الگوی "ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.)" یک الگوی مفهومی رابطه-موجودیت است که توسط ایفلا، با هدف تعیین حداقل کارکردهای فهرست بر اساس نیازهای مخاطبین ایجاد شده است. این الگو از چهار جزء اصلی که عبارتند از: موجودیت ‎ها، ویژگی ها، روابط و فعالیت های کاربران تشکیل شده است. در این پژوهش، امکان سنجی پیاده سازی این الگو در محیط کتابخانه ها و فهرست های رایانه ای ایران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش این بوده که ضمن بررسی وضعیت موجود پیشینه های کتابشناختی فارسی از نظر هم خوانی با اف.آر.بی.آر.، رویکردها و راهکارهای ممکن برای پیاده سازی بهینه الگو در پیشینه های بومی ایران را بررسی نماید. جامعه پژوهش حاضر را 3502 پیشینه موجود در کتابشناسی ملی ایران برای دو اثر "شاهنامه" و "نهج البلاغه" تشکیل داده است. از بین جامعه پژوهش بالا 365 پیشینه به روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته است. انواع منابع مورد بررسی عبارت بودند از: کتاب ها، منابع دیداری و شنیداری، منابع جغرافیایی، پایان نامه ها، کتاب های چاپ سنگی، نسخه های خطی و پیایندها. روش پژوهش مورد استفاده، روش پیمایشی بوده و اطلاعات لازم از طریق دو سیاهه وارسی برای شاهنامه و نهج البلاغه گردآوری شده است. همچنین به منظور تعیین ویژگی های الگوی مناسب برای اف.آر.بی.آر.سازی در کشور، تعداد 18 طرحِ پیاده سازی اف.آر.بی.آر. در دنیا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان می دهد که برخی از ملزومات ذکر شده در الگوی اِف.آر.بی.آر. در پیشینه های کتابشناختی فارسی موجود است و در برخی زمینه ها، به دلایلی مانند عدم رعایت صحیح اصول فهرستنویسی، قواعد فهرستنویسی مورد استفاده (آنگلوامریکن)، ساختار نرم افزارهای کتابخانه ای مورد استفاده و عدم توجه به روابط و خانواده کتابشناختی در فهرست ها، کاستی هایی وجود دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که روش مناسب برای پیاده سازی الگوی اِف.آر.بی.آر. در ایران، روش تطبیقی است. به این معنا که پیشینه های موجود حفظ و ضمن تطبیق با الگوی اِف.آر.بی.آر. نسبت به رفع کاستی های احتمالی اقدام شود. در بخش دیگری از پژوهش، 16 چالش مهم برای پیاده سازی الگو، و در بخش ویژگی های الگو نیز، 8 ویژگی الگوی مناسب برای پیاده سازی اف.آر.بی.آر. در ایران شناسایی و معرفی شد.

پژوهش حاضر به لحاظ رویکرد توصیفی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. روش پژوهش، کتابخانه ای (اسنادی) و پیمایشی از نوع دلفی است. هدف پژوهش، شناسایی ویژگی های تاکسونومی و ارائه الگویی پیشنهادی برای استفاده در ایران است. تاکسونومی فهرستی سلسله مراتبی از مقوله های موضوعی شبیه طرح های رده بندی و اصطلاح نامه ها است که از آن برای سازماندهی اطلاعات شبکه جهانی وب استفاده می شود. پس از مطالعه و مرور متون، ویژگی های تاکسونومی استخراج شده و پرسشنامه ای بر مبنای آن ها طراحی گردید و به منزله ابزار گردآوری اطلاعات از طریق پست الکترونیکی در اختیار متخصصان قرار گرفت و به روش دلفی طی دو دور از 6 نفر از متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی درباره آن ها نظر سنجی شده است. جامعه آماری پژوهش شامل یک دسته منابع و متون مختلف جهت استخراج ویژگی های تاکسونومی بوده که از طریق پایگاه ها و منابع گوناگون جستجو شده و دسته دیگر شامل متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی است که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده های آماری از طریق شاخص های آمار توصیفی انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش، افزون بر شناسایی ویژگی های تاکسونومی، الگوی پیشنهادی برای ایجاد تاکسونومی در ایران است که شامل پنج مرحله برنامه ریزی، شناسایی مفاهیم درون تاکسونومی، طرح ریزی تاکسونومی، بازبینی و مدیریت و نگهداری با مراحل فرعی هر مرحله برای تاکسونومی است. نتایج نشان می دهد که اکثر ویژگی های پیشنهادی تاکسونومی دارای خصیصه چندگانه و ترکیبی هستند. اشکال متفاوت تاکسونومی دارای کاربردهای متفاوتی هستند و از اشکال مختلف آن می توان در شرایط ویژه ای بر اساس عام یا خاص بودن تاکسونومی استفاده کرد. پیشنهادهایی هم در راستای اجرای عملی تاکسونومی های مورد نیاز در ایران و نیز تهیه الگوهای آماده ساخت تاکسونومی برای ابزارهای ساخت تاکسونومی ارائه شده است.

پژوهش حاضر به روش مقایسه ای (تطبیقی)، به بررسی وضعیت توصیف منابع اینترنتی در آر.دی.ای. و مقایسه آن با قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن پرداخته است. هدف اصلی پژوهش این است که ضمن بررسی وضعیت توصیف منابع اینترنتی در انگلوامریکن، رویکرد آر.دی.ای. را نسبت به توصیف این منابع نشان دهد. جامعه پژوهش، ناحیه های توصیف فصل 1، فصل 9 و فصل 12 آخرین ویرایش قواعد فهرست-نویسی انگلوامریکن (ویراست سال 2002، روزآمد شده در سال 2004) و عناصر توصیف فصل 1 تا 7 قواعد آر.دی.ای. است. اطلاعات لازم برای توصیف منابع اینترنتی بر اساس قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن، از طریق بررسی ناحیه های توصیف در فصل 1، 9 و 12 این قواعد شناسایی شد. در ادامه قواعد ذیل عناصر توصیف در فصل 1 تا 7 قواعد آر.دی.ای. که مربوط به توصیف موجودیت-های گروه اول اف.آر.بی.آر. (قواعد مربوط به ثبت ویژگی های اثر، برداشت، قالب و نسخه) است، بررسی و عناصر لازم برای توصیف منابع اینترنتی با استفاده از این قواعد استخراج گردید. سپس اطلاعات هر ناحیه از قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن در قیاس با عنصر نظیرش در قواعد آر.دی.ای. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد میزان انطباق ناحیه های توصیف منابع اینترنتی در انگلوامریکن در مقایسه با عناصر توصیف منابع اینترنتی در آر.دی.ای.، 45/59 درصد است. بررسی ها حاکی از این است که در مورد عنوان کامل میان قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن و قواعد آر.دی.ای. تفاوتی وجود ندارد. سه عنصر نوع رسانه، نوع محمل و نوع محتوا در قواعد آر.دی.ای.، جایگزین شناسه عمومی ماده در قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن شده است. در مورد شرح مسوولیت، شرح ویرایش، اندازه، محل نشر، نام ناشر، تاریخ نشر، فروست و یادداشت میان قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن و قواعد آر.دی.ای. تفاوت نگارشی وجود دارد. عناصر شرایط دسترسی، محدودیت های دسترسی، محدودیت های استفاده، ملزومات سامانه، خلاصه سازی محتوا، زبان محتوا، اطلاعات تماس و نشانی اینترنتی عناصر جدید فهرست نویسی است که در قواعد آر.دی.ای. افزوده شده است.

داده ها براساس فراداده پی.بی. کور فهرست نویسی شده و عناصر فراداده به عنوان خوشه و توضیحگرهای آن به عنوان متغیر در نظر گرفته شد. الگوریتم کی- مینز در محیط اس.پی اس.اس بر روی داده ها اجرا شد و فاصله هر پیشینه تا مرکز خوشه به دست آمد. یافته ها نشان داد که خوشه بندی با استفاده از الگوریتم مزبور می تواند میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری را افزایش دهد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین راهبردهای شناختی و فراشناختی با رفتار اطلاع¬جویی اعضای هیأت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است. روش پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از روش پیمایشی- توصیفی و تحلیلی است. نمونه گیری پژوهش حاضر، احتمالی طبقه ای است و جهت گردآوری داده ها از دو پرسشنامه راهبردهای یادگیری و مطالعه و پرسشنامه رفتار اطلاع جویی استفاده شده است. برای بررسی رابطه بین راهبردهای شناختی و فراشناختی با رفتار اطلاع جویی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته های به دست آمده نشان می دهد که ضریب همبستگی بین راهبردهای شناختی با رفتار اطلاع جویی اعضای هیأت علمی برابر با 065/0r= است، که با توجه به مقدار 24/0 p= می توان گفت رابطه مثبت و معناداری وجود ندارد. همچنین بین راهبردهای فراشناختی با رفتار اطلاع جویی اعضای هیأت علمی (128/0 r=، 02/0p=) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این بدان معناست که با افزایش راهبردهای فراشناختی اعضای هیأت علمی، رفتار اطلاع جویی آنها نیز بهبود پیدا می کند. بنابراین پاسخ پرسش اصلی پژوهش در شاخص راهبردهای شناختی رد می شود اما در شاخص راهبردهای فراشناختی تایید می شود. به عبارتی بین راهبردهای شناختی با رفتار اطلاع جویی اعضای هیأت علمی رابطه معناداری وجود ندارد در حالی که بین راهبردهای فراشناختی و رفتار اطلاع جویی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر به روش سندی – کتابخانه‏ای با رویکرد تطبیقی است که به بررسی میزان انطباق مجموعه عناصر و قواعد موجود در پیشینه‏های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی آستان قدس با استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) پرداخته است که برای استخراج عناصر فهرست‏نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی و استاندارد آر.دی.ای. از روش سندی – کتابخانه‏ای؛ و جهت بررسی میزان انطباق عناصر پیشینه‏های کتاب‫شناختی پایگاه نسخ خطی آستان قدس با عناصر نسخ خطی استاندارد آر.دی.ای. از روش پیمایشی - توصیفی با رویکرد تطبیقی استفاده شده است. هدف اصلی پژوهش این است که ضمن مطالعه تطبیقی قواعد و عناصر پیشینه‫های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی با قواعد و عناصر نسخ خطی استاندارد آر.دی.ای.، وضعیت توصیف نسخ خطی در پایگاه نسخ خطی آستان قدس و استاندارد آر.دی.ای. را نشان دهد. جامعه پژوهش، عناصر کتاب‫شناسی و نسخه‫شناسی پایگاه نسخ خطی آستان قدس (روزآمدشده در سال 1393) و عناصر توصیف فصل 1 تا 7 قواعد آر.دی.ای. (2014) است. یافته‫های پژوهش نشان می دهد از کل عناصر شناسایی شده در آر.دی.ای. (فصل 1 تا 7) 33 عنصر مرتبط با نسخ خطی می‫باشد. به این ترتیب 77.88درصد عناصر موجود در آر.دی.ای. با عناصر به‫کاررفته در فهرست‫نویسی آستان قدس رضوی مطابقت دارد و تنها 12.12درصد عدم تطابق مشاهده شد و این نشان‫دهنده نزدیکی مجموعه عناصر و قواعد مرتبط در فهرست‫نویسی نسخ خطی آستان قدس به آر.دی.ای. است. همچنین از 46 عنصر موجود در فهرست‫نویسی نسخ خطی آستان قدس رضوی، 63درصد دارای تطابق و 37 درصد عدم تطابق است که در این عدم تطابق 97.30 درصد مربوط به بخش نسخه‫شناسی است و این بدین معنی است که آر.دی.ای. در تبیین ویژگی‫های خاص نسخ خطی ضعیف‫تر از قواعد آستان قدس رضوی عمل کرده است.‬‬‬‬‬ کلید واژه‫ها: قواعد فهرست‫نویسی، استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، نسخ خطی، پایگاه نسخ خطی آستان قدس رضوی

چکیده ندارد.

هدف این پژوهش بررسی مشکلات اینترنت در زمینه سازماندهی و بازیابی اطلاعات شناسایی علل بوجود آمدن و ارائه راهکاری برای حل این مشکلات است.