نام پژوهشگر: محمد مسافری

بررسی آثار زیست محیطی ناشی از کانی های آرسنیک دار معدن ولیلو شهرستان هریس، آذربایجان شرقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم پایه 1389
  سکینه جدیدی سلطان آباد   محمد مسافری

به منظور ارزیابی آثار زیست محیطی آرسنیک در منطقه ولیلو که محدوده ای به وسعت 95 کیلو متر مربع در اطراف معدن متروکه زرنیخ ولیلو است، 14 نمونه آب(آب شرب، جاری، چاه ،چشمه و زهاب معدن) به همراه 34 نمونه رسوب آبراهه ای و نمونه های سنگ و گندم در تیر ماه 1388 برداشت شده و با روش هایgfaas، xrf وicp آنالیز گردید. بر اساس داده های موجود پراکندگی آرسنیک در نزدیکی دهانه معدن و چشمه ای که در پایین دست معدن قرار دارد بیشترین مقدار را نشان می دهد همچنین این داده ها نشان می دهد که آب های شرب فاقد آرسنیک هستند. نمودار پایپر نمونه ها براساس کاتیون ها و آنیون های موجود رسم گردید که نشان دهنده ی تنوع آب در این منطقه می باشد و از انواع با سختی موقت، سختی دائم و شور می باشند. طبق نمودار شولر این آب ها دارای شرایط مناسب جهت شرب هستند دیاگرام ویلکوکس که بر اساسec وsar می باشد، برای بررسی کیفیت آب ها جهت کشاورزی رسم شد و براساس این دیاگرام آب های منطقه در کلاسc2s1 واقعند که جزء آب های کمی شور هستند و برای آبیاری تقریبا مناسبند. رسوبات منطقه از لحاظ وجود آرسنیک وفلزات سنگین مورد ارزیابی قرار گرفتند و نقشه های پراکندگی عناصر اندازه گیری شده در کل منطقه توسط نرم افزار surfer رسم و در پایان ضرایب همبستگی عناصر سنگین تعیین و نمودار خوشه ای آن ها با نرم افزارspss رسم گردید. بالاترین میزان همبستگی آرسنیک باzn (r2 = 0.686)، la (r2 = 0.622) و pb (r2 = 0.488) می باشد. آرسنیک در نمونه های سنگ در حد کلارک پوسته است و عدم وجود کانی سازی در این سنگ ها را نشان می دهد.بررسی های میدانی نشان داد که خوشبختانه هیچگونه علائم مربوط به بیماریهای ناشی از آرسنیک در ساکنین اطراف محدوده معدنی ولیلو مشاهده نمی شود.آنالیز نمونه های گندم برداشت شده از منطقه نیزعدم وجود آرسنیک در این نمونه ها را نشان می دهد.