به کار گیری روشهای مختلف آبیاری مانند آبیاری تکمیلی از جمله راهکار های کاهش خطر تولید محصول در مناطق نیمه خشک است. به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و کود بیولوژیک بر روی دو رقم نخود در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در نور آباد لرستان انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل با طرح پایه‏ی بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بود. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح شامل (عدم آبیاری، آبیاری در 50 درصد گلدهی و آبیاری در مرحله غلاف دهی ) در کرت های اصلی اعمال شد و ترکیب دو رقم نخود ( رقم محلی و رقم هاشم ) همراه با تیمار کود (عدم تلقیح با کود ریزوچک پی و تلقیح با کود ریزوچک پی) درکرت های فرعی قرار گرفتند. صفات مختلفی مانند عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و اصلی، روزتا گلدهی، روز تا غلاف دهی و روز تا رسیدگی دانه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس برای صفات مورد بررسی ( به غیر از روزتا 50 درصد غلاف دهی و روزتا 50 درصد گلدهی) برای سطوح مختلف آبیاری اختلاف معنی داری نشان داد. همچنین برای متغیر ارقام عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته اختلاف معنی داری را نشان دادند. در بررسی بقیه منابع تغییر؛بین بلوک ها (تکرارها)، سطوح تلقیح بذر با کود، اثر متقابل آبیاری در ارقام (به غیر از اثر متقابل آبیاری در رقم برای تعداد دانه در غلاف که در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری را نشان داد)، اثر متقابل آبیاری در تلقیح بذر، اثر متقابل ارقام در تلقیح بذر و سطوح آبیاری در ارقام در تلقیح بذر هیچگونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج تجزیه همبستگی بین تمام صفات مورد مطالعه با عملکرد اقتصادی همبستگی معنی داری نشان داد. عملکرد دانه با استفاده از کود بیولوژیک ریزوچک پی به میزان 79/51 کیلو گرم در هکتار افزایش یافت ، با این حال اثر آن از نظر آماری معنی دار نبود.