نام پژوهشگر: حاتم حیاتی

تأثیر متغیرهای اقلیمی بر مقدار تبخیر در مقیاس های مختلف زمانی در دشت سیستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زابل - دانشکده کشاورزی 1391
  حاتم حیاتی   پرویز حقیقت جو

تبخیر یک پدیده اقلیمی پراهمیت بوده که با بسیاری از پارامترهای اقلیمی دیگر ارتباط دارد. برآورد درست مقدار تبخیر نقش اساسی در مدیریت بهینه منابع آب و تعیین نیاز آبی ایفا می-کند. این تحقیق شامل دو بخش می باشد. در بخش اول، اهمیت پنج عامل مهم، شامل تابش خورشیدی، کمبود فشار بخار، رطوبت نسبی، سرعت باد و دمای هوا که تبخیر را کنترل می-کنند، بطور مقایسه ای در مقیاس های مختلف روزانه، ده روزه و ماهانه با استفاده از داده های ایستگاه زابل و زهک در دشت سیستان و ایستگاه نهبندان ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که نقش متغیرهای اقلیمی در مقیاس های مختلف زمانی، متفاوت می باشد. کمبود فشار بخار همبستگی بهتری با تبخیر تشتک در تمام مقیاس های زمانی داشت، در حالی که رطوبت نسبی کمترین همبستگی را با تبخیر تشتک دارا بود. در بخش دوم، 18 روش برای محاسبه تبخیر شامل هفت روش برپایه دما، شش روش برپایه انتقال جرم و پنج روش مبنی بر تشعشع با تبخیر تشتک مورد مقایسه قرار گرفتند. در ابتدا مقایسه با مقادیر ثابت اصلی در هر معادله صورت گرفت و سپس با استفاده از مقادیر ثابت واسنجی شده جایگزین مقادیر ثابت اصلی انجام شد. نتایج نشان داد هنگامی که مقادیر ثابت اصلی مورد استفاده قرار می گیرد، اختلاف زیادی برای اکثر معادله ها در هر سه ایستگاه وجود دارد. هنگامی که مقادیر ثابت واسنجی شده جایگزین مقادیر ثابت اصلی شدند، معادله ها بهبود زیادی یافتند. از این معادلات، معادله هامون و لینکر از روش های برپایه دما، معادله دالتون از روش های برپایه انتقال جرم و معادله هارگریوز و جنسن از روش های برپایه تشعشع برای هر سه ایستگاه مطابقت بیشتری با مقادیر تبخیر تشتک دارد. همچنین مشاهده شد که روش های برپایه دما نسبت به روش های برپایه انتقال جرم و تشعشع همخوانی بیشتری با مقادیر تبخیر تشتک دارد. با استفاده از مقادیر ثابت واسنجی شده، روش-های هامون، لینکر و مکگینز بوردن در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود.