عمارت خورشید در کلات نادری، بنایی است با معماری شاخص که طرح و الگوی اولیه ی معماری آن کمتر بررسی شده است. اولین ابهامی که این عمارت با آن مواجه است عدم تطابق عملکرد و نام آن است؛ آرامگاه نادر با نام کاخ خورشید. بیان مسئله در این خصوص تأمل در امکان ترکیب فضاهایی چون برج، مقبره و کاخ، همچنین بررسی چرایی طرح معماری منحصر به فرد بنا بوده، و هدف، بررسی نقش چند عملکردی و درونمایه فرهنگی عمارت خورشید در تناسب با بستر طبیعی آن با توجه به مستندات موجود است. این پژوهش پاسخ پرسش هایی است چون؛ چرا نام خورشید بر این عمارت نهاده شده است؟ علت معماری ویژه آن چیست؟ چه عملکردهایی داشته است؟ ساختار پژوهش با روش تحقیق کیفی و بنیادی و بر اساس مطالعه میدانی و سیر تاریخی متون، از دوران افشاریه تا دوران معاصر شکل یافته است. سفرنامه ها، منشأت، خاطرات، اسناد تصویری موجود و خود اثر با توجه به محدودیت های مرمتی امروزی، مد نظر قرار گرفته و با این فرضیه که عمارت خورشید در طول تاریخ چندین عملکرد داشته به موضوع مسیر داده شده است. نتیجه حاصل صحّه نهادن بر فرضیه موجود و تأیید آن می باشد.