نام پژوهشگر: علیرضا زاده بافقی
علیرضا زاده بافقی امیر تائبی
سیانور یکی از آلاینده ای زیست محیطی است که در بسیاری از صنایع مخصوصا صنایع آبکاری و استخراج فلزات گران قیمت از جمله طلا کاربرد دارد. زوال طبیعی سیانور یکی از قدیمی ترین روش هایی است که برای تصفیه سیانور موجود در فاضلاب صنایع استفاده شده است که نتیجه آن کاهش غلظت این آلاینده در سیستم های محیطی می باشد. در صنایع معدنی استخراج طلا، معمولا دوغاب حاوی سیانور در برکه باطله راها شده و در اثر گذشت زمان غلظت سیانور کاهش می یابد. مهمترین کانیزم موثر در امر زوال طبیعی سیانور فاریت است که پارامترهای متعددی همچون سطح رویی برکه دما تخلخل خاک چگالی و غیره این مکانیزم را کنترل می کند. با انجام تغییراتی در پارامترهای فوق الذکر می توان سرعت زوال طبیعی سیانور در برکه باطله را افزایش داد و در مدت زمان کمتری شاهد کاهش شدیدتر غلظت سیانور باشیم. هدف از این تحقیق، مطالعه روی میزان اثر آن دسته از پارامترهای موثر در امر زوال طبیعی سیانور در برکه های باطله است که بتوان آنها را به راحتی در طراحی یا بهره برداری برای رسیدن به شرایط بهینه تغییر داد. برای اهداف این تحقیق آزمایشاتی به صورت طرح آماری فاکتوریل اسپلیت در زمان با به کارگیری سه متغیر اصلی: نسبت سطح به عمق برکه خاک ورزی و آلودگی اولیه سیانور انجام شد. در این تحقیق با در نظر گرفتن 4 سطح برای متغیر زمان 3 سطح برای متغیر نسبت سطح به عمق دو سطح خاکورزی 2 سطح آلودگی اولیه و 3 تکرار تعداد 144 نمونه خاک مورد آزمایش قرار گرفت. براساس آنالیز آماری روی داده های جمع آوری شده مشخص شد که در اثر متغیرهای زمان خاک ورزی سطح آلودگی اولیه و نسبت سطح به عمق بین مقادیر میانگین درصد حذف سیانور در سطح 1 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد ولی بیشترین تاثیر مروبط به متغیر زمان است به طوریکه با گذشت زمان غلظت سیانور روند کاهشی دارد ولی آهنگ کاهش سیانور در روزهای اولیه آزمایش بیشتر از آن در طولانی مدت می باشد. همچنین مدل رگرسیونی تغییرات غلظت سیانور در خاک نسبت به زمان به صورت لگاریتمی تشخیص داده شد. نتایج تحقق حاکی از این بود که میانگین غلظت سیانور خاک تمام پایلوت هایی که زیرورو شد کمترین از میانگین غلظت سیانور خاک در پایلوت هایی است که در آنه عمل خاک ورزی انجام شنده است ولی با توجه به نتایج این تحقیق انتظار می رود که هر چه دروه تناوب زیرورو کردن خاک کمتر شود فرار سیانور به اتمسفر بیشتر شود و غلظت سیانور باقیمانده در خاک با سرعت بیشتری کاهش یابد. براساس نتایج این تحقیق نشان داده شد که برای یک حجم خاک آلوده به سیانور با افزایش نسبت سطح به عمق میزان غلظت سیانور باقمیانده در خاک سریعتر کاهش یافته است یعنی افزایش نسبت سطح به عمق به صورت نمایی است. در مورد اثرات متقابل متغیرها با هم نیز می توان گفت معنی داری اثر متقابل متغیرها بیشتر مربوط به اختلاف در شدت اثرات متغیرهای مورد نظر مورد نظر بوده است نه اثرات متقاطع آنها. در پایان برای پیش بینی غلظت سیانور نسبت به متغیرهای زمان، آلودگی اولیه و نسبت سطح به عمق مدلی ارائه گردید.