چکیده: رساله حاضر به تبیین مسئله تخلفات ساختمانی و بویژه مقایسه وجود انواع تخلف در مناطق مختلف مادرشهرها با تاکید بر مناطق تازه توسعه یافته کلانشهرها خواهد پرداخت. این بار علت یابی تخلف ساختمانی در ارتباط با مقوله روند رو به رشد شهرنشینی در دو قسمت ساخته شده شهرها یعنی بخشی از شهر که بدواً تحت یک نظام ارگانیک شکل گرفته و در مراحل اولیه تشکیل خود تا اندازه ای بدون برنامه بوده، با منطقه دیگری از شهر که مسئله شهرسازی و برنامه ریزی شهری از ابتدای شکل گیری این مناطق و نواحی با برنامه و طبق ضوابط مدون در قالب طرحهای شهرسازی مصوب شده است، و یا به نوعی با آماده سازی قبلی و نظم قانونی پیش از احداث کاربریهای اراضی شهری مواجه بوده، به چالش کشیده خواهد شد. در جهت نیل به مسئله فوق ، کلانشهر ارومیه به عنوان دهمین کلانشهر پرجمعیت کشور ایران و دومین کلانشهر منطقه ای پس از کلانشهر تبریز واقع در منطقه شمال غرب کشور، به دلیل مواجهه با رشد و توسعه فزاینده بویژه در سالهای اخیر و به تبع آن سرعت یافتن مقوله ساخت و سازها و در نتیجه سرعت در افزایش تخلفات ساختمانی در آن، بخصوص منطقه یک شهری آن بعنوان محدوده مطالعه موردی پژوهش برگزیده شده است؛ بررسی و مقایسه آراء کمیسیونهای بدوی و درصورت وجود آراء تجدیدنظر ماده 100 پرونده های تخلفات ساختمانی و فرمهای گزارش خلافی ساختمانی صادره توسط کارشناسان فنی شهرداریها از منطقه ی یک شهرداری کلانشهر ارومیه (بعنوان منطقه تازه توسعه یافته) و مقایسه ی آن با پرونده ها و فرمهای فوق الذکر در منطقه 4 شهر ارومیه (بعنوان منطقه بافت فرسوده و قدیمی شهر) به لحاظ نوع و میزان تخلفات انجام شده و علت یابی آنها، چارچوب اصلی رساله ی حاضر را تشکیل می دهد.