نام پژوهشگر: اسمعیل خالقی
اسمعیل خالقی نوراله معلمی
با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک کشور، استفاده از روشهایی که منجر به کاهش اثرات سوء کمبود آب بر محصولات باغی گردد، دارای اهمیت است. کائولین یکی از مواد ضد تعرق است که طی سال های اخیر استفاده از آن گسترش یافته است. بدین منظور اثر سه سطح مختلف کائولین (0 ، 3 و 6%) و سه سطح آبیاری( 100، 65 و 40 درصد تبخیر و تعرق گیاه (etcrop)) بر خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زیتون رقم دزفول به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران و همچنین آزمایش دیگری به منظور بررسی اثرات غلظت های مختلف کائولین (0 ، 3 و 6%) و دفعات مختلف پاشش (یک بار، دو بار و سه بار پاشش) بر خصوصیات فیزیکی میوه و شاخص های کیفی روغن درختان بالغ رقم زرد در باغ تجاری پیشگامان فسا در طی سال های 1392-1390 به اجراء در آمد. نتایج نشان داد با کاهش مقدار آب از میزان قطر تنه، وزن تر ساقه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه و سطح برگ کاسته شد. کمترین قطر تنه (33/11 میلی متر)، وزن تر ساقه (6/60 گرم)، وزن خشک برگ (25 گرم)، وزن خشک ساقه (45/34 گرم)، وزن خشک ریشه (11/44 گرم) و سطح برگ (6/1390 سانتی متر مربع) مربوط به تیمار 40% تبخیر و تعرق گیاه بود. تعداد برگ، ارتفاع، وزن تر برگ و ریشه در گیاهان تیمار شده با کائولین در مقایسه با گیاهان تیمار نشده با کائولین در سطوح آبیاری 65 و 40 درصد تبخیر و تعرق گیاه از مقادیر بالاتری برخوردار بود. همچنین با کاهش مقدار آب میزان محتوی نسبی آب برگ و پتانسیل آب ساقه کاسته شد. علاوه بر این نتایج نشان داد که در گیاهان اسپری شده با کائولین (3 و 6%) و تحت رژیم آبی 65 و 40% تبخیر و تعرق گیاه محتوی نسبی آب برگ، پتانسیل آب ساقه، میزان فتوسنتز، میزان هدایت روزنه ای، غلظت دی اکسید کربن بین سلولی در مقایسه با گیاهان تیمار نشده از مقدار بالاتری برخوردار بود در حالی که از نظر کربوهیدارت محلول کل، مقدار آبسیزیک اسید، مقدار آنزیم پراکسیداز و پرولین کمتر بود. نیتروژن و پتاسیم برگ در گیاهان تحت رژیم آبیاری 65 و 40% تبخیر و تعرق گیاه در مقایسه با گیاهان با آبیاری کامل کمتر بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که کائولین و دفعات پاشش تاثیری بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی میوه در طی دو سال آزمایش نداشت. تیمار کائولین موجب افزایش کلروفیل و کاروتنوئید و میزان فنول روغن و سبب کاهش عدد یدی، ارزش پراکسید و k232 و k272 روغن شد. با محلول پاشی کائولین تغییراتی در پروفیل اسیدهای چرب روغن زیتون در طی دو سال آزمایش دیده شد. بطوری که بیشترین مقدار نسبت اولئیک اسید به لینولئیک اسید، اسیدهای چرب تک غیر اشباع به چند اشباع و کمترین مقدار لینولئنیک اسید، ، لینولئیک اسید مربوط به روغن های استخراج شده از درختان تیمار شده با کائولین 3% توام با سه بار پاشش بود. بنابراین با توجه به نتایج می توان انتظار داشت استفاده از کائولین در باغات زیتون کشور ممکن است سبب تعدیل تنش خشکی و کاهش اثرات سوء کمبود آب شده و همچنین می تواند باعث افزایش کارایی فتوسنتز برگ گردد. همچنین استفاده از کائولین در این آزمایش سبب بهبود وضعیت ترکیب اسید چرب روغن و بهبود شاخص های کیفی روغن شود که این مساله می تواند سبب افزایش پایداری اکسیداتیو و عمر انبارداری روغن گردد.
سید موسی موسوی اسمعیل خالقی
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف کم آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی گل جعفری آفریقایی (.l tagetes erecta) و جعفری فرانسوی (.t. patula l) در شرایط آب و هوایی اهواز، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 94-93 انجام شد. این پژوهش با داشتن سه سطح آبیاری شامل 100% تبخیر و تعرق گیاه (شاهد)، 75% تبخیر و تعرق گیاه (تنش خشکی متوسط) و 50 % تبخیر و تعرق گیاه (تنش خشکی شدید) و همچنین دو گونه گل جعفری آفریقایی و جعفری فرانسوی، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بر ویژگی های موفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی این گونه ها به اجرا درآمد. در این طرح پارامترهای مورفولوژیکی وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک بخش هوایی، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، قطر ساقه بصورت روند تغییرات، و پارامترهای طول ریشه و تعداد گل در انتهای آزمایش اندازه گیری شدند. پارامترهای فیزیولوژیکی نشت الکترولیت و محتوای نسبی آب برگ بصورت روند تغییرات و هر 21 روز، یک مرتبه محاسبه و هدایت روزنه ای نیز در انتهای آزمایش اندازه گیری شد. در این طرح پارامترهای بیوشیمیای کلروفیل( کلروفیل a ، b، کلروفیل کل و کارتنوئیدها) بصورت روند تغییرات و هر 21 روز، یک مرتبه اندازه گیری شدند و همچنین میزان شاخص کلروفیل، پرولین، قندهای محلول، آنزیم های آنتی اکسیدان، پروتئین محلول و مالون دی آلدهید یک مرتبه در پایان کار اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که با افزایش سطوح تنش خشکی از میزان صفات مورفولوژیکی اندازه-گیری شده (طول ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، تعداد برگ و..) کاسته شد. همچنین از میزان صفات فیزیولوژیکی، محتوای نسبی آب برگ ، هدایت روزنه ای، و صفات بیوشیمیایی کلروفیل a ، b، کلروفیل کل، کارتنوئیدها، شاخص کلروفیل کاسته شد و بر میزان پرولین، پروتئین های محلول، قندهای محلول، نشت الکترولیت، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان افزوده شد . جداول مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که بیشترین میزان تجمع پرولین، پروتئین محلول، قندهای محلول، نشت الکترولیت، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در تیمار 50% تبخیر و تعرق گیاه و بیشترین میزان، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل، شاخص کلروفیل، هدایت رونه ای و صفات مورفولوژیکی در تیمار 100% تبخیر و تعرق گیاه به دست آمد.