چکیده: الگوهای هنجاری که همان منابع معناساز هستند، از موضوعات اصلی مورد توجه رشته های مختلف علوم اجتماعی علل الخصوص جامعه شناسی می باشد. در ایران این مبحث به خاطر ظهور گفتمان دولت- ملت مدرن، زیست چند قومی، تفاوت مذهبی و مواجه با فرایند جهانی شدن اهمیت فزاینده ای یافته است. پژوهش حاضر در همین راستا به دنبال شناخت و بررسی الگوی هنجاری ذهنی و عملی موثر بر رفتار دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر سنندج می باشد. در بخش نظری بر اساس مباحث و نتایج به دست آمده از بررسی دیدگاه ها و مرور منابع تجربی موجود یک چارچوب مفهومی تنظیم گردیده و بر اساس آن فرضیات اصلی استخراج شده اند. پژوهش حاضر به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه های بسته در مورد 288 نفر از دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر سنندج صورت گرفته است. جامه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر سنندج در سال تحصیلی 1390- 1389 بوده اند. نتایج پژوهش نشان دهنده گرایش بیشتر این دانش آموزان به الگوی هنجاری قومی می باشد و الگوهای هنجاری جهانی، ملی و سلفیت به ترتیب رده های دوم، سوم و چهارم را در سلسله مراتب الگو گزینی دانش آموزان به خود اختصاص داده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند که بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی افراد با الگوهای هنجاری قومی، جهانی و سلفیت رابطه وجود دارد به نوعی که پایگاه بالا اثر کاهنده ای بر الگوی هنجاری سلفیت و قومی داشته است. اما این متغیر بر الگوی هنجاری جهانی تأثیر معنی دار مثبت و افزایشی دارد. رسانه های داخلی هم بر گرایش به الگوی هنجاری ملی و سلفی تأثیر افزایشی دارند ولی بر متغیر الگوی هنجاری جهانی تأثیر منفی و کاهنده دارند. رسانه های خارجی بر گرایش به الگوی هنجاری جهانی تأثیر افزایشی و بر روی الگوی سلفیت تأثیر کاهنده ای دارند. گروه همالان بر روی الگوی هنجاری سلفیت تأثیر کاهنده ای دارد و با سه الگوی دیگر رابطه معنی داری ندارد.