نام پژوهشگر: خدیجه الفی
خدیجه الفی قادر دشتی
مطابق آمار موجود، عملکرد محصول پنبه ایران به عنوان نمادی از شاخص بهره وری در سالهای اخیر با نوساناتی همراه بوده است. تغییرات بهره وری عوامل ترکیبی از تغییرات تکنولوژیکی، کارایی و مقیاس را شامل می شود و تغییرات این سه جزء تعیین کننده نرخ رشد بهره وری می باشد. بنابراین آگاهی از روند تغییرات بهره وری و نیز عناصر آن می تواند در افزایش تولید و بهبود بهره وری عوامل تولید پنبه موثر واقع شود. در مطالعه حاضر جهت بررسی روند تغییرات بهره وری عوامل از هر دو رهیافت پارامتریک و غیرپارامتریک بهره گرفته شد. برای این منظور داده های سری زمانی مربوط به تولید و هزینه محصول پنبه طی سال های 87-1366 استفاده گردید. در رهیافت غیرپارامتری با بکارگیری شاخص ترنکوئیست- تیل، رشد سالانه بهره وری کل برای دوره زمانی مورد نظر 7/1 درصد محاسبه گردید. همچنین نتایج برآورد الگوی هزینه نشان داد، بهره وری کل عوامل طی سال های اخیر بطور متوسط سالانه 53/1 درصد رشد داشته است که این رشد عمدتاً ناشی از تغییرات تکنولوژیکی بوده است. تغییرات مقیاس اثر اندکی بر رشد بهره وری داشته است. به این ترتیب به منظور افزایش بهره وری، توسعه فن آوری ها و تکنولوژی های جدید توصیه می گردد. با برآورد تابع تولید مرزی میانگین کارایی تولید پنبه 83 درصد به دست آمد. به این ترتیب با توجه به عدم کارایی موجود، می توان با بهبود کارایی نیز در نهایت به ارتقای بهره وری عوامل تولید کمک نمود.