امیرحسن رفیعی مجید آقاعلیخانی
به منظور بررسی تأثیر سیستم های تغذیه ای و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی دانه سویاglycin max l.)) و ضرایب کارائی نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی باسه تکرار اجراء شد. سیستم های تغدیه ای به عنوان عامل اول در سه سطح (آلی، تلفیقی و شیمیائی) در نظر گرفته شد که در سیستم تغذیه آلی، نیتروژن از منبع کود آلی زئوپونیکس تأمین گردید و در سیستم تغذیه شیمیائی از کود شیمیائی اوره و در سیستم تغذیه تلفیقی نیتروژن مورد نیاز به صورت 50- 50 از دو منبع کود شیمیائی و آلی تأمین گردید. مقادیر مختلف نیتروژن نیز به عنوان عامل دوم در سه سطح (100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) لحاظ گردید. بذرهای سویا رقم ویلیامز به صورت تأخیری در تاریخ 24 تیر ماه کشت شد و 100 روز بعد در تاریخ یکم آبان ماه برداشت دانه صورت پذیرفت. در این تحقیق عملکرد کمی، اجزای عملکرد و مشخصات کیفی دانه و شاخص های مربوط به کارائی مصرف نیتروژن شامل کارائی استفاده از نیتروژن، هر واحد نیتروژن مورد نیاز، نسبت کارائی نیتروژن، هر واحد نیتروژن جذب شده دانه و کارائی جذب نیتروژن دانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشرین عملکرد دانه( 5650 کیلوگرم در هکتار) تحت سیستم تغذیه تلفیقی و کمترین عملکرد دانه( 2617 کیلوگرم در هکتار) در سیستم تغذیه آلی حاصل گردید. بالاترین عملکرد روغن نیز(1469 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری سیستم تغذیه تلفیقی و مقدار نیتروژن 150 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد روغن (585 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری سیستم تغذیه آلی و مقدار نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بررسی تأثیر مقادیر نیتروژن بر عملکرد نیز نشان داد که به موازات افزایش مقدار نیتروژن، عملکرد دانه افزایش یافت به نحوی که سطح 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن دارای بیشترین عملکرد دانه(6406 کیلوگرم در هکتار) و سطح 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن دارای کمترین عملکرد دانه(5388 کیلوگرم در هکتار) بود. به این ترتیب کاربرد سیستم تغذیه تلفیقی به همراه کاربرد میران 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در تغذیه گیاه سویا در شرایط عدم تلقیح باکتری رایزوبیوم، علاوه بر کاهش چشمگیر در مصرف کودهای شیمیائی و توسعه کشاورزی پایدار، سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی در سویا و افزایش کارائی مصرف نیتروژن در این گیاه می گردد.
