عقد ضمان یکی از عقود معین و کاربردی در حقوق است و در فقه اسلامی، بحث جداگانه ای را به خود اختصاص داده است. هدف از نگارش این پایان نامه، بررسی ماهیت و آثار عقد ضمان با مطالعه تطبیقی آن در حقوق ایران، مصر و مذاهب اسلامی است. آنچه که عمده بحث است، در مورد ماهیت ضمان تفاوت چندانی به چشم نمی خورد و هر سه عقد بودن ضمان را قبول دارند. ولی در مورد اثر ضمان، هر کدام نظریه های متفاوتی را مطرح کرده اند. در حقوق ایران اثر ضمان نقل ذمه به ذمه، در حقوق مصر اثر ضمان وثیقه و در مذاهب اسلامی اثر ضمان ضم ذمه به ذمه دانسته شده است. با مقایسه این سه نظریه با یکدیگر، مزایا و معایب هر نظر آشکار می شود و می توان در جهت اصلاح قوانین راجع به عقد ضمان گام برداشت.