نام پژوهشگر: رحیم ظهوری کهنمویی
رحیم ظهوری کهنمویی اسماعیل پیش بهار
ایران همواره از نظر تولید و صادرات پسته در جهان رتبه اول را به خود اختصاص داده است، اما بعد از حضور آمریکا در بازار این محصول، سهم ایران در بازارهای جهانی رفته رفته تنزل پیدا کرده، بطوریکه علی رغم افزایش صادرات پسته ایران، سهم بازار جهانی آن از لحاظ ارزش از 58 درصد در سال 2000 به 31 درصد در سال 2008 کاهش یافته است که این امر نشان از تضعیف جایگاه ایران در بازارهای بین المللی این محصول دارد. از اینرو شناخت عوامل موثر بر تقاضای صادرات این محصول در طی سالیان گذشته می تواند در راستای بهبود جایگاه کشور ایران در بازارهای جهانی کمک شایان توجهی نماید. بدین منظور برای بررسی عوامل اقتصادی موثر بر تقاضای صادرات پسته ایران کشورهایی که بیشترین سهم واردات را از پسته ایران طی دوره زمانی 2006-1997 داشته اند انتخاب شده و با استفاده از داده های پانل اقدام به برآورد تابع تقاضای صادرات این محصول شد. جهت برآورد تابع مذکور با استفاده از داده های پانل از مدل های تجمیع شده، اثرات ثابت و اثرات تصادفی استفاده گردید که در هر حالت به علت وجود واریانس ناهمسانی اقدام به رفع این مشکل شد. همچنین با استفاده از آزمون های تجمیع پذیری و آزمون هاسمن اقدام به انتخاب مدل مناسب شد. نتایج مطالعه نشان داد که عواملی چون قیمت صادراتی پسته ایران، شوک ناشی از وجود سم آفلاتوکسین در سال 2004 اثر منفی و معنی داری بر واردات پسته ایران دارند و همچنین متغیرهای قیمت جهانی پسته، درآمد سرانه واقعی و میزان واردات با یک وقفه اثر مثبت و معنی داری بر واردات کشورهای مدنظر از پسته ایران داشته اند. متغیر نرخ ارز نیز اثر معنی داری از خود نشان نداد.