علف¬های هرز گیاهان ناخواسته¬ای هستند که در کشتزارها روییده و رقیبیانی جدی برای گیاهان زراعی می¬باشند. کشاورزی پایدار یکی از راهکارهای مناسب جهت مبارزه با علف های هرز در ، استفاده از توان دگرآسیبی گیاهان زراعی است که علاوه بر کاهش وابستگی به نهاده¬های شیمیایی و مصنوعی از دیدگاه زیست محیطی نیز می¬تواند سودمند باشد. به منظور بررسی توان دگرآسیبی ماشک زراعی و چاودار در کنترل علف¬های هرز رایج در مزرعه ذرت، این پژوهش در سال ¬های 92-91 در گلدان و آزمایشگاه فیزیولوژی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و در دو بخش انجام شد.فاکتور اول: نوع گیاه دگرآسیب شامل ماشک زراعی، چاودار، مخلوط آنها و شاهد (بدون گیاه دگرآسیب) و فاکتور دوم: گونه گیاهی مورد تیمار شامل ذرت و علف¬های هرز رایج در مزرعه ذرت (تاج¬خروس، توق، چچم، دم-روباهی، سوروف، سلمه¬تره) بخش اول پژوهش به صورت گلدانی اجرا شد که شامل دو مرحله: 1) بررسی تاثیر بافت¬های پودر شده گیاهان دگرآسیب بر ویژگی¬های رشدی ذرت و علف¬های هرز. 2) بررسی تاثیر عصاره آبی بافت¬های گیاهان دگرآسیب بر ویژگی¬های رشدی ذرت و علف¬های هرز. بخش دوم پژوهش که در آزمایشگاه اجرا شد شامل پنج مرحله بود: 1) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک محیط ریشه گیاهان دگرآسیب بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 2) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک کرت¬های گیاهان دگرآسیب یک ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 3) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک کرت-های گیاهان دگرآسیب دو ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 4) بررسی تاثیر خاک کرتهای گیاهان دگرآسیب سه ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 5) بررسی تاثیر عصاره آبی بافت¬های گیاهان دگرآسیب بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف-های هرز. با بررسی نتایج تجزیه واریانس تفاوت¬های معنی¬دار بین سطوح هر دو عامل (نوع گیاه دگرآسیب و گونه گیاهی مورد تیمار) از نظر تاثیر بر صفات مورد بررسی، مشاهده شد. در بخش گلدانی، گونه¬های گیاهی دگرآسیب کمترین اثر منفی را بر ویژگی¬های رشدی ذرت نشان دادند. در بین علف¬های هرز توق از حساسیت کمتری نسبت به تیمارهای دگرآسیب برخوردار بود. در بخش آزمایشگاهی نیز تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح عوامل مورد بررسی اختلاف معنی¬دار وجود دارد. اثر بازدارندگی عصاره¬های آبی خاک نمونه ¬برداری شده در زمان¬های مختلف بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت در مقایسه با علف¬های هرز کمتر بود. علاوه بر آن، در حضور عصاره آبی حاصل از بافت¬های گیاهان دگرآسیب فقط ذرت قادر به جوانه¬زنی و تولید گیاهچه شد و هیچیک از علف¬های هرز جوانه نزدنند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که عصاره¬های خاک در مراحل مختلف روندهای خاصی را دنبال نمی¬کنند. واژگان کلیدی: چاودار، دگرآسیبی، ذرت، علف هرز، ماشک.

در مباحث توسعه کشاورزی، یکی از مشکلات مزمن در مزارع گوجه فرنگی، خسارت گل جالیز می باشد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه¬ی فرآیند شیوع گل جالیز در مزارع گوجه فرنگی دهستان میاندربند صورت پذیرفت. رویکرد کلی این مطالعه از نظر پارادایم، کیفی و روش تحقیق بر مبنای نظریه بنیانی است. جامعه مورد مطالعه، کشاورزان گوجه کار، کارشناسان روژین تاک و کارشناسان مرکز خدمات قزانچی می باشد. جهت گردآوری داده¬ها از مصاحبه نیمه ساختارمند، بحث گروهی متمرکز و تکنیک¬های pra استفاده گردید. روش نمونه گیری این پژوهش نمونه¬گیری هدفمند بود که با استفاده از تکنیک گلوله برفی اجرا گردید. در پایان جهت تحلیل داده¬ها از مراحل مرسوم در تئوری بنیانی طی سه مرحله( کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کد گذاری انتخابی) استفاده گردید. روایی تحقیق از طریق حساسیت نظری، کنترل اعضا، مثلث سازی و خط سیر داستانی تایید شد. در پایان مدل فرآیند شیوع گل جالیز در دهستان میاندربند ارائه شد. نتایج حاصل از مطالعه¬ی پدیده¬ی شیوع گل جالیزدر قالب شرایط علی، شرایط مداخله¬گر، راهکارها¬ی بکارگرفته شده و پیامدها به ترتیب به شرح ذیل شرایط علی: مدیریت نامناسب، نا مناسب بودن محتوای منابع و طرح های تحقیقاتی، عدم رعایت راه کار¬های پیشگیری و بهداشتی، بی توجهی به عوامل آموزشی در زمینه گل جالیز;عوامل بستر ساز: عوامل فردی، عوامل زیر ساختی، عوامل محیطی شرایط; مداخله¬گر: ضعف در نشر، ضعف در اجرا;راه¬کارها: راه¬کار زراعی، مکانیکی، تجربی;اثرات: اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، ارائه گردید. همچنین گل جالیز مصری منشعب مهمترین گونه¬ی خسارت زا توسط مشارکت کنندگان معرفی گردید.

این آزمایش در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با هدف بررسی اثر ریزگردها بر کارایی مهمترین علف کش های مورد مصرف در کشت ذرت و یافتن راه حل های ممکنه جهت رفع اثرات ریزگردها بر کارایی علف کش ها و نیز تأثیر ریزگردها بر عملکرد و اجزای آن، سرعت فتوسنتز، دمای برگ، سرعت تعرق، هدایت روزنه ای، غلظت co2 اتاقک روزنه، فلورسانس کلروفیل و کارایی مصرف آب فیزیولوژیک ذرت انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد علف کش های نیکوسولفورون، فورامسولفورون و مخلوط علف کشی تو فور دی+ام سی پی آ، مصرف مواد افزودنی شامل سولفات آمونیوم، سولفات آمونیوم + maisoil و شستشو و عدم شستشوی سطح شاخساره ذرت و علف های هرز بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج این مطالعه نشان دادند که سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، غلظت co2 اتاقک روزنه، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم ii و شاخص زنده مانی برگ ها در حضور ریزگردها کاهش یافتند و دمای برگ وکارایی مصرف آب فیزیولوژیک در حضور ریزگردها افزایش یافتند.همچنین حضور ریزگردها سبب کاهش عملکرد ذرت و تعداد بلال در بوته، تعداد دانه در ردیف و قطر بلال و کارایی علف کشها شد.

به منظور بررسی تاُثیر برخی عوامل بر توان دگر آسیبی یونجه، برگ گردو، سورگوم جارویی و توتون در کنترل علف های هرز غالب مزرعه گوجه فرنگی، آزمایش هایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در سال 92 اجرا شد. آزمایش گلدانی در دو مرحله انجام شد، فاکتورهای مورد مطالعه در مرحله اول شامل سه نوع ماده گیاهی (توتون، یونجه و سورگوم) و چهار غلظت شامل 4، 8 و16 گرم برای یونجه، 1، 2و 4 گرم برای توتون و 4/1، 8/2 و6/5 گرم بر 9/1 کیلوگرم خاک برای سورگوم بودند و برای هر یک از مواد گیاهی غلظت صفر به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در مرحله دوم آزمایش گلدانی فاکتور اول برای هر آزمایش جداگانه شامل سه رژیم آبیاری پرآبیاری (2 روز یکبار)، آبیاری معمولی (4 روز یکبار) و کم آبیاری (6 روز یکبار)، سه سطح گوگرد شامل (صفر، 150و300 کیلوگرم در هکتار)، سه سطح نیتروژن شامل (صفر،150و300 کیلوگرم در هکتار)، دو نمونه خاک استریل شده و استریل نشده و فاکتور دوم که برای هر چهار آزمایش مشترک بود شامل سه نوع ماده گیاهی (توتون، یونجه و سورگوم) بود. علف های هرز مورد بررسی سوروف، قیاق و تاج خروس بودند. فاکتورهای مورد مطالعه در بخش آزمایشگاهی شامل پنج غلظت عصاره برگ گردو (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 درصد) و سه علف هرز تاج خروس، سوروف و قیاق بود. نتایج مرحله ی اول مطالعه گلدانی نشان داد با افزایش غلظت ماده گیاهی طول ریشه، ارتفاع، میانگین سرعت سبز شدن، تعداد برگ، تعداد پنجه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه و درصد سبز شدن سوروف و قیاق و مقدار سبزینگی برگ سوروف و تاج خروس در مقایسه با شاهد کاهش معنی داری یافتند. نتایج مرحله دوم مطالعه گلدانی نشان داد که صفات تعداد پنجه، تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه سوروف در خاک استریل نشده نسبت به خاک استریل شده (فاقد میکروارگانیسم) کاهش معنی داری داشتند. در هر دو نمونه خاک ماده گیاهی یونجه بیشترین اثر بازدارندگی را بر درصد سبز شدن سوروف داشت داشت. با کاهش اسیدیته خاک درصد سبز شدن سوروف کاهش یافت. افزایش مقدار پودر گوگرد برای ماده گیاهی توتون باعث افزایش وزن تر ریشه سوروف شد، اما در مورد، ماده گیاهی یونجه این روند برعکس بود. به طور کلی، برای هر سه ماده گیاهی با کاهش اسیدیته خاک درصد سبز شدن تاج خروس کاهش یافت. با افزایش دور آبیاری تمای صفات مورد بررسی در سوروف کاهش یافتند. برای ماده گیاهی یونجه دور آبیاری 2 روز در مقایسه با 4 روز باعث افزایش ارتفاع، درصد سبز شدن و طول ریشه تاج خروس شد. دور آبیاری 2و 6 روز در مقایسه با دور آبیاری 4 روز باعث کاهش درصد سبز شدن بذر قیاق شدند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی ارتفاع، تعداد برگ و تعداد پنجه سوروف کاهش یافتند، در صورتی که وزن تر ریشه تاج خروس به شکل معنی داری افزایش یافت. کمترین وزن خشک اندام هوایی سوروف مربوط به مقدار صفر نیتروژن بود. کاربرد ماده گیاهی سورگوم بدون مصرف نیتروژن بیشترین کاهش ارتفاع رادر علف های هرز مورد بررسی موجب شد. با افزایش مقدار نیتروژن ارتفاع و تعداد پنجه قیاق به شکل معنی داری کاهش یافتند. کاربرد مقدار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ماده گیاهی یونجه باعث کاهش 57 درصدی سبز شدن بذر قیاق نسبت به شاهد شد. نتایج بدست آمده از بخش آزمایشگاهی نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی برگ گردو صفات طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، میانگین سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی هر سه علف هرز قیاق، تاج خروس و سوروف در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش یافت، بطوریکه بیشترین کاهش درصد جوانه زنی مربوط به علف هرز تاج خروس و بیشترین کاهش برای هر سه علف هرز و برای تمام صفات مورد بررسی مربوط به غلظت 10 درصد عصاره بود. بطور کلی، نتایج بیانگر این واقعیت است که میزان تاثیر عوامل مورد بررسی بر روی توان دگرآسیبی گیاهان بسته به گونه گیاهی دگرآسیب، گونه علف هرز هدف و نیز صفت گیاهی مورد مطالعه می تواند متغیر باشد.

به منظور بررسی تاثیر ذرات گرد و غبار موجود در هوا بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک و همچنین تاثیر آن ها بر کارایی علف کش ها در کنترل علف های هرز ارقام مختلف گندم، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 1392-1391 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام گردید. تیمارهای مورد بررسی در این مطالعه شامل ارقام مختلف گندم (دو رقم گندم نان به نام پیشگام و زرین و یک رقم گندم دوروم با نام بهرنگ)، تیمار حذف ریزگردها از سطح برگ ها در دو سطح شامل شستشو و عدم شستشوی شاخ و برگ ارقام گندم و علف های هرز و کاربرد علفکش های آتلانتیس (مزوسولفورون متیل + یدوسولفورون + مفن پایردی اتیل)، شوالیه (مزوسولفورون متیل + یدوسولفورون متیل سدیم)، اتلو (مزوسولفورون متیل + یدوسولفورون متیل سدیم + دیفلوفنیکان) و شاهد بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. صفات مورد اندازه گیری شامل عملکرد دانه و اجزاء آن، محتوای نسبی آب برگ، سطح برگ، سبزینگی برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئیدهای برگ، پروتئین های محلول برگ پرچم، هدایت روزنه ای و دمای برگ بودند. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان دادند که تحت تاثیر ریزگردها، عملکرد دانه و بیوماس به طور معنی دار (به ترتیب 380 و 560 کیلوگرم در هکتار) کاهش یافتند. ارقام پیشگام و زرین با 83/6 و 83/4 تن در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را دارا بودند و این ارقام تحت تاثیر ریزگردها به ترتیب با 3 و 12 درصد کاهش، کمترین و بیشترین کاهش عملکرد دانه را نشان دادند. ریزگردها به طور معنی داری موجب کاهش تعداد دانه در سنبله و سطح برگ، پروتئین های محلول، سبزینگی، هدایت روزنه ای و افزایش دمای برگ پرچم ارقام گندم مورد بررسی، شدند. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که حضور ریزگردها بر شاخساره علف های هرز مورد تیمار سبب کاهش کارایی علف کش شوالیه گردید. به طوری که شستشوی برگ ها سبب افزایش کارایی این علف کش شد. در مجموع علف کش آتلانتیس سبب بیشترین درصد کنترل علف هرز و جلوگیری از کاهش عملکرد دانه گندم در کرت های شستشو و بدون شستشو شد و کارائی آن تحت تاثیر حضور گرد و خاک روی شاخساره علف های هرز قرار نگرفت. با توجه به احتمال بالای وقوع ریزگردها در منطقه کرمانشاه در سال های آتی و اثرات منفی آن روی عملکرد دانه و شاید کیفیت دانه، احتمالاً کاشت رقم پیشگام با ریسک کمتری همراه است.