چکیده مقدمه: بیماری دیابت قندی یک بیماری متابولیکی پیچیده است که با اختلال در متابولیسم گلوکز همراه است و چاش جدی برای بهداشت و درمان در سراسر جهان است. باتوجه به اهمیت گیاهان دارویی به دلیل حداقل عارضه جانبی ان ها در این تحقیق عصاره دانه شنبلیله برای تعیین خواص انتی دیابتیک مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این تحقیق 36 موش صحرایی نر بالغ با محدوده وزنی 180 تا 220 گرم به طور تصادفی در 6گروه 5 تایی تقسیم شدند: گروه اول ( موش های غیر دیابتی)، گروه دوم ( موش های دیابتی)، و به گروه های دیابتی سوم تا پنجم عصاره شنبلیله به ترتیب با دوزهای 500،250،150 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و گروه ششم (متفورمین با دوز 100میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن)به مدت 3 هفته خورانده شد. بیماری دیابت با یک بار تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین به میزان mg/kg65 وزن بدن القا شد.در پایان دوره تیمار اثر متفورمین و شنبلیله برمیزان وزن بدن و اسیب های بافتی و پارامترهای بیوشیمیایی از قبیل گلوکز خون،تری گلیسرید، توتال کلسترول،hdl,ldl و میزان فعالیت انزیم های کبدی altوast، میزان تولید mda و فعالیت انزیم کاتالاز مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. به علاوه بیان ژن انسولین با تکنیک rt-pcrبررسی گردید. انالیز اماری با استفاده از روش اماری anova و تست tokey انجام گرفت. یافته ها: نتایج بدست امده کاهش معنی دار میزان گلوکز، تری گلیسرید، توتال کلسترول ،ldl، کاهش فعالیت alt و ast و میزان تولید mda ونیز افزایش معنی دار وزن، hdl و فعالیت انزیم کاتالاز را در رت های دیابتی شده با عصاره شنبلیله نسبت به گروه دیابتی را نشان داد. نتایج بافت شناسی نشان دادند که تیمار با عصاره موجب بهبودی قابل ملاحظه عوارض جانبی ناشی از دیابت قندی در بافت های بدن رت دیابتی می شود. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهند که شنبلیله دارای اثرات انتی دیابتیک است و احتمالا می توان از ان به عنوان انتی اکسیدان و مکمل غذایی برای بیماران دیابتی استفاده کرد.