برای تعیین دامنه پراکنش 13 ویروس مهم مو تعداد 209 نمونه تصادفی از 9 شهرستان انگورخیز استان کردستان (بانه، بیجار، دهگلان، سروآباد، سقز، سنندج، قروه، کامیاران و مریوان) به همراه 17 نمونه دارای علائم از سطح باغات این استان و 56 نمونه از تاک های وحشی از استان های کردستان (منطقه اورامانات و پالنگان) و آذربایجان غربی (منطقه سردشت) جداسازی شد و با آزمون الایزا مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری در اواخر تابستان و اوائل پائیز 1387 صورت گرفت . از ایمنوگلوبولین های(igg) ساخت شرکت بایوربای سوئیس (bioreba, reinach, switzerland) جهت ردیابی ویروس موزائیک آرابیس armv، ویروس مخطط مو gfkv، ویروس برگ بادبزنی موgflv ، ویروس های همراه با پیچیدگی برگ مو شماره های 1، 2، 3 و 6 (glrav-1 ، glrav-2، glrav-3، glrav-6)، ویروس ای انگور gva ،جدایه های گیلاس و انگور ویروس لکه حلقوی تمشک rprsv-ch و rprsv-g، جدایه سیب ویروس لکه حلقوی گوجه فرنگی torsv-ch (tomato ringspot virus-chickadee strain)، ویروس لکه حلقوی توتون trsv و ویروس لکه حلقوی پنهان توت فرنگیslrsv، استفاده گردید. پس از انجام آزمون الایزا، آلودگی به ویروس های ردیابی شده به شرح زیر مشاهده گردید: torsv-ch (29/60%)، slrsv (33/59%)، rprsv-g (50/55%)، trsv (63/52%)، gva (06/43%)، armv (76/38%)، glrav-1 (97/33%)، gfkv (88/24%)، gflv (97/22%)، glrav-2 (10/20%)، glrav-3 (14/19%)، glrav-6 (40/13%) و rprsv-ch (44/12%). در مورد تاک های وحشی نیز وجود تمامی ویروس های ردیابی شده در غرب (استان کردستان) و شمال غرب (استان آذربایجان غربی) کشور مشاهده شد. نتایج آزمون الایزا، آلودگی ویروس ها را در تاک های وحشی با یک همسویی کلی با تاک های اهلی بصورت زیر مشخص می کند: torsv-ch (50/62%)، gva (57/53%)، gfkv (92/33%)، trsv (57/28%)، armv (78/26%) ، glrav-1 (42/21%)، slrsv (64/19%)، glrav-2 (85/17%)، rprsv-g (07/16%)، glrav-3 (28/14%)، rprsv-ch (50/12%)، glrav-6 (71/10%) و gflv (35/5%). همچنین از واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروس های همراه با پیچیدگی برگ مو شماره 1 و ویروس ای مو جهت تعیین مجدد آلودگی استفاده شد. در نمونه های آلوده قطعه مورد نظر تکثیر شد. این آزمون در مورد 12 تاک وحشی رشد یافته در گلخانه استفاده گردید و آر. ان. ای کل به روش سیلیکا استخراج شد. موارد تأئید شده در مورد gva، 7 عدد و در مورد glrav-1، 5 عدد بود. لازم به ذکر است وجود ویروس های مهم مو به جز armv وgflv، برای اولین بار در استان کردستان مشخص گردید و وجود ویروس های همراه با پیچیدگی برگ مو شماره 6 (glrav-6) و ویروس لکه حلقوی پنهان تمشک (slrsv) برای اولین بار از تاکستان-های کشور گزارش گردیده است.

بر اساس گزارش های موجود ویروس های موزائیک معمولی لوبیا (bcmv)، موزائیک زرد لوبیا (bymv) و موزائیک خیار (cmv) عوامل عمده موزائیک در لوبیا کاری های استان فارس و برخی نقاط دیگر ایران هستند. فراوانی علائم موزائیک ویروسی در لوبیاهای استان و عدم آگاهی کافی از نقش هر یک از این عوامل در ایجاد علائم مزبور، تعیین اهمیت ، پراکندگی و نقش هر یک از این ویروس ها را جهت اجرای روش های مناسب کنترل ایجاب می کند. به منظور مطالعه در این زمینه، ابتدا برای ویروس های نامبرده، آنتی سرم و سیستم تشخیص سریع الیزا تهیه گردید. bymv از باقلاهای داری موزائیک ، cmv از باقالاهای دارای علائم لکه قهوه ای و bcmv از لوبیاهای دارای موزائیک ، رگبرگ نواری و برگ قاشقی از اطراف شیراز جدا شدند و پس از خلوص بیولوژیکی با استفاده از دامنه میزبانی، سرولوژی، وزن مولکولی ژنوم و پروتئین پوششی و اندازه پیکره ها، از لحاظ ماهیت مورد تائید قرار گرفتند. این مطالعات ثابت کردن که عامل لکهخ قهوه ای و موزائیک باقلا در فارس بترتیب سویه هائی از ویروس موزائیک خیار (cmv-b) و ویروس موزائیک زرد لوبیا (bymv) می باشند. عامل رگبرگ نواری و برگ قاشقی لوبیا بر اساس دامنه میزبانی، طول پیکره و خصوصیات فیزیکوشیمیائی سویه های از (bcmnv) bean common mosaic necrosis virus تشخیص داده شد که رابطه سرولوژیکی و حیاتی نزدیکی با bcmv دارد. آزمایش های الیزا نشان دادند که bcmnv یا bcmv و یا هر دو، که در آزمون الیزا با آنتی بادی پلی کلونال از هم غیر قابل تشخیص اند، ویروس غالب در تمام مناطق استان می باشد، در حالیکه bymv و cmv درصد پائینی از آلودگی ها را بترتیب در مناطق بوانات و سپیدان ایجاد می کردند و در بسیاری از مناطق هیچ نقشی در موزائیک های موجود نداشتند. علاوه بر این آلودگی های توام بصورت cmv-bcmnv, bcmnv-bymv و یا هر سه ویروس در برخی مزارع مشاهده شد. گسترش و اهمیت bcmnv احتمالا به سبب درصد بالای بذر زاد بودن آن است و بهمین دلیل تهیه بذور عاری از ویروس در کاهش موزائیک و خسارت آن می تواند موثر باشد.