نماتودهای بیمارگر حشرات خانواده های heterorhabditidae و steinernematidae و باکتری های همزیست آنها،photorhabdus و xenorhabdus به دلیل پتانسیل کنترل بیولوژیک علیه آفات خاکزی و به ویژه آفاتی که در زیستگاه های مخفی واقع شده اند، دردهه اخیر بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند. به منظور تعیین مشخصات این گروه عوامل کنترل بیولوژیک در استان همدان، 100 نمونه خاک از مناطق مختلف شهرستان همدان در سال 1389 (ماه های مهر و آبان) جمع آوری گردید. بررسی نمونه ها به روش تله گذاری با لارو پروانه موم خوار galleria mellonella منجر به جمع آوری 30 جمعیت از جنس steinernema گردید. تعیین مشخصات اولیه بوسیله داده های مرفولوژیک و مرفومتریک نشان دهنده وجود سه جدایه موسوم به hamedan1، hamedan2 و hamedan 3 متعلق به گروه گونه ای "feltiae" بود. مطالعه توالی ناحیه ژنی its1-5.8s-its2 نشان داد که این جمعیت ها به گونه s. feltiae شباهت دارند. بررسی بیماریزایی جدایه s .feltiae hamedan1 (h1) و دو جدایه خارجی گونه های heterorhabditis bacteriophora و s. carpocapsae در غلظت های 4000، 6000، 8000 و 10000 (لارو بیمارگر نماتود در میلی لیتر) علیه مراحل مختلف رشدی تریپس پیاز thrips tabaci (thys.: thripidae) (لارو سن دوم، پیش شفیره و شفیره) در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. مرگ و میر پس از 24 و 48 ساعت ارزیابی گردید. در مدت 24 ساعت، بیشترین تلفات در پیش شفیره (62%) تحت تأثیر گونه h. bacteriophora و کمترین تلفات در لارو سن دوم (5/12%) به وسیله s. carpocapsae ایجاد شد. افزایش غلظت نماتودها از (ijs/ml)4000 - 10000 تأثیر قابل ملاحظه ای در افزایش تلفات پیش شفیره و شفیره نداشت در صورتی که تلفات لاروهای سن دوم به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرد. در پایان مدت زمان آزمایش (پس از 48 ساعت)، بیشترین تلفات لارو سن دوم (74%) بوسیله s. feltiae h1 ایجاد شد، درحالی که هر سه گونه نماتود تأثیر مشابهی در مرگ و میر شفیره ها داشتند. در مطالعه توان تولید مثل نماتودهای بیمارگر حشرات در بدن تریپس پیاز، مشخص شد که شرایط حفره عمومی بدن تریپس پیاز جهت تکثیر و تولید مثل نماتودها مناسب نمی باشد. در مجموع، نتایج بررسی حاضر موید آن است که شهرستان همدان زیستگاه مناسبی برای نماتودهای بیمارگر حشرات می باشد و جدایه بومی s. feltiae h1 از پتانسیل خوبی برای کنترل مراحل خاکزی و برگ زی تریپس پیاز برخوردار است، درحالی که دو گونه دیگر بیشترین تأثیر را روی مراحل خاکزی تریپس پیاز دارند.