سازش های اکوفیزیولوژیکی و تنوع پوشش گیاهی هر منطقه بستگی به شرایط متعددی از قبیل نوع گونه های گیاهی، شرایط اقلیمی، توپوگرافی، وضعیت خاک، عوامل بیولوژیکی و غیره دارند. در این میان خاک با فراهم نمودن عناصر مورد نیاز جهت رشد گیاه از اهمیت خاصی برخوردار است. تجمع فلزات سنگین -فلزاتی با چگالی بیش از 5 گرم بر سانتی متر مکعب- در لایه های سطحی خاک که به طور عمده ناشی از فعالیت های صنعتی و معدن کاری، احتراق سوخت و غیره می باشد منجر به بروز تأثیرات منفی بر روی سلامت انسان و محیط پیرامون گردیده است. بسیاری از این فلزات از جمله عناصر ضروری برای گیاهان محسوب می شوند. با این وجود غلظت های بالای آن ها سبب ایجاد اثرات سمی در گیاهان می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از جنبه های اکوفیزیولوژیکی گیاهی منطقه معدن خاک نسوز استقلال آباده بوده است. بدین منظور ضمن بررسی فلور منطقه معدن خاک نسوز استقلال آباده به آنالیز خاک و گیاهان منطقه پرداخته شد. گیاهان مناطق معدنی و شاهد همراه با خاک اطراف ریشه به روش پیمایشی جمع آوری و شناسایی گردید بر این اساس در این منطقه 105 گونه گیاهی وجود دارد. که به 36خانواده و 81 جنس تعلق دارند. غنی ترین تیره ها از نظر تعداد گونه به ترتیب تیره کاسنی با 21 گونه، باقلا و نعناع با 9 گونه و گندمیان با 8 گونه هستند. همچنین بر اساس سیستم طبقه بندی رانکیر، همی-کریپتوفیت فراوان ترین شکل زیستی منطقه می باشد. از نظر پراکندگی جغرافیایی، بیشتر گیاهان منطقه معدن خاک نسوز آباده (حدود7/85 درصد) جزو عناصر ناحیه ایران – تورانی هستند. در ادامه تحقیق پس از آماده سازی نمونه ها، میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی، مقادیر کل و قابل تبادل عناصر آهن، آلومینیوم و برخی عناصر دیگر در نمونه های خاک و گیاه به روش ریوز و همکاران 1999 با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. سپس آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزارهای spssو excel صورت گرفت. نتایج حاصل از آنالیز بیانگر این است که میزان کل آهن خاک در مناطق معدنی خاک نسوز به طور میانگین از 17000تا 30000 میکروگرم در گرم، میزان آهن قابل تبادل از 3/3 تا 3/5 و میزان آهن تجمع یافته در گیاهان از 80 تا 1139 میکروگرم در گرم وزن خشک متغیر است. همچنین نتایج حاصل از آنالیز آلومینیوم بیانگر این است که میانگین آلومینیوم کل در مناطق معدنی از 12500-5000 ، میزان آلومینیوم قابل تبادل از 4 تا 10 و غلظت آلومینیوم در نمونه های گیاهی از 120 تا 1830 میکروگرم در گرم وزن خشک متغیر است. مقادیر فوق در قیاس با مقادیر معادل در منطقه شاهد و خاک های معمول افزایش معنی داری را نشان می دهد. بر اساس نتایج می توان پی برد که برخی از گیاهان منطقه معدن نسبت به تنش آهن و آلومینیوم مقاوم بوده و برخی از گیاهان از راهبرد پرهیز و برخی دیگر از راهبرد تحمل برای مقاومت به تنش استفاده می کنند.

سازش های اکوفیزیولوژیکی و تنوع و میزان پوشش گیاهی هر منطقه بستگی به شرایط داخلی و محیطی متعددی از قبیل نوع گونه های گیاهی شرایط اقلیمی، توپوگرافی، وضعیت خاک، عوامل بیولوژیکی و غیره دارند. در این میان خاک با فراهم نمودن عناصر مورد نیاز جهت رشد گیاه از اهمیت خاصی برخوردار است. تجمع فلزات سنگین - فلزاتی با چگالی بیش از 5 گرم بر سانتی متر- در لایه های سطحی خاک که به طور عمده آن ها فعالیت های صنعتی و معدن کاری، احتراق سوخت و غیره می باشد منجر به بروز تأثیرات منفی بر روی سلامت انسان و محیط پیرامون گردیده است. بسیاری از این فلزات از جمله عناصر ضروری برای گیاهان محسوب می شوند. با این وجود غلظت های بالای آن ها سبب ایجاد اثرات سمی در گیاهان می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از جنبه های اکوفیزیولوژیکی گیاهی منطقه معدن منگنز حاجی آباد نی ریز بوده است. بدین منظور ضمن بررسی فلور معدن منگنز حاجی آباد نی ریز به آنالیز خاک و گیاهان منطقه پرداخته شد. گیاهان مناطق معدنی و شاهد همراه با خاک اطراف ریشه به روش پیمایشی جمع آوری و شناسایی گردید بر این اساس در این منطقه 55 گونه گیاهی شناسایی شد که به 20خانواده و 52 جنس تعلق دارند. غنی ترین تیره ها از نظر تعداد گونه به ترتیب کاسنی با 18 گونه، و گندمیان با 8 گونه و باقلا با 6 گونه هستند. همچنین بر اساس سیستم طبقه بندی رانکیر همی کریپتوفیت فراوان ترین شکل زیستی منطقه می باشد. از نظر پراکندگی جغرافیایی بیشتر گیاهان منطقه معدن منگنز حاجی آباد نی ریز (حدود 88 درصد) جزو عناصر ناحیه ایرانی تورانی هستند. در ادامه تحقیق پس از آماده سازی نمونه ها میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی، مقادیر کل و قابل تبادل عناصر منگنز و برخی عناصر دیگر در نمونه های خاک و گیاه به روش ریوز و همکاران 1999 با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. سپس آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss و excel صورت گرفت. نتایج حاصل از آنالیز بیانگر این است که میزان کل منگنز خاک در مناطق معدنی منگنز به طور میانگین از 435 تا 6760 میلی گرم در کیلو گرم، میزان منگنز قابل تبادل از 7/2 تا 2/15 و میزان منگنز تجمع یافته در گیاهان از 20 تا 111 میلی گرم در کیلو گرم وزن خشک متغیر است. مقادیر فوق در قیاس با مقادیر معادل در منطقه شاهد و خاک های معمول افزایش معنی داری را نشان می دهد. بر اساس نتایج می-توان پی برد که برخی از گیاهان منطقه معدن نسبت به تنش منگنز مقاوم بوده و از راهبرد پرهیز برای مقاومت به تنش استفاده می کنند.

به منظور بررسی عکس العمل گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovata l.) نسبت به مصرف سولفات روی در شرایط تنش شوری، در پاییز 1392 آزمایشی گلدانی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. شوری با کلرید سدیم در پنج سطح (0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار) و روی از منبع سولفات روی با سه سطح (85/3 (شاهد برابر با مقدار موجود در محلول هوگلند)، 7/7 و 55/11 میکرو مولار) انتخاب شدند. نتایج نشان داد اثر شوری و روی و برهم کنش آن ها بر بیشتر شاخص های رشدی و فیزیولوژیک گیاه اسفرزه معنی دار بودند. در کل می توان گفت مصرف متعادل سولفات روی (7/7 میکرو مولار) در همه صفات نتیجه بهتری را به همراه داشته است.

با پیشرفت علم و تکنولوژی، انسان و دیگر موجودات زنده همواره در معرض مخاطرات بیش‏تر قرار می‏گیرند. روز به روز بر آلودگی محیط زیست افزوده می‏شود. گرچه نیترات به عنوان یکی از شکل‏های غالب عنصر ضروری بسیار مهم نیتروژن توسط ریشه گیاه جذب می‏شود، ولی مقادیر بالای آن به عنوان یکی از مهم‏ترین منابع آلودگی آب و خاک، تهدیدی جدی برای اکوسیستم محسوب می‏شود. گیاه‏پالایی یک نوآوری و تکنیک ارزشمند موثر پاک‏سازی است که از گیاهان برای زدودن و یا کاهش آلودگی‏های زیست‏محیطی استفاده می کنند. در این پژوهش، به منظور ارزیابی پتانسیل گیاه¬پالایی و تجمع نیترات، اثرات سطوح مختلف نیترات بر برخی شاخص های رشد و نمو گیاهان پونه (mentha longifolia) و نعناع (mentha piperita) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا جوانه زنی و سایر ویژگی های بذری این گیاهان، در اطاقک رشد بررسی گردید. پس از آن، در محیط کشت هیدروپونیک، تیمار غلظت¬های مختلف نیترات اعمال گردید و در این شرایط، پتانسیل گیاه پونه در کاهش آلایندگی نیترات و اثرات نیترات بر برخی از شاخص های فیزیولوژیک گیاهان پونه و نعناع بررسی شد. بررسی نتایج نشان داد که واکنش شاخص‏های جوانه‏زنی و رشد اولیه گیاه‏چه‏ها به کاربرد نیترات پتاسیم مثبت است که می‏تواند به استقرار اولیه آن‏ها کمک نموده تا در مراحل بعدی رشد، نیترات را به طور موثرتری جذب، تثبیت، تجمع و یا پالایش دهند. همچنین، غلظت‏های بالای نیترات، اثرات مثبتی بر جنبه‏های رویشی و فیزیولوژیکی این گیاهان داشت. به طورکلی، با افزایش غلظت نیترات محلول، شاخص‏‏‏های: طول ساقه و ریشه، سطح برگ، وزن خشک و تر اندام‏های گیاهی محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ، مقدار نیترات، مقدار پروتئین و نیتروژن کل اندام‏های گیاهی چهار جمعیت گیاهان پونه و نعناع افزایش، ولی مقدار کربوهیدرات و آنتوسیانین آن‏ها کاهش یافت. بنابراین به نظر می‏رسد گیاه پونه، پتانسیل جذب، تثبیت و تجمع نیترات در اندام‏های گیاهی را دارد و گزینه مناسبی برای گیاه‏پالایی و زدودن مقادیر مازاد نیترات محیط می‏باشد. همچنین بررسی اثر نیترات بر گیاه نعناع که به عنوان سبزی خوراکی مصرف می‏شود، نشان داد که با افزایش غلظت نیترات محلول، میزان مازاد آن را در خود ذخیره می‏کند و بنابراین برای سلامتی انسان زیان‏بار است. بنابراین ضروری است هنگام کشت، احتیاط لازم در زمینه کوددهی نیتروژنی بعمل آمده تا منجر به تجمع مقادیر مازاد نیترات نگردد.

گیاهان بابونه دارویی و مینای پرکپه¬ای که در بخش¬هایی از اروپا و آسیا به صورت خودرو رویش داشته، از نظر دارویی حایز اهمیت هستند. مطالعات نشان می دهد بذور این گیاهان دارویی دارای انواعی از خواب می¬باشند. خواب در گیاهان تیره آستراسه عمدتا از نوع فیزیولوژیکی می باشد. در این تحقیق، استانداردهای بذری از قبیل وزن هزار دانه و درصد رطوبت سه جمعیت بابونه دارویی و مینای پرکپه¬ای که از مناطق مختلف جمع آوری شدند بررسی گردید. سپس تیمارهای شکستن خواب بذر از قبیل: نیترات پتاسیم، پیش سرمادهی، تاریکی، جیبرلیک اسید و آبشویی، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی بررسی گردید. در ادامه این پژوهش، آزمون های بنیه بذر این گیاهان از قبیل آزمون های: جوانه¬زنی استاندارد، رشد گیاهچه، خاک سرد، چند تنشی، پیری تسریع شده، فرسودگی کنترل شده، هدایت الکتریکی، تترازولیوم و استقرار در عرصه، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی بررسی و بهترین آزمون تخمین بنیه بذر آنها نیز ارایه گردید. در تمام آزمون¬ها، درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی و شاخص بنیه بذر و ضرایب همبستگی محاسبه گردید. بررسی نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای شکستن خواب بذر نشان داد که بهترین تیمارهای شکستن خواب بذر گیاه بابونه دارویی به ترتیب عبارتند از: پیش سرمادهی به مدت یک هفته، نیترات پتاسیم 3 درصد و جیبرلیک اسید 250 قسمت در میلیون و در گیاه مینای پرکپه ای عبارتند از: تیمار تلفیقی تاریکی و پیش سرمادهی به مدت دو هفته، تاریکی و تیمار تلفیقی آبشویی و تاریکی. همچنین بین درصد جوانه¬زنی و سرعت جوانه¬زنی بیشترین همبستگی وجود داشت. بنابراین می توان از سرعت جوانه زنی به عنوان بهترین شاخص ارزیابی قوه نامیه این گیاهان نام برد. همچنین اختلاف بین جمعیت های مورد اشاره در سطح 5درصد معنی دار بوده و بالاترین قوه نامیه (5/86) مربوط به جمعیت گچساران بابونه و مینای نور (3/68) می باشد. بررسی نتایج آزمون های بنیه نشان داد که در گیاه بابونه دارویی بین آزمون قوه نامیه (سرعت جوانه زنی استاندارد) و درصد استقرار در عرصه و در مینای پرکپه¬ای بین آزمون رشد گیاهچه و درصد استقرار در عرصه گیاه همبستگی بالایی وجود دارد. بنابراین این آزمون¬ها به عنوان بهترین آزمون تخمین بنیه بذر گیاهان مذکور توصیه می شوند. همچنین بیشترین درصد استقرار در عرصه، مربوط به جمعیت گچساران بابونه (72 درصد) و مینای نور (6/59 درصد) می¬باشد. بررسی نتایج نشان داد که شاخص¬های جوانه¬زنی و بنیه بذر جمعیت های نامبرده در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی دار بوده که این اختلاف می-تواند ناشی از تفاوت شرایط محیطی از قبیل: سرما، نور، نوع خاک و سایر عوامل اکوفیزیولوژیک حاکم در عرصه طبیعی آنها باشد.