نام پژوهشگر: ابراهیم یخکشی
مجتبی بساکی ناصر حافظی مقدس
شهرستان کردکوی در جنوب شرق دریای مازندران و در 29 کیلومتری غرب گرگان واقع شده است. آب شرب شهرهای کردکوی، بندرترکمن و گمیشان از آبخوان کردکوی تامین می شود که اخیراً بعضی از چاههای این آبخوان شور شده اند. در ابتدای دشت، آبخوان از نوع آزاد و با عمق نسبتاً زیاد، در مرکز دشت آبخوان های تحت فشار یا نیمه تحت فشار و در انتهای دشت (در مجاورت ساحل) آبخوان های معلق به صورت محدود دیده می شود. به طور میانگین از سال 1383 تا 1388 تراز آب زیرزمینی 5 متر پایین افتاده است. تعداد نمونه های اندازه گیری شده برای پارامترهای هیدروژئوشیمی 15 عدد می باشد. پارامترهای اندازه گیری شده در محل نمونه برداری شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته و همچنین دمای آب می باشد. سایر پارامترهای مورد ارزیابی شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بی کربنات، کلر و سولفات می باشد که در آزمایشگاه سازمان آب منطقه ای گلستان اندازه گیری شده اند. نتایج حاصل از بررسی هدایت الکتریکی در منطقه نشان می دهد که به طور کلی میزان هدایت الکتریکی از سمت جنوب و جنوب شرقی به سمت شمال و شمال غربی (از سمت ارتفاعات به سمت دریا) افزایش یافته است، که منطبق بر جهت جریان آبهای زیرزمینی است. به دلیل حفر چاههای عمیق و استخراج دائمی آب به میزان بالا برای تأمین آب شرب شهرهای کردکوی، بندر ترکمن و گمیشان آب در این قسمت با آب فسیلی مخلوط و باعث تخریب کیفیت شده است. در انتهای دشت و در قسمت شمال غرب منطقه به دلیل قرار گرفتن در منطقه تخلیه آبخوان، تبخیر از سطح آب زیرزمینی، پیشروی آب دریا و همچنین تخلیه زه آبهای کشاورزی در رودخانه قره سو، هدایت الکتریکی در این قسمت از آبخوان بسیار بالا است. زمان زیاد ماندگاری آب زیرزمینی از محل تغذیه تا تخلیه، نفوذپذیری کم زمین و توپوگرافی پست در قسمت شمال و شمال شرق منطقه سبب شده است که مرز مشترک آب شور و شیرین در این منطقه با شیب کم به طرف خشکی پیشروی داشته باشد و استخراج آب از چاههای عمیق باعث شوری آب در این قسمتها شده است.
نسیم السادات مسلّمی عقیلی ابراهیم یخکشی
منابع آب زیرزمینی در منطقه گرمابدشت- سیاهتلو به عنوان تامین کننده بخش مهمی از آب شرب شهر گرگان دارای اهمیت ویژه ای می باشند. به علت پمپاژ نسبتاً زیاد از این منطقه آبدهی بعضی از چاه ها به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده و بعضی از چاه ها تخریب شده اند. با جمع آوری آمار و اطلاعات 19 چاه آب شرب، به منظور مطالعه تغییرات کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی منطقه گرمابدشت- سیاهتلو، از تعدادی شاخص های آماری استفاده شده است. شاخص اول، شاخص فاصله و شاخص دوم، شاخص دبی- فاصله است. مقادیر ارزیابی شده آبدهی، کاهش آبدهی و غلظت یون های اصلی آب برای چاه های مورد نظر و همچنین شاخص های آماری تعریف شده، استاندارد شده اند. نمودار مربوط به داده های استاندارد شده ترسیم شده و بهترین خط از بین داده ها عبور داده شده است سپس شیب خط و همچنین r-squreمربوط به هر نمودار محاسبه گردیده است. در نهایت، داده هایی با شیب و ضریب همبستگی زیاد که دارای سطح معنی داری 99% می باشند، برای ارزیابی های نهایی انتخاب شدند. با استفاده از ارزیابی شاخص های آماری ارائه شده در این تحقیق، یک روش ساده و کاربردی به منظور تعیین درصد تاثیر ساختمان چاه بر روی کاهش آبدهی چاه ها معرفی شده است. نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر این است که مقدار تاثیر ساختمان چاه بر کاهش آبدهی چاه ها از صفر تا 75 درصد متغیر بوده است.
مهدی عرفانی محسن مسعودیان
ایمنی سد، هنر و علم حفظ یکپارچگی و عملکرد سدها به منظور پیشگیری از وقوع خطرهای غیر قابل جبران برای جان افراد، سرمایه های مالی و محیط زیست می باشد. این فرآیند، ترکیبی از تکنولوژی و تجربه در زمینه مدیریت ریسک است. در این تحقیق رفتار نگاری سد خاکی گلستان که در شمال ایران و در استان گلستان واقع شده است، در حین ساخت و اولین آبگیری مخزن سد، با استفاده از داده های ابزار دقیق سد و تحلیل برگشتی با نرم افزار پلکسیس، انجام شده است. ابزار بندی سد گلستان در چهار مقطع انجام شده است که در این تحقیق برای انجام تحلیل برگشتی بزرگ ترین مقطع ابزار بندی انتخاب شده است. در تحلیل استاتیکی سد، بیش ترین مقدار نشست ساختمانی در هر دو نشست سنج در نزدیکی یک دوم ارتفاع سد رخ داده است و مقادیر بیشینه برای نشست تجمعی در پایین دست سد و در نزدیکی تاج سد صورت گرفته است. تغییرات فشار آب حفره ای در حین ساخت و نخستین آبگیری مخزن سد در بالا دست سد نسبت به پایین دست سد مقدار بیشتری داشته است. مقدار بیشینه ی فشار آب حفره ای در آبگیری مخزن و حالت مخزن پر رخ داده است که مقدار قرائت شده آن از ابزار دقیق برابر با 605 کیلو نیوتن بر متر مربع و مقادیر نظیر آن حاصل از مدل سازی با مدل موهر- کلمب و خاک سخت شونده به ترتیب برابر با 595 و 610 کیلو نیوتن بر متر مربع است. مقدار بیشینه ی نشست سد در تحلیل دینامیکی پس از مدل سازی زلزله فریولی، در حالت انتهای ساخت و مخزن پر به ترتیب؛ 5/8 و 5/16 سانتیمتر به دست آمده است. تغییر مکان های افقی بیشینه در تحلیل دینامیکی سد مربوط به زمان مدل سازی زلزله ی فریولی در حالت مخزن پر سد است. جهت این تغییر مکان ها از بالا دست سد به سمت پایین دست است که بیش ترین مقدار آن 38 سانتی متر محاسبه شده است. مقادیر بالای ضریب اطمینان به دست آمده در تحلیل استاتیکی و دینامیکی سد گلستان، نسبت به حداقل ارقام ضریب اطمینان توصیه شده توسط سازمان مهندسی ارتش ایالات متحده آمریکا برای پایداری سدهای خاکی، گویای پایداری سد در هر دو حالت استاتیکی و دینامیکی است.