نام پژوهشگر: علی کیانی راد
فاطمه برزو حسین مهرابی بشرآبادی
ازآانجا که کشاورزی یکی از فعالیت های همراه با مخاطره است. در این مطالعه با تدوین یک الگوی بیمه درآمدی، حق بیمه منصفانه برای دو محصول ذرت دانه ای و سیب زمینی در استان کرمان با استفاده از روش شبیه سازی بوت استراپینگ محاسبه شد. سپس با قرار دادن محصول ذرت دانه ای که از عمده-ترین محصولات تولیدی استان است به همراه سیب زمینی در یک تناوب زراعی با حالت های مختلف، نرخ های بیمه درآمدی با هم مقایسه شدند تا به کشاورزان در انتخاب بهترین حالت با توجه به شرایط اقلیمی و اقتصادی کمک گردد. داده های مورد استفاده از سالنامه و آمارنامه های کشاورزی سال های گوناگون، سایت جهاد کشاورزی، سایت بانک مرکزی ایران و همچنین صندوق بیمه محصولات کشاورزی جمع آوری شده است. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که محصول سیب زمینی به علت داشتن نوسانات درآمدی بیشتر نسبت به ذرت دانه ای در این استان از شرایط بهتری برای ایجاد بیمه درآمدی برخوردار است و حق بیمه بالاتری نسبت به ذرت دانه ای در سطوح پوشش مختلف به خود اختصاص داده است. همچنین در یک تناوب زراعی چنانچه ذرت دانه ای و سیب زمینی به نسبت مساوی در تناوب زراعی فرار گیرند حق بیمه کمتری را به خود اختصاص می دهند.
مرضیه مهدوی مقدم حمید رضا میرزایی خلیل آبادی
ماهیت غیر قابل پیش بینی پدیده ها و حوادث طبیعی، شرایط خاصی را برای بخش کشاورزی ایجاد نموده و نحوه فعالیت بهره برداران را تحت تاثیر قرارداده است به طوری که در این فعالیت توام با ریسک، کشاورزان همواره نسبت به درآمد خود نامطمئن هستند. دولت ها نیز به دلیل ماهیت بخش کشاورزی ،ریسک بالاترنسبت به سایر بخش ها و تامین امنیت غذایی به منظور حمایت از تولیدکنندگان این کشاورزی برنامه هایی راطراحی و اجرا نموده اند که از آن جمله می توان به بیمه محصولات زراعی و همچنین کمک های بلا عوض پرداختی در زمان بروز قهری اشاره نمود. در مطالعه حاضر تاثیر بیمه در کنار این پرداخت ها بر درآمد کشاورزان با استفاده از روش شبیه سازی مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدای امر به منظور شبیه سازی از سه روش پیش بینی arima ، روش تخمین تابع روند و روش های هموارسازی نمایی استفاده شد و برای تعیین دقت بهترین پیش بینی، از روش میانگین قدر مطلق درصد خطا بهره گرفته شد. سه محصول گندم آبی،چغندرقند و پنبه برای استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از شبیه سازی درآمد برای کشاورزان نشان داد ، در صورت حضور یا عدم حضور پرداخت ها ها در محصول گندم،بیمه تاثیر مناسبی در کاهش ریسک درآمدی داشته و از این جهت در شرایط بهتری نسبت به دومحصول پنبه و چغندر قراردارد.در دو محصول دیگر بیمه به تنهایی و بدون پرداخت ها تاثیر چندانی بر کاهش ریسک درآمدی نداشته است. در پنبه و چغندرقند به دلیل عدم دریافت غرامت در بسیاری از سالها، بیمه خود به تنهایی مطلوبیت زیادی را برای کشاورزان ایجاد نکرده است. ولی بطور کلی در حالت وجود بیمه محصولات کشاورزی نسبت به عدم وجود آن، ریسک درآمدی به مراتب کاهش یافته است چرا که بخشی از حق بیمه نیز بصورت یارانه پرداخت می گردد. برای دو محصول چغندر و پنبه که سال های زیادی تحت پوشش بیمه قرار دارند بیمه تاثیر چشم گیری بر درآمد نداشته است. یارانه حق بیمه تاثیر چندانی بر ریسک درآمدی نداشته و بیشتر جنبه ترغیب کننده به بیمه نمودن محصولات کشاورزی را داشته است
سمانه عزیزنصیری رضا افقی
کشاورزی فعالیتی ریسکی می باشد وکشاورزان با انواع مختلفی از ریسک ازجمله آب وهوا، آفت، بیماری وهمچنین ریسکهای مرتبط به بازار ومواد اولیه مواجه هستند. ریسکهای سیستماتیک بزرگترین و مهمترین ریسک در سیستم کشاورزی می باشد . روش های مختلفی بمنظور مقابله با انواع مختلف ریسک بکارگرفته می شود. هرچند روش های سنتی مدیریت ریسک درمقابله با ریسک هایی که منجر به وقوع خسارت درمقیاس پایین می شوند(حتی اگر این خسارت ها بطور مداوم رخ داده شود) خوب عمل می کنند ، ولی این روش ها درمقابله با ریسک هایی که شدت خسارت بالایی دارند حتی اگر بندرت اتفاق بیافتند، ازکارایی مناسبی برخوردار نمی باشند. زیراعلارغم سایرریسک ها دربیمه های اتومبیل و مسئولیت، ریسک های آب و هوایی، بعنوان مثال ریسک خشکسالی، بعد از وقوع سطح وسیعی ازیک منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد. ما دراین پروژه طرح بیمه شاخص آب وهوا که نسبت به سایر بیمه های محصولات کشاورزی ارجح تر می باشد، را درنظرگرفته ایم. یکی ازمهمترین دلایل انتخاب بیمه محصولات کشاورزی براساس شاخص های آب و هوایی مقاوم بودن این طرح درمقابل اثرات مخرب انتخاب نامساعد و مخاطرات اخلاقی می باشد. بمنظور طراحی بیمه شاخص آب و هوا سه شاخص آب وهوایی بارندگی تجمعی، خشکسالی و شاخص کاهش بارندگی در نظر گرفته شده است. شاخص ها با استفاده از اطلاعات دما و بارش شهر مراغه در استان آذربایجان شرقی طی سالهای 1368 تا 1387 محاسبه شده اند. داده های گندم دیم، دما وبارش از موسسه تحقیقاتی کشاورزی دیم کشور و ایستگاههای هواشناسی بدست آمده اند. با استفاده از توابع مفصل ارشمیدسی ساختار وابسته بین عملکرد گندم و شاخصهای آب و هوایی مورد بررسی قرارگرفته است. از بین سه شاخص مطرح شده شاخص خشکسالی بدلیل داشتن بیشترین همبستگی با عملکرد گندم، انتخاب شد. توابع مفصل ارشمیدسی از لحاظ مناسب بودن جهت مدلسازی عملکرد گندم و شاخص خشکسالی بررسی شدند و مناسب بودن هر سه تابع مورد تایید قرار گرفت. بنابراین مقدار حق بیمه با استفاده از هر سه تابع محاسبه شده است. علارقم دقت بالای توابع مفصل در تعیین ساختار وابسته بین متغیرها، بمنظور معرفی سایر روشها در محاسبه حق بیمه، مقدار حق بیمه با استفاده از مدلسازی رگرسیون نیز بدست آمد. در آخر به طراحی تابع غرامت بیمه گر پرداخته شده است. با توجه به نتایج بدست آمده بنظر می آید بیمه شاخص آب و هوا، منحصرا شاخص خشکسالی، چندان برای کشاورزان مراغه مناسب نمی باشد بطوریکه مقدارحق بیمه بدست آمده از مقدار حق بیمه طرح جاری در گندم دیم مراغه بیشتر شده است. وجود یک ساختار وابسته قوی بین عملکرد محصول و شاخص های آب و هوایی و همچنین در اختیار داشتن سری زمانی بلند مدت از داده ها، از عوامل مهم در طراحی بیمه شاخص آب و هوایی به حساب می آیند. در حالیکه نتایج بدست آمده از ساختار وابسته بین متغیرها نشان می دهد شاخص خشکسالی همبستگی نسبتا کمی با عملکرد محصول دارد. بنابراین مطمئنا اجرای این طرح در مناطقی که ساختار وابسته قوی بین عملکرد محصول و شاخص های آب و هوایی وجود داشته باشد نتایج موفقیت آمیزی به همراه خواهد داشت.
زهرا رضایی ناصر شاهنوشی
هدف این مطالعه بررسی تأثیر سیاستهای حمایتی بر ارزش افزوده محصولات باغی در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی ایران در طی 6 مرحله می باشد. این مطالعه با استفاده ازداده های سری زمانی طی دوره زمانی89-1368 انجام شده است. در این پژوهش اثرگذاری شاخص حمایت از تولیدکننده(pse) بر متغیرهای مهمی مثل ریسک درآمدی و هزینه های تولید محصولات منتخب باغی(خرما،پسته،مرکبات و سیب) و ارزش افزوده بررسی شده است. نتایج حاصل از شاخص حمایت از تولیدکننده برای هر کدام از محصولات نشان دهنده این بود که در برخی از سالها بجای حمایت از آنها، مالیات پنهان اخذ شده است و به طور متوسط حمایتها توانسته اند ریسک درآمدی را برای محصولات خرما، پسته، سیب و مرکبات به ترتیب 52.5، 0، 11.5، 31.06 درصد کاهش دهند. در بررسی تاثیر حمایتها بر هزینه تولید نیز نتایج نشان داد که هزینه تولید خرما، پسته، سیب و مرکبات به ترتیب0.4، 0، 0.04و0.05 کاهش پیدا کند. سیاست حمایت از تولیدکننده محصولات منتخب باغی که بیش از 70درصد از تولید زیربخش باغبانی را به خود اختصاص می دهند، توانسته 0.12 درصد هزینه تولید را کاهش دهد. براساس نتایج حاصل از ماتریس حسابداری اجتماعی کاهش 0.12درصدی در هزینه تولید بخش باغبانی علاوه بر اینکه ارزش افزوده بخش باغبانی را 4.19درصد افزایش می دهد، ارزش افزوده صنایع غذایی و آشامیدنی را نیز 18 درصد افزایش داده است.در اولویت بندی سیاستهای حمایتی موثر برکاهش ریسک درآمدی از نظرکارشناسان که بر اساس اجزای شاخص حمایت از تولیدکننده و زیرمجموعه های حمایت قیمتی(سوبسید صادرات، تعرفه و قیمت تضمینی) و عوامل موثر بر تسهیلات(مقدار وام، نرخ بهره و مدت بازپرداخت) انجام گردید، نتایج نشان داد که در محصول خرما حمایت قیمتی، قیمت تضمینی در اولویت قرار دارند و در محصول سیب که تنها عامل تسهیلات بر کاهش ریسک درآمدی موثر بود، نرخ بهره در اولویت اول قرار دارد. در محصول مرکبات نیز یارانه سموم، تعرفه و مقدار وام در اولویت بیشتری نسبت به سایر گزینه ها قرار داشتند.
الهام خواجه پور غلامرضا سلطانی
بهدلیل پایین بودن میزان بارندگی سالیانه و فقدان منابع آب زیر زمینی، فعالیت های کشاورزی در منطقه سیستان کاملاً به آب رودخانه هیرمند وابسته است. آب رودخانه هیرمند نوسانات شدیدی داشته به طوری که در طول سال های گذشته مردم منطقه از سیلاب های مهیب و خشکسالی های مداوم همیشه در رنج بوده اند. هدف این تحقیق معرفی و تحلیل طرح های مختلف بیمه جریان رودخانه به عنوان یکی از راه حل های کاهش نوسانات سود ناخالص زارعین منطقه سیستان است. ترکیبی از تکنیک های شبیهسازی و مدلسازی، برای تحقق اهداف این تحقیق به کار گرفته شده است. بدین معنی که ابتدا، فرایند تصادفی جریان رودخانه هیرمند به روش کاپیولا برای دو فصل رشد به صورت تجمعات 6 ماهه در منطقه سیستان با استفاده از اطلاعات ماهانه از سال 1336 تا 1388 شبیهسازی شد. سپس با استفاده از تکنیک های برنامهریزی، اقتصادسنجی و شبیهسازی، روابط بین میزان آب در دسترس زارعین و سود ناخالص آن ها برآورد گردید. در نهایت با ارائه طرح های مختلف بیمه جریان رودخانه با در نظر گرفتن سطوح پوشش 70، 75 و 80 درصدی در مدل و شبیه سازی مدل برای 10 سال، اثرات این طرح ها در کاهش ریسک سود ناخالص زارعین بررسی شد. تقاضای بالقوه زارعین برای طرح های مختلف بیمهای، به روش های میانگین-واریانس، برتری تصادفی از درجه اول و دوم و نیز کارایی تصادفی با توجه به یک تابع، تحلیل گردید. نتایج نشان داد که به کارگیری طرح های مختلف بیمه با سطوح مختلف پوشش می تواند در کاهش نوسانات سود ناخالص کشاورزان موثر باشد که این اثر در زارعین شهرستان زهک که در مقایسه با شهرستان زابل از ریسک بالاتری در دسترسی به آب و در نتیجه سود ناخالص زارعین برخوردار هستند بیشتر است. همچنین در همه سطوح ریسک گریزی، تقاضای زارعین برای طرح های بیمهای که سطح پوشش بیشتری را در نظر می گیرند، بیشتر از سایر طرح ها است. به علاوه مقادیر حق بیمه و جبران خسارت به دست آمده از مدل شبیه سازی شده نشان دهنده عملکرد مالی قوی تر صندوق بیمه در صورت اجرای طرح بیمه جریان رودخانه، در مقایسه با طرح های بیمه ای سنتی است که در حال حاضر در منطقه سیستان در حال اجرا است.
جواد خشت زر هادی محمدی
در تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر ارزش صادرات محصولات کشاورزی با تاکید بر موضوع جهانی شدن پرداخته شد. برای این منظور از تحلیل داده های سری زمانی سالهای 1392-1358 با استفاده از بسته ی نرم ا فزاری eviews و تکنیک ols استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از این واقعیت است که متغیرهای باز بودن اقتصاد و شاخص ترکیبی ادغام تجاری تأثیر معنادار و مثبتی بر متغیر ارزش صادرات محصولات کشاورزی گذاشته است. این امر نشان دهنده این واقعیت است که جهانی شدن تأثیر مثبتی بر بهبود وضعیت بخش کشاورزی در ایران دارد.
سحر عابدی قادر دشتی
تولید کشاورزی یک فعالیت تجاری ریسکی است. کشاورزان، با طیف گسترده ای از خطرات و حوادث طبیعی مانند خطرات آب و هوایی، آفات و امراض نباتی مواجه هستند. ریسک عنصری گریزناپذیر ولی قابل مدیریت است. بیمه کشاورزی از جمله برنامه های موثر مدیریت ریسک است. اما طرح های سنتی بیمه محصولات کشاورزی مشکلاتی همچون هزینه اجرایی بالا، چالش ناشی از اطلاعات نامتقارن یعنی، انتخاب نامساعد و مخاطرات اخلاقی را دارند. لذا در این پژوهش، بیمه محصولات کشاورزی بر پایه شاخص های آب و هوایی برای محصول گندم دیم در شهرستان میانه ارائه شده است که یک ابزار کارآمد در مدیریت ریسک کشاورزی می باشد. در این راستا، داده های مربوط به عملکرد گندم دیم رقم سرداری و متغیر های آب و هوایی طی سال های زراعی 92-1366 به ترتیب از سازمان جهاد کشاورزی و سازمان هواشناسی استان آذربایجان شرقی گردآوری گردیدند. در سال های اخیر، توابع مفصل تاکی شکل در اندازه گیری ساختار وابستگی و بیان توابع توزیع توام در زمینه های مختلف موفقیت آمیز بوده اند؛ لذا در این پژوهش ساختار وابسته بین شاخص های آب و هوایی و عملکرد محصول با استفاده از توابع مفصل تاکی شکل اندازه گیری شد و در نهایت مقادیر حق بیمه و تابع غرامت محاسبه گردید. نتایج نشان داد الگوی d-vine در تشریح تابع توزیع توام بهتر از الگوی c-vine است؛ بنابراین این الگو برای محاسبه حق بیمه گندم دیم مورد استفاده قرار گرفت. حق بیمه در چهار سطح پوششی (50، 75، 90 و 100 درصد) محاسبه شد که میزان آن در سطح پوشش 80 درصد 588320 ریال می باشد. حق بیمه محاسبه شده در بیمه شاخص آب و هوا کمتر از حق بیمه فعلی است که مقداری معقول است.