اکسپوها نمایشگاه های عصر مدرنیته هستند، در واقع اکسپوها گونه ای از نمایشگاه در مقیاس بزرگ هستند که معرف برترین تکنولوژیی روز ساختمان در عصر خود می باشند. اکسپوها بستری برای ایجاد روابط رودرو در میان ملل مختلف هستند و باعث گسترش علم و فناوری های نوین در میان ملت ها می شوند. ازطریق اکسپو مردم ملل مختلف با فرهنگ ها، آداب و رسوم و نگرش های زیبایی شناسانه یکدیگر آشنا می شوند. مهمترین عناصر در اکسپوها پاویون ها هستند. پاویون در فارسی به معنی کوشک یا کلاه-فرنگی است، با این همه این لغات حق مطلب را به خوبی ادا نمی کنند و در رساله از همان لغت پاویون استفاده شده است. پاویون ها فصاهای معمارانه هستند که مهمترین شاخصه آنها بیان ایده و زیبایی با استفاده از تمامی توان قابل استفاده در بنا است. در واقع در بسیاری از پاویون ها هزینه هایی چندین برابر یک ساختمان چند طبقه صرف می شود تا ایده مورد نظر به بهترین وجه ممکن بیان شود، زیرا پاویون هر کشور معرف هویت آن کشور و قشر متفکر آن ملت است، بنابراین صرف هزینه های گزاف در این راستا کاملاً توجیه فرهنگی و در دراز مدت توجیه اقتصادی دارد. کشورهای عضو مجمع bie( مجمع برگزار کننده اکسپوها که مقر آن در پاریس است) در هر دوره از اکسپو نهایت تلاش خود را برای طراحی و اجرای بهترین پاویون ها که نشانی از توانمندی های علمی و اقتصادی آن کشور است به نمایش می گذارند. در چنین رویدادی هر شرکت کننده سعی در بهتر نشان دادن چهره ملت خود دارد و در این جمع کشورهای پیشرفته همواره حضوری فعال و چشمگیر داشته اند. دیگر کشورها نیز برای حرکت همسو و همراه با جهان توسعه یافته نهایت کوشش را برای عرضه هرچه بهتر پاویون های خود بکار می بندند. در این رویداد جای دارد کشور عزیزمان ایران نیز برای معرفی توانمندی های علمی و تکنولوژیکی خود با رویکردی معمارانه و معرفی هویت و فرهنگ پارسی نهایت بهره را ببرد. متأسفانه در طی اکسپوهای گذشته ایران همواره حضوری ناموفق داشته است، از این رو موضوع و رویکرد این مقاله اهمیت پیدا می کند. از این رو در این رساله سعی شده است با بررسی اکسپوهای گذشته و ارزیابی حضورهای موفق و نحوه شرکت کشورهای توسعه یافته و همچنین بررسی فاکتورهای زیبایی شناسانه هنر ایرانی و بهره گیری از علم معماری به جوابی مناسب برای طراحی پاویون ایران در اکسپو 2015 میلان دست یافت.

رویکرد علمی و اثباتی، انسان معاصر را از تماس با اشیا و واقعیت ها محروم ساخته و او را در دنیای انتزاعی و غیر واقعی و برخورد کمی با مکان گرفتار نموده است. درک انسان معاصر از فضا به صورت عنصری خالی و تهی جایگزین ویژگی هایی چون سرزندگی، خاطره انگیزی، تصورپذیری، تنوع و شگفتی مکان شده است. بحران بی مکانی و نبود معنی در فضاهای شهری معاصر و کاستی های رویکرد کمی در نیل به حس مکان و الفت با مکان از دلایل بازگشت به رویکرد کیفی و نیز پدیدار شناسی بوده است. از این رو در این پژوهش سعی گردیده است پدیده مکان و حس مکان با تکیه بر چارچوب نظری پدیدار شناسی و رویکرد تفسیری مورد بررسی و چالش قرار گیرد. پدیدار شناسی مکان در پی توجهی جدی به کیفیت فضا، همراه کردن معنی و فرهنگ با مکان و ایجاد حس تعلق و حس مکان است. در این صورت انسان دوباره با محیط انس خواهد گرفت و حس تکریم و احترام دوباره بر روح او سایه خواهد انداخت.

در طول تاریخ، سکونت از مهم ترین نیاز های انسان بوده است. در هر سرزمین با توجه به فرهنگ،آیین، اقلیم و نحوه معیشت مردم، فرم و الگوی خاصی از سکونت به وجود آمده، اما معیارهای اصلی طراحی مسکن در بین اقوام مختلف به طور مشابه به کار رفته است. زیرا علی رغم اینکه تمام انسان ها، هم نژاد و هم مذهب نیستند و اغلب کیلومترها دور از یکدیگر و بسیار متفاوت زندگی می کنند، تفکر معنوی، پندارها، نیازها، ارزش های ذاتی، خواسته واقعی و آنچه در ناخودآگاه ذهن، جوهره و مفهوم درونی آنها شکل می گیرد یکسان است.لذا در نهایت بسیاری از معانی نهفته در خانه های سنتی اقوام مختلف در این دهکده کوچک جهانی، یکسان و به پاره ای ارزش ها پاسخی مساوی داده، اگر چه پوسته ظاهری آنها به ناچار در هر مکان و زمانی با توجه به فرهنگ و بینش جامعه متفاوت بوده است. این معنا، روحی است که اگر دمیده شود کالبد بی جان بنا زنده می گردد، مفهومی که این روزها انسان ها در خلوت سر گشته و گمشده خود می جویند ولی در خانه های سرد و خاکستری خود نمی یابند. کیفیت خانه، پیش از این زمان، بیش از هر چیزی معیار اصلی بود. خانه های پدران ما که همگان حسرت داشتن فضایی از آن را دارند امروز تنها در اندیشه ها و خاطرات وجود دارند، خانه هایی که به معنای واقعی آرامش و سکینه را پدیدار می ساخت و بنیان شکل گیری و ساخت آن بر بنیاد خانواده بود. خانواده، دست کم در فرهنگ و سرزمین ما، قویترین و اصیل ترین نهاد اجتماعی بوده است. جامعه ای کوچک از نظر تعداد که می توان گفت، بالاترین نقش را در سازندگی و تداوم فرهنگ و اجتماع داشته است. سال هاست که هدف خانه ساختن به سمت بهینه سازی و بهره وری و بهره برداری بهتر شده است، از حداقل سطح بنا بیشترین استفاده را کردن، استفاده مطلوب از سرمایش و گرمایش، جهت گیری ساختمان از نظر آب و هوایی و حتی نوع پنجره ها و ضخامت دیوارها و سقف و مصالح مناسب و مهم تر از همه اقتصادی بودن خانه، گویی تنها معیار ساختن خانه شده است. روشن است که همه اینها از ضروریات خانه است و سازگاری با محیط و پاسخ به نیازهای انسان و استفاده کنندگان از بدیهیات یک سر پناه است. اما به نظر می رسد که حقیقت دیگری برای خانه وجود دارد و آن ماهیت خانه و حقیقت سکنی دادن به انسان آن خانه است، ماهیتی که زمان را نمی شناسد و گذشته و امروز و فردا برای این موضوع معنایی ندارد. حقیقتی که ورای کیفیت و مصالح و ملزومات خانه است. اما همه اینها گفته می شود و به نیکی می دانیم که آن خانه ها را دیگر نه می توانیم داشته باشیم و یا حتی نه می خواهیم داشته باشیم. نمی توانیم داشته باشیم که حداقل از نظر وسعت زمین و قیمت آن و بسیار بسیار دلایل دیگر این امر نشدنی است و نمی خواهیم داشته باشیم که بسیاری از ویژگی ها و نیازهای آن خانه ها، دیگر تطابق و سازگاری با زندگی و خواست ها و نیازهای امروز ما ندارد که شاید بیش از آنکه برای ما رفاه و آسایش بیاورد، مشکل و زحمت ایجاد کنند، و این خود نشان از این دارد که فضای خانه از شیوه زندگی (life style) زمان خود نشئت می گیرد. اما آنچه می تواند از گذشته برای امروز و آینده، در خانه ها و معماری ما استمرار پیدا کند آن جوهر و ویژگی هایی است که برخاسته از معماری بی زمان این سرزمین است. به گمان از اندیشمندان معماری، این ویژگی ها، این جوهر و این شیوه سکنای انسان، امکان حضور خود را در این عصر تا حدود بسیاری از دست داده است. کیفیت ساخت و فنون آن برای خانه ساختن از دیرباز تا به امروز، همیشه در حال توسعه و تداوم بوده است اما آن کیفیت سکونت و در خانه زندگی کردن و به عبارتی خانمان داشتن، اگر بی رنگ شده و یا از بین رفته است بایستی دوباره شناخته شده و برای پدیدار کردن آن تلاشی حقیقت گونه انجام داد. موضوع مورد مطالعه در این پروژه آشنایی با ماهیت خانه و مسکن و بالاخص خانه ایرانی می باشد، از آنجا که خانه در ایران از معماری ای با قدمت بالا و پر محتوی برخوردار می باشد و هم چنین نمونه های ماندگار از خانه های ایرانی این مرز و بوم نشان از جاودانگی اثر و اصول نهفته در معماری آنها را می دهد، مبانی تحقیقی خود را خانه های تاریخی قرار دادم تا با آشنایی عمیق تر با آن بتوانم با توجه به محدودیت ها و شرایط فیزیکی، محیطی و زمانی امروز جوابی جهت پاسخگویی به کمبودهای کیفیت مسکن امروز را پیدا کنم. زیرا که با مشاهده وضعیت رشد روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای بالا در ایران، بار کیفی این فضاها روز به روز در حال کاهش می باشد، این تحقیق در پی آن است با مطالعه خانه های تاریخی راهکارهایی جهت بالا بردن کیفیت فضاهای مسکونی با در نظر گرفتن شرایط زمانی و محدودیت های موجود ارائه کند.

محلات مسکونی یکی از اندام های شهر است که عرصه حضور و شکل گرفتن تعاملات اجتماعی است که نقش ویژه ای در ایجاد حس تعلق به شهر و مکان زندگی ایفا می کند. در گذشته، مراکز محلات به عنوان فضای جمعی و محلی برای ایجاد و روابط چهره به چهره، تعاملات و رویدادهای اجتماعی بوده اند. امروزه با توسعه روزافزون شهرهای کوچک و بزرگ بدون توجه به اندام هایی چون محلات و توسعه بی توجه به روابط اجتماعی، ساختار محلات دچار آسیب شده و در نتیجه آن ارتباطات اجتماعی مردم شهر کاهش پیدا کرده است. با همشکل شدن کالبد محلات و فقدان فضاهای جمعی که محل فعالیت های اجتماعی و مکانی برای رخداد خاطره های جمعی مشترک و در نتیجه تقویت روح جمعی افراد جامعه بود، احساس تعلق و دلبستگی به مکان و محیط زندگی، سرزندگی و پویایی و در نهایت مطلوبیت و رضایت از محلات رخت بربسته است. در مبانی نظری این پژوهش، پس از بیان مفهوم فضا و مکان، به مطالعه دیدگاه های اندیشمندان مختلف در زمینه احساس تعلق به مکان و محله پرداخته و مولفه های پدیدآورنده ی آن در مقیاس محله در دو بخش محله قدیمی و محله امروزی استخراج می شود. سپس، با تهیه پرسشنامه و مصاحبه با مردم محله امروزی قدوسی غربی در شیراز و همچنین تحقیق میدانی، شدت و ضعف این مولفه ها و نیازها ارزیابی و نتایج مورد تحلیل قرار می گیرد. در ادامه سعی می شود که علاوه بر نتایج به دست آمده از این تحقیقات که عوامل عام هر محله است، به رمزگشایی لایه های تاریخی- اجتماعی و شناخت پتانسیل ها، عوامل بسترمحور و عناصر هویت بخش ساکنان که تنها با اکتشاف در هر محله قابل شناسایی بوده و خاص آن محله است، صورت گرفته و احکام طراحی استخراج گردد تا مرکز محله ای که بتواند امکان حضور مردم را پدید آورده و احساس تعلق از دست رفته ساکنین آن را بازآفریند، شکل بگیرد.

در این رساله با دیدی متفاوت به معماری، موضوع طراحی از ابتدا مشخص نشده است. نخست به تحلیل کمی و کیفی پارک آزادی به عنوان یک فضای باز شهری و محل گذران اوقات فراغت مردم محسوب می شود و همچنین جبهه جنوب شرقی آن( غرفه های خوداشتغالی) می پردازیم که بنظر می رسد علی رغم معضلات متعدد، واجد خصوصیات بالقوه جهت تبدیل شدن به فضای شهری زنده و پویا می باشند. طی بررسی های صورت گرفته و با تدوین جدول سوات و ارائه ی راهکار، به حذف مجموعه خوداشتغالی و جایگزین نمودن فعالیتی دیگر می رسیم و با بررسی های بیشتر این فعالیت را از جنس هنر عمومی و هنر نمایش که اجتماعی ترین نوع هنرهاست و تئاتر خیابانی که ضمن دارابودن خصلت اجتماعی خویش، امکان وجوب در فضای باز را نیز داراست، در نظر می گیریم. در ادامه با بررسی بستر طرح، سعی در نیل به صحت موضوع مورد طراحی داریم. در نهایت پس از بررسی الگوهای طراحی با نهایت تلاش در رسیدن سلسله مراتبی از مطالعات به طرح، با ارائه ایده ها، سناریوی رفتاری و نقشه های طرح، رساله مورد نظر را به پایان می بریم. ضمن اینکه اعتراف به این موضوع لازم است که این پاسخ، جوابی قطعی و کامل برای سوالات نبوده و تنها به طرح ارائه شده نام ایده می گذاریم. امید است که توانسته باشیم گام کوچکی در راستای هدف مورد نظر که گشودن نقطه نگاهی تازه برای معماران است، برداشته باشیم.

تصمیم گیری های طراحی یک نوع مهارت اجتماعی هستند و معماران و دانشجویان معماری بایستی در این زمینه فعالیت داشته و این مهارت را فراگیرند. این فعالیت اجتماعی واجد خصوصیاتی است که بایستی شناخته شده و هم در حرفه و هم در آموزش از آن بهره برد، در حالی که امروز در حرفه توجه اندکی به آن شده و در آموزش نیز هیچ توجهی به آن نشده است. از سوی دیگر دانشکده ها فعالیت حرفه ای اولیه در طراحی را از مفهوم آن جدا می کنند. این خود یک تضاد است، که طراحی باید در یک محیط مصنوع (ایزوله) آموزش داده شود، زیرا طراحی در واقعیت و در محیط حرفه ای ماهیتی بسیار متفاوت دارد. از آن جا که آموزش معماری شامل یک بخش کار آموزی در دانشکده یا پس از فراغت از تحصیل است، برخی ممکن است این موضوع را مطرح کنند که دانشجویان تجرب? طراحی معماری حرفه ای را در دوران کارآموزی فراخواهند گرفت؛ اما به دلیل این که کارآموزی در معماری، بر خلاف رشت? پزشکی، نسبتاً برنامه ریزی نشده است، نتیجه ناخواسته این است که بسیاری از معماران حرفه ای آموزش لازم را در مهارت های اجتماعی طراحی معماری و کار با کارفرمایان و مشاورین مثلاً در بحث قراردادها، سرمایه گذاری و همکاری با ارگان های قانون گذار ندیده اند. از آن جا که تأثیر تغییرات ثابت در برنام? کار آموزی به دلیل عدم تمرکز آن در دفاتر مختلف معماری میسر نیست، عاقلانه تر است که دانشکده ها را جهت آموزش مهارت های اجتماعی طراحی آماده کنیم.اما منظور از این امر تبدیل آموزش آکادمیک به آموزش حرفه ای نیست، و تنها بیانگر ایجاد بستری جهت ارتباطی دو سویه بین آموزش و حرفه و افراد درگیر در این دو می باشد که در شرایط کنونی جامعه ملزوم می نماید.

هدف این تحقیق دستیابی به طرح و نمود کالبدی ، فیزیکی و معنایی گلگشت شیراز در نتیجه انطباق الگوهای گذشته بر خواسته از فرهنگ و باور های کهن این مردم و الگو ها و خواسته ها و علایق تفرجی جامعه کنونی با توجه به تغییرات اجتماعی و اقتصادی زمان حال بوده است.. این مطالعه گامی است به سوی باز گشت و احیائ فرهنگ و آیین گذشته مردم شهر شیراز در گلگشت های آیینی آنها؛ در این مسیر از طریق تحقیق در مورد یک نمونه بارز از این نوع گلگشت ها به نام "گلگشت مصلی شیراز" سعی در باز خوانی و بازنگری جنبه های کالبدی، کارکردی و معنایی در حوزه ها ی تاریخی ، ادبی نموده ، تا علاوه بر طراحی یک تفرجگاه مبتنی بر شناخت نیاز های جامعه ی امروز و با قابلیت برآوردن آنها باعث ارتقاء سطح فرهنگی ، آگاهی و انتقال مفاهیم معنایی نهفته در گذشته ی فرهنگی مردم این جامعه باشد.

فضاهایی که از طریق معماری به وجود می آید به نوعی بر تربیت افراد تاثیر دارد. بار مسئولیت به دلیل حساسیت و تاثیر پذیری کودکان، در طراحی فضاهای مربوط به آن ها بیشتر است. کودکان با ورود به مدرسه با دنیای جدیدی مواجه می شوند، اما مدرسه جوابگوی همه نیازهای آنان نیست. کودکان امکان بازیگوشی و کشف حقایق اطرافشان را نه در خانه و نه در مدرسه به دلیل وجود مقررات خاص و ثابت، بطور کامل ندارند. هدف این پایان نامه طراحی فضای کمک آموزشی برای اوقات فراغت کودکان 6 تا 12 سال (دوره دبستانی) می باشد که در این مقطع سنی وارد جامعه می شوند و بخش عمده ای از شخصیت اجتماعی آنها شکل می گیرد. این فضای کمک آموزشی، همانند خانه کودک، جهت پرکردن ساعات پس از مدرسه کودک است و دربرگیرنده مسائل آموزشی و پرورشی شامل انواع بازی، آموزش های دسته جمعی، شکوفایی خلاقیت ها و تجربه یک محیط اجتماعی کوچک است. در راستای تحقق چنین فضایی، بر آن شدیم تا تحقیقی را در حد بضاعت آغاز کنیم؛ که حاصل آن رساله موجود می باشد که مشتمل بر هشت فصل است که پس از بیان مقدمه در فصل اول، ابتدا در فصل دوم ویژگیهای روانشناسی و رشد کودک، فصل سوم خلاقیت و شناخت عوامل موثر در پرورش آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس در فصل چهارم اصول طراحی فضاهای آموزشی جهت پرورش خلاقیت استخراج گردیده است، در ادامه در فصل پنجم نمونه های موردی را تحلیل و بررسی نموده و در فصل ششم برنامه ریزی فیزیکی تدوین گشته است و پس از آن در فصل هفتم با مکان یابی و شناخت بستر مورد نظر، اقدام به طراحی فضای کمک آموزشی کودکان 6 تا 12 سال جهت پرورش خلاقیت گردیده که در فصل هشتم، به مبانی نظری و معرفی طرح پرداخته شده است.

محیط های کار اداری در دنیای امروز، نقش مهمی در زندگی کارمندان دارند؛ زیرا اکثر این افراد ساعات زیادی از زمان بیداری خود را در این مکان ها سپری می نمایند. با گذشت زمان و معطوف شدن نگاه نظریات سازمانی به سمت رابطه انسان و محیط، طراحی دفاتر کار اداری دست خوش تغییر و تحول گشته اند. این تغییرات به همراه مسایلی چون پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، موجب پیچیده تر شدن کارهای اداری شده اند. بنابراین به نظر می رسد شناخت الگوهای کاری موجود در ادارات و توجه به آن ها در هنگام طراحی محیط کار در راستای رسیدن به رضایتمندی افراد از محیط فیزیکی و در نهایت افزایش بهره وری سازمان ها به یک نیاز بدل گشته است. در مبانی نظری این رساله پس از شناخت مفاهیم پایه ای در زمینه مفهوم محیط کار و نیز ماهیت کار اداری به مطالعه نظریات سازمانی تاثیرگذار بر طراحی دفاتر کار اداری پرداخته تا مولفه های موثر بر رضایتمندی افراد و بهره وری سازمانی در سطوح مختلف مشخص گردد. در ادامه با معرفی انواع دفاتر کار اداری، به استخراج ویژگی های هر الگوی طراحی و تناسب آن با نیازمندی های وابسته به الگوهای کار موجود در جهت خلق بهترین محیط برای آسایش کارکنان پرداخته می شود. سپس این مطالعه کیفی، از طریق توزیع پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه با کارمندان شهرداری منطقه 6 شیراز به عنوان یکی از نمونه های موردی فضاهای اداری موجود در ایران و نیز مطالعات میدانی، به تحلیل و ارزیابی شدت و ضعف این مولفه ها و نیز نیازمندی های وابسته به الگوهای کاری شناخته شده در بستر مورد نظر پرداخته تا احکام طراحی مختص این الگوهای کار استخراج گردد. در نهایت، سعی می شود با توجه به احکام به دست آمده محیط کار بهینه ای برای فضاهای اداری شهرداری منطقه 6 شیراز طراحی نمود به نحوی که در آن، کارمندان به رضایتمندی شغلی و افزایش بهره وری نایل گردند.

کتابخانه ها مظهر فرهنگ و نماد کلیت دانش هستند. قرن ها افراد کتابخانه ها را به قصد یافتن اطلاعات مورد توجه قرار داده اند. تاثیر مطالعه بر پیشرفت و تمدن بشری امری غیر قابل انکار است و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی نمایانگر رشد ملی هر کشور می باشد. این در حالی است که در سال های اخیر با پیشرفت های فن آوری و امکان دستیابی به اطلاعات از طریق اینترنت، استفاده از کتابخانه ها کاهش یافته است. پیشرفت تکنولوژی این امکان را برای افراد فراهم آورده که بدون وارد شدن به ساختمان کتابخانه به اطلاعات دست یابند. برخی مرگ کتابخانه ها را در این روند پیش بینی کرده اند. برای حل این مساله نظریه هایی در جهان مطرح گردید که نقش کتابخانه ها را از منظری جدید مورد مطالعه قرار می داد. این پایان نامه به بررسی نسل جدیدی از کتابخانه ها می پردازد که در عین ارایه خدمات کتابخانه ای به دانشجویان، با پدید آوردن فضاهایی جهت ملاقات ها و تعاملات اجتماعی دانشجویان، و همچنین با فراهم آوردن مکان هایی که با ارایه خدماتی جدید به دانشجویان باعث جذب آنها به سوی خود شود، کتابخانه ها را از مرگ حاصل از تحولات جدید نجات می دهد و در عین حال بستری را برای گرد هم آمدن دانشجویان و انجام فعالیت های گروهی که امروزه در فضاهای دانشگاهی کمرنگ شده است، فراهم می آورد. برای این کار ابتدا به بررسی جایگاه کتابخانه ها در عصر اطلاعات و تحولات ناشی از آن در نوع ارتباط شهروندان و به خصوص دانشجویان با کتابخانه ها پرداخته شده است. سپس تغییر نقش فضاهای کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته. پس از آن با توجه به مطالعات انجام گرفته در دنیا در سال های اخیر، نسل جدیدی از کتابخانه ها معرفی می گردد که از آن با عنوان کتابخانه به مثابه مکان یاد می شود. دست آخر بر اساس مطالعات نظری، مبانی نظری و مبانی طراحی کتابخانه، راهکارهایی جهت طراحی کتابخانه دانشگاه آزاد شیراز شکل گرفته است. نتیجه این پایان نامه، طراحی کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز بر اساس مفاهیم و تئوری های مطرح شده است.

چکیده ندارد.