به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد رازیانه و شنبلیله و محتوای اسانس دانه رازیانه در نسبت های مختلف کشت مخلوط و تک کشتی آزمایشی با استفاده از روش های جایگزینی و افزایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل کشت مخلوط افزایشی در سه سطح، کشت مخلوط جایگزینی در شش سطح، کشت خالص رازیانه و کشت خالص شنبلیله بود. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی به غیر از وزن هزار دانه، شاخص برداشت و درصد اسانس رازیانه به طور معنی داری (05/0p?) تحت تأثیر نسبت های مختلف کاشت قرار گرفتند. عملکرد شنبلیله و رازیانه با افزایش نسبت هر یک در کشت مخلوط افزایش یافت. به طوریکه در شنبلیله بیشترین عملکرد دانه (24/618 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص و کمترین آن (67/201 کیلوگرم در هکتار) از سری جایگزینی 75% رازیانه + 25% شنبلیله (3:1) حاصل شد. همچنین در رازیانه سری افزایشی 100% رازیانه + 33% شنبلیله و سری جایگزینی 25% رازیانه + 75% شنبلیله (1:3) بترتیب از بیشترین (36/1465 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (47/521 کیلوگرم در هکتار) میزان عملکرد دانه برخوردار بودند. عملکرد اسانس رازیانه در سری افزایشی 100% رازیانه + 33% شنبلیله در مقایسه با کشت خالص بیشتر بود. نسبت برابری زمین در همه آرایش های کاشت بیشتر از یک بود، به طوریکه سری افزایشی 100% رازیانه + 33% شنبلیله بیشترین (49/1) و سری جایگزینی 75% رازیانه + 25% شنبلیله (3:1) کمترین (16/1) میزان شاخص مذکور را نشان دادند.

به منظور بررسی اثر تنش شوری بر عملکرد و شاخص های رشد، تاثیر پایه در بهبود کیفیت و کمیت میوه خیار پیوندی (رقم نگین) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سیستم کشت بدون خاک اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه نوع پایه کدوئیان (کدویferro rz f1، خربزه صادراتی زرد و خربزه حسین حجی توسرخ) و سه سطح شوری (صفر، 30 و 60 میلی مولار) می-باشند. نتایج نشان داد که شوری عملکرد میوه، میانگین سطح برگ، میانگین تعداد برگ، میانگین طول ساقه، محتوای آب نسبی و وزن تر وخشک گیاه را به طور قابل توجهی کاهش داد. بیشترین مقدار عملکرد (4.165 کیلوگرم میوه بازارپسند در هر بوته) در گیاهان پیوند شده بر روی پایه کدوی ferro rz f1 در سطح شوری صفر میلی مولار حاصل شد. شوری با افزایش میزان مواد جامد محلول باعث بهبود کیفیت میوه گردید. بیشترین میزان مواد جامد محلول در خیار پیوندی بر روی پایه خربزه حسین حجی توسرخ در سطح شوری 60 میلی مولار حاصل گردید. با افزایش شوری، شاخص کلروفیل در بوته های خیار شاهد، پیوندی بر روی کدوی ferro rz f1 و حسین حجی توسرخ ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت ولی در خیار پیوند شده بر روی خربزه صادراتی زرد با افزایش میزان غلظت شوری این شاخص افزایش یافت. بیشترین میزان کلروفیل مربوط به خیار پیوندی برروی پایه کدوی ferro rz f1در سطح شوری30 میلی مولار بود. با افزایش سطوح شوری میزان نشت الکترولیت افزایش یافت و بیشترین میزان نشت الکترولیت در خیار شاهد (غیر پیوندی) در سطح 60 میلی مولار مشاهده گردید. با افزایش میزان سطوح شوری غلظت سدیم و کلر افزایش و سبب کاهش غلظت پتاسیم در قسمت های مختلف گیاه شد.

به منظور مطالعه تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی، غلظت برخی عناصر معدنی و جوانه زنی بذر دو رقم ریحان، پژوهشی در قالب دو آزمایش انجام گرفت. آزمایش اول بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه انجام شد. تیمار تنش شوری در چهار سطح (0، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) همراه با آب آبیاری و تیمار سالیسیلیک اسید در سه سطح (0، 25/0 و 5/0 میلی مولار) و دو رقم ریحان سبز و بنفش بود. در آزمایش دوم که بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد، جوانه زنی دو رقم ریحان با همان سطوح شوری و سالیسیلیک اعمال شده در آزمایش اول، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار شوری تأثیر معنی داری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک، مقدار برخی عناصر معدنی (کلر، سدیم و پتاسیم) و جوانه زنی بذر (درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه) داشت. با افزایش تنش شوری ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه چه و ساقه چه، سطح برگ، سطح ویژه برگ، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کارتنوئید، پتاسیم، درصد و سرعت جوانه زنی بذر، به طور معنی داری کاهش یافت اما مقدار پرولین، کلر و سدیم و مقاومت روزنه ای افزایش یافت. کاربرد سالسیلیک اسید، رشد گیاه را در شرایط شوری بهبود بخشید. غلظت 5/0 میلی مولار سالسیلیک اسید تأثیر موثرتری بر صفات اندازه گیری شده داشت. براساس نتایج به دست آمده، ریحان بنفش رقم متحمل به شوری بود.

چکیده امروزه تولید نشاهای سالم و مرغوب یکی از عوامل اصلی موفقیت در پرورش سبزی¬ها از جمله گوجه¬فرنگی است. از این رو به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی¬کمپوست و تغذیه نیتروژن بر خصوصیات رشدی نشاء گوجه¬فرنگی رقم rio grand، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه تکرار در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه زنجان انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 5 سطح ورمی¬کمپوست (0، 5، 10، 20 و 40 درصد وزنی) و 5 سطح نیتروژن (0، 25، 50، 100 و 200 میلی¬گرم بر کیلوگرم خاک) بود که نیتروژن از منبع اوره تأمین گردید. نتایج نشان داد تیمار کودی نیتروژن تأثیر معنی¬داری بر رشد نشاء داشت و بیشترین ارتفاع نشاء، وزن خشک ریشه و ساقه، وزن تر ساقه، شاخص کلروفیل برگ در سطح 100 میلی¬گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک مشاهده گردید. تیمار ورمی¬کمپوست رشد نشاء را افزایش داد و بیشترین ارتفاع نشاء، فاصله میانگره، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه در سطح 10 درصد وزنی ورمی¬کمپوست بدست آمد. همچنین ورمی¬کمپوست به طور معنی¬داری دوره رشد نشاء را کاهش داد و کوتاه¬ترین طول دوره رشد (67/39 روز) در بستر 10 درصد وزنی مشاهده شد. با توجه به نتایج به¬دست آمده غلظت عناصر npk در برگ با کاربرد ورمی¬کمپوست افزایش یافت. تیمار 10 درصد وزنی ورمی-کمپوست + 100 میلی¬گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک رشد نشاء را بهبود بخشید.

به منظور بررسی اثر کیتوسان و تیمار آب گرم بر انبارمانی و کیفیت میوه فلفل دلمه¬ای آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل کیتوسان در چهار سطح 0، 1، 5/1 و 2 درصد و تیمار آب گرم در سه سطح 20، 45 و 60 درجه سانتی¬گراد بود که میوه¬ها به مدت 12، 24 و 35 روز در دمای 8 درجه-سانتی¬گراد نگهداری شدند. نتایج نشان داد پوشش کیتوسان اثر معنی¬داری بر کیفیت میوه و میزان ویتامین c داشت. تیمار میوه¬ها با کیتوسان 2 درصد، کاهش درمواد جامد محلول، سفتی، کیفیت ظاهری، وزن میوه و ویتامین cرا به طور معنی¬داری به تأخیر انداخت. تیمار آب گرم اثر معنی¬داری بر کیفیت میوه داشت. غوطه¬ور کردن میوه¬ها در آب گرم 45 درجه سانتی¬گراد کیفیت ظاهری، سفتی میوه، میزان اسیدیته و فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز را بهبود بخشید. تیمار آب گرم 60 درجه¬سانتی¬گراد موجب خسارت میوه و کاهش کیفیت شد. طبق نتایج به¬دست آمده تیمار کیتوسان 2 درصد و آب گرم 45 درجه سانتی¬گراد بهترین تأثیر را بر صفات مورد مطالعه داشتند.

به منظور بررسی اثر پایه¬های مختلف کدوئیان بر عملکرد و کیفیت میوه خیار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سال 1392 در گلخانه و مزرعه پژوهشی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل چهار پایه کدو حلوایی (l. cucurbita moschata)، کدو قلیانی (lagenaria siceraria l.)، خربزه توده زرد جلالی (cucumis melo l.) و خیار به عنوان شاهد و روش پیوند (حفره¬ای و نیمانیم) بود که اثر آن¬ها بر عملکرد، رشد و کیفیت میوه خیار مزرعه¬ای رقم super dominus مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نوع پایه اثر معنی¬داری روی عملکرد و شاخص¬های رشد دارد. عملکرد (97/2 کیلوگرم در بوته)، تعداد میوه، طول ساقه و تعداد برگ در گیاهان پیوندی روی پایه کدو حلوایی بیشتر از سایر پایه¬ها و شاهد بود. صفات کیفی میوه همچون سفتی بافت میوه و مقدار مواد جامد محلول تحت تاثیر پایه قرار نگرفت. پایه خربزه باعث کاهش عملکرد و رشد رویشی گیاهان خیار شد. روش پیوند اثر معنی¬داری بر رشد و عملکرد و کیفیت میوه نداشت. بیشترین میزان سطح برگ در گیاهان غیر پیوندی حاصل شد. با توجه به نتایج می¬توان پیوند خیار روی پایه¬ کدو حلوایی را جهت بهبود رشد و عملکرد خیار مزرعه¬ای پیشنهاد نمود.

به منظور بررسی اثرات نفتالین استیک اسید و تراش بوته بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه خربزه توده خاتونی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی نفتالین استیک اسید در سه سطح (25 ،50 و 100 میلی گرم در لیتر در مرحله چهار تا شش برگی و تشکیل میوه) و تیمار -های بدون هرس، هرس و تراش بوته بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی نفتالین استیک اسید باعث افزایش مقدار مواد جامد محلول کل و قندهای محلول ساکارز و فروکتوز در بخش های مختلف میوه شد به طوری که بیشترین درصد مواد جامد محلول، ساکارز و فروکتوز در تیمار100 میلی گرم در لیتر در مرحله تشکیل میوه بدست آمد. بیشترین قطر میوه و ضخامت گوشت میوه و کمترین طول میوه و سفتی بافت میوه در تیمار100 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید در مرحله تشکیل میوه مشاهده شد همچنین محلول پاشی باعث افزایش سطح برگ، کاهش طول بوته و افزایش مقدار کلروفیل شد. کاربرد naa باعث زودرسی میوه شد. بیشترین تعداد میوه در بوته و عملکرد کل در تیمار 50 میلی گرم در لیتر در مرحله 6-4 برگی به دست آمد. همچنین بیشترین وزن متوسط میوه و عملکرد بازارپسند در تیمار تراش بوته حاصل شد. با توجه به نتایج می توان محلول پاشی 100 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید را در مرحله تشکیل میوه را روشی جایگزین برای عمل تراش بوته ها که یک کار وقت گیر و هزینه بردار است پیشنهاد کرد

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر رشد، عملکرد، کیفیت میوه و شاخص های فیزیولوژیکی برخی از توده های خربزه ایرانی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری (33، 66 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و 1? توده خربزه شامل خاتونی، کالی، اورشنگ، تیل زرد، تیل سبز، موری، موزی، زرد تبریز (ساری قوون)، شیرازی، شیاردار، ازمیر، ایوانکی و سوسکی سبز بود. نتایج نشان داد که تیمار تنش کم آبی تاثیر معنی داری بر عملکرد، وزن متوسط میوه، سطح برگ، طول بوته، تعداد میوه در بوته، درصد وزن خشک برگ و درصد گوشت میوه)، کیفیت میوه (مواد جامد محلول، سفتی بافت میوه، ضخامت پوست، ph، به جز اسید کل) و صفات فیزیولوژیک (محتوای کلروفیل و کارتنوئید، محتوای نسبی آب برگ، کارآیی مصرف آب، محتوای پرولین، محتوای ویتامین ث، فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز) داشت.