چکیده در این اثر مفاهیم روانشناختی مثنوی مولوی مورد تحقیق قرار گرفته است. البته مولوی، روان شناس به معنی امروزی نیست اما بعنوان یک عارف و حکیم متفکر و آگاه، از آنجا که با نفسانیات و تأثیر و تأثر نفس آدمی در موقعیت های مختلف آشنایی کامل داشته و به مقتضای حال سخن گفته است، نظریات وی دارای ارزش فراوان است. بنابراین ما با مطالعه قریب به یکصد کتاب و مقاله معتبر روان شناسی و ادبی، سعی کرده ایم نظریات مولوی و مفاهیم روان شناختی موجود در مثنوی را با یافته های روان شناسی نوین مقایسه کنیم. این نوشته دارای یک مقدمه و دو فصل است که هر فصل به دو بخش عمده تقسیم می شود. فصل اول در باره ی بازتاب مفاهیم روان شناسی مکتب انسان گرایی در مثنوی می باشد که در این فصل نظر دو روان شناس معروف این مکتب، کارل راجرز و آبراهام مزلو مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم نیز به دو بخش تقیسم شده که در بخش اول آن، مفاهیم روان شناختی مکتب روانکاوی فروید و در بخش دوم مفاهیم مکتب روان تحلیل گری یونگ و بازتاب مفاهیم این دو مکتب در مثنوی مولوی تحقیق به عمل آمده است و در پایان، چند داستان از مثنوی با تکیه بر اصول نقد روان شناسانه مورد تحلیل قرار گرفته است.