختلف با ایجاد تغییراتی در فرم، حرکت و رنگ تصاویر سعی شده است که واقع گرایی اثر کم شود. واژه های کلیدی: فانتزی، خیال، انیمیشن و انیمیشن ایران.