نام پژوهشگر: قدرت قاسمی پور
خسرو قنواتی پروین گلی زاده
نام خانوادگی : قنواتی نام : خسرو استادان راهنما : دکتر مختار ابراهیمی و دکتر پروین گلی زاده استاد مشاور : دکتر قدرت قاسمی پور دانشکده : ادبیات و علوم انسانی رشته : زبان و ادبیات فارسی گرایش : زبان و ادبیات فارسی درجه ی تحصیلی : کارشناسی ارشد تاریخ دفاع : 14/4/1389 تعداد صفحات : 331 عنوان پایان نامه : انسان در شعر معاصر با تأکید بر شعر سهراب سپهری ، نادر نادرپور ، سیاوش کسرایی و سیمین بهبهانی چکیده انسان یکی از موضوعاتی است که نقطه ی عزیمت ذهن ، اندیشه و احساس شاعران می باشد ، چه هنگامی که از خود بگویند و چه زمانی که از دیگری سخن به میان آورند . بازیافتن منزلت انسان زمانی فراهم است که وی در تمام موقعیّت ها و توانمندی هایش در عرصه ی زندگی ادراک شود . در این رساله انسان مرکز توجّه می باشد و حضورش در شعرهای سیاوش کسرایی ، سیمین بهبهانی ، نادر نادرپور و سهراب سپهری با آوردن نمونه هایی از شعرشان در طی چهار بخش نشان داده شده است ؛ در این راستا مسایلی که با استقبال و برخورد و رویکرد انسان ، با آن ها شخصیّت فرد رقم می خورد مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر به مسأله هایی پرداخته شده که بر شخصیّت انسان تأثیر گذاشته و آن را به سویی کشانده و در نهایت شکلی نسبی به آن داده است، پـدیده هایی مثلِ عشق ، عرفان، اجتماع ، سیاست ، وطن دوستی ، اخلاق ، بلایای طبیعی ، جنگ ، جانـبازی ، تقدیر ، امـید ، نـومیدی ، مرگ و ... . کلید واژه : شعر معاصر، انسان ، زندگی ، سیاوش کسرایی ، سیمین بهبهانی ، نادر نادرپور ، سهراب سپهری .
سیدآرمان حسینی آبباریکی محمدرضا صالحی مازندرانی
باباطاهر همدانی از عارفان و شاعران قرن پنجم هجری بوده است. شهرت وی به سبب سرودن فهلویاتی است که امروزه شکل عروضی به خود گرفته و «ترانه» نامیده می شوند. دوبیتی های باباطاهر به دلایلی چون عدم دقّت علمی ناسخان و دخالت ذوق آنان در ضبط های مختلف و همچنین بی اعتنایی به ضبط اصیل آن ها، دچار تغییر و تحوّلاتی شده است؛ چنان که به سختی می توان دانست اصل آن ها به لهجه ی کدام منطقه بوده است. تا کنون تحقیقات کلّی و بعضاً مکرّری درباره ی باباطاهر و سروده های او انجام شده است؛ امّا هیچ گونه پژوهشی که ناگفته-ها و ابهامات مربوط به زندگی و زبان شاعر را روشن کند، به دست داده نشده است و علاوه بر آن، نسخه شناسی جامعی از دوبیتی های او در دست نیست. در این تحقیق - که کتابخانه ای و بر اساس یادداشت برداری، مقایسه ی داده ها و استنتاج علمی است- سعی شده است تا ابتدا درباره ی احوال و آثار باباطاهر و نیز منابع زندگی نامه ای او اطلاعاتی به دست داده شود؛ سپس کتاب شناسی جامعی از پژوهش های صورت گرفته در مورد این شاعر و نیز نسخه های خطی آثار او ارائه گردد. نگارنده کوشیده است با عنایت به مسائلی چون ویژگی زبان شعر باباطاهر و سیر تحوّل فهلویات، گویش تکلّم وی و بازتاب واژگان محلّی در شعر او، مشرب عرفانی و دقایق زندگی شاعر و نیز با توجّه به ویژگی های زبانی و دستوری سروده هایش، زمینه ای برای تصحیح دوبیتی های او به دست دهد.
نسرین گبانچی محمد رضا صالحی مازندرانی
دانشی به نام نقد روان کاوی وجود دارد که گاهی به بررسی و تحلیل روحیه ی نویسندگان، شاعران و گاهی به تحلیل شخصیت-های داستانی می پردازد. غلامحسین ساعدی نویسنده ی برجسته و صاحب نام دهه ی 50 - 40 آثار شاخصی با زمینه های روان شناسی نگاشته است که نگارنده در طی این پژوهش تلاش کرده با این فرض که آثار وی متأثّر از جنبه های روان شناسی می-باشند، به نقد و بررسی آن ها بپردازد. از آن جهت که داستان ها و نمایش نامه ها بازتابی از روان نویسنده هستنند، نمایش نامه ها و داستان های ساعدی نیز بر اساس معیارهای نقد روان کاوی و نظریات روان شناسی مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفته اند.این پژوهش که در دو بخش تنظیم شده، در بخش اوّل نخست به شیوه های نقد روان کاوی و نظریات روان شناسان و چگونگی تأثیر مفهوم های روان شناسی بر نوشته های ساعدی پرداخته شده است و در بخش دوم، آثار ساعدی با توجه به روش ها و شیوه های نقد روان کاوی تحلیل و بررسی شده اند. وی با توجه به نابسامانی های روانی رواج یافته در جامعه ی خود از تئاتر درمانی در نمایش نامه هایش بهره برده و در داستان هایش نیز به ترسیم روان نژندی ها و آسیب های روانی پرداخته است و در این زمینه بین نویسندگان هم عصر و پیش از خود و حتی پس از خود نیز شاخص است.
کبری دلفی مختار ابراهیمی
احمد محمود از نویسندگان نواندیش و صاحب سبک در نثر داستانی معاصر فارسی به شمار می رود . این نویسنده با زبان خاص و دیدگاه های اجتماعی در شرایط زیستی، فرهنگی، اقلیمی، اقتصادی، سیاسی مردمانش درنگ کرده و عمیق شده است. از این جهت است که مشتاقانه بر آن بوده ایم با توجه به دیدگاه ها و سبک داستانی در راستای تاکید بر اهمیت و جایگاه هر یک از عناصر داستانی به تحلیل و نقد آن ها بپردازیم . پژوهش حاضر در سه فصل ارائه شده است در فصل یک ویژگی های سبکی آثار احمد محمود که متأثر از آشفتگی های زندگی سیاسی او بوده مورد اشاره قرار گرفته؛ در فصل دوم و سوم دو اثر مشهورش یعنی مدار صفر درجه و زمین سوخته با توجه به عناصر داستانی تلاش شده است بازشناسانده شوند. در روایت داستانی احمد محمود اتفاقات و جزییات روایتگری قابل پیش بینی ، فراوان اند ولی پایان بندی داستان هایش حرفه ای است و مخاطب از پایان بندی آن می تواند برداشت نمادین داشته باشد و بدین گونه به تکثیر معنایی برسد و این نقطه قوت داستان های او به ویژه مدار صفر درجه است.
حجت الله ممبینی قدرت قاسمی پور
منوچهر آتشی (1384 - 1310)، شاعر، منتقد، نظریه پرداز، مترجم و نویسنده، از واپسین شاگردان بی-واسطه ی نیما است. تحول عظیم در شعر آتشی، پس از آشنایی با اشعار نیما رخ داد. حاصل زندگی شعری آتشی، سیزده دفتر شعری با عناوین زیر است: آهنگ دیگر، آواز خاک، دیدار در فلق، وصف گل سوری، گندم و گیلاس، چه تلخ است این سیب، زیباتر از شکل قدیم جهان، خلیج و خزر، حادثه در بامداد، اتفاق آخر، ریشه های شب، غزل غزل های سورنا، بازگشت به درون سنگ. در پژوهش حاضر، ابتدا این دفاتر شعری، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و ویژگی های آنان، به طور جداگانه، برشمرده-شد. در سطح زبانی به هنجارگریزی، باستان گرایی، بهره گیری از انواع واژگان مدرن و عامیانه و ... بررسی شد. آشنایی آتشی با تحولات زبانی، در این سطح ملموس است. در سطح ادبی، مفاهیم علم بیان و بدیع با استناد به نمونه های روشن آورده شدند. در این بخش، آشنایی شاعر به شعر سنتی دیده می شود. در بررسی سطح فکری، مفاهیمی مانند، طبیعت گرایی، بوم گرایی، میهن پرستی، غم غربت(نوستالژیک)، تن-کامه سرایی(اروتیزم)، انسان و زن، ، طنز، تقدیر و ... بررسی شدند. از دیگر مباحث این پژوهش، بحثی پیرامون شعر ناب است. شعر آتشی، شعری غیرسیاسی و در زبانی حماسی – تغزلی، با ویژگی بارز طبیعت گرایی و بوم گرایی است.
زینب موسوی مختار ابراهیمی
این پژوهش، دو متن مادر، یعنی اوستا و شاهنامه را که از نظر حضور شخصیّت ها با هم شباهت دارند، مورد بحث تطبیقی قرار داده است. در این بررسی تطبیقی، شخصیّت های اسطوره ای اوستا، در مقایسه با شاهنامه ی حکیم فردوسی، بررسی و تحلیل شده است. پژوهشگر در این بررسی و تحلیل، ناهمانندی ها و همانندی های روایت ها را با هم سنجیده و میزان، نوع تحوّل و دگردیسی شخصیّت ها را توضیح داده و توصیف کرده است. در همین راستا، پژوهشگر بر آن بوده است که با ارائه ی نمونه هایی از دو متن اوستا و شاهنامه، مخاطب خود را به اقتضای متن، با توجه به تأثیر میزان مسایل زمانی از جمله مسایل فرهنگی، اجتماعی ودینی توجه دهد. در همین زمینه از آثار دیگری که به نوعی با اوستا وشاهنامه رابطه ای داشته و حکم مکمّل یافته اند، بهره برده است. شخصیّت های اوستا که در هاله ای از اسطوره و تاریخ ظهور پیدا کرده اند، هنگامی که از مرحله ی زمان اسطوره ای به تاریخ پای می گذارند، به اقتضای مسایل اجتماعی و فرهنگی و دیگر مسایل،چهره ای متناسب با روزگار می یابند. با این دگرگونی زمان همواره ارتباط خود را با مخاطبشان زنده و پویا نگه می دارند؛ چراکه این شخصیّت ها که روایتی خارق العاده دارند، در روایت شاهنامه، عقلانی تر گشته و از آن هاله ای اسطوره ای فاصله گرفته اند؛ بنابراین در سیرتحوّل شخصیّت های اسطوره ای، صحنه ی نبرد میان نیکی و بدی هم چنان گسترده است؛ با این تفاوت که شخصیّت های دو سوی این نبرد، از نظر ویژگی های فوق انسانی و انسانی متفاوت می گردند.
اسما فروغی راد قدرت قاسمی پور
رمان های عامه پسند به آن دسته از آثاری گفته می شود که به دلیل داشتن کلیشه ها و چهارچوب های معین در سراسر اثر از عنوان گرفته تا پایان بندی، وقایع، شخصیّت ها، خط سیر داستانی و درون مایه ی ثابت از قبیل مثلث ها و مربع های عشقی، دل بستن دختر و پسری از دو طبقه اجتماعی مختلف، طرح روی جلد و ... می توان آن ها را از ادبیات نخبه گرا جدا نمود. همه ی این مشخصّه ها عمدتاً حول محور ساده و جذاب کردن داستان رقم می خورند. نویسنده باید چهارچوب ها و کلیشه هایی را به کار ببرد که خوانندگان به آن عادت کرده اند و نبودشان باعث برآورده نشدن انتظارات خوانندگان و سرخوردگی آن ها خواهد شد. ریشه ی رمان های عامه پسند ایرانی در داستان هایی است که در نشریات به چاپ می-رسید و به پاورقی معروف بود. این جریان ادبی از همان آغاز در دو مسیر رشد کرد: رمان های تاریخی و رمان های اجتماعی. به زعم نمایندگان فرهنگ و ادبیات رسمی این نوع آثار ارزش ادبی چندانی ندارند و مخاطبان آن ها از لحاظ فرهنگی در حدّ پایین و متوسط قرار دارند. به همین دلیل بسیاری از منتقدان و فرهیختگان جامعه ی ادبی از بررسی چنین آثاری سرباز زده و حتی خواندن این آثار را دون شأن خود می دانند؛ غافل از این که شناخت و بررسی ادبیّات مورد توجّه مردم به شناخت خواسته های آن ها و در نتیجه ساختار کلّی جامعه و گه گاه ضعف ها و نقص های فرهنگی آن کمک می کند. موضوع و مضمون این آثار مهم ترین وجه شمارگان بالا و پرمخاطب بودن این آثار است که ما در این پژوهش بدان پرداخته ایم.
بهاره حکیمی ساران مختار ابراهیمی
محمود دولت آبادی، یکی از داستان نویسان تأثیرگذار ایران است. جایگاه ویژه ی او در حوزه ی ادبیات داستانی و سهمی که وی در ارتقای ادبیات اقلیمی و روستایی داشته است، بر همگان روشن است. تأمل در آثار دولت آبادی موید آن است که وی در طول دوران فعالیت ادبی خویش، با بهره بردن از شیوه ها و شگردهای متنوع، وجوه هنری داستان های خود را تعالی بخشیده است. رمان جای خالی سلوچ، نخستین رمان این نویسنده است. این رمان به عنوان یکی از واقع گراترین رمان های معاصر فارسی، ستودنی است. در این پایان نامه، تک تک عناصر داستانی جای خالی سلوچ، جداگانه ، بر اساس معیارهای رمان شناسی معاصر، بازبینی و نقد گشته است. این پژوهش در چهار بخش مطرح شده است؛ بخش نخست، ادبیات داستانی؛ بخش دوم، زندگی و آثار؛ بخش سوم، باز شناخت و معرفی رمان جای خالی سلوچ و در بخش چهارم عناصر داستانی مانند موضوع، مضمون، روایت، زاویه ی دید و .... تحلیل شده است.
محبوبه خلیلی قدرت قاسمی پور
در عصر ما، یکی از عرصه هایی که در آن به نحو بارزی به شخصیت زن پرداخته می شود، ادبیات داستانی است. در داستان ها و رمان های بسیاری به بازنمایی شخصیت زنان پرداخته شده و از میان نویسندگان معاصر، محمود دولت آبادی با نگاهی توأم با نکته سنجی و ظرافت به این موضوع پرداخته و در رمان عظیم کلیدر این نگاه بسیار برجسته شده و نمود پیدا کرده است. در تحقیق حاضر، شخصیت زن و جنبه های مختلف زندگی اجتماعی و فردی او در رمان کلیدر بررسی شده است. روش به کار رفته در این پژوهش به این قرار است که ابتدا رمان ده جلدی کلیدر مطالعه و بررسی شده است و سپس شخصیت های اصلیِ زن آن به طور جداگانه تحلیل شده اند و جنبه های وجودیِ هر یک از این شخصیت ها بر اساس روند زندگی شان بررسی، واکاوی و تحلیل شده است؛ بنابراین، عنوان فصل ها بر اساس نام شخصیت ها و گفتارهای هر فصل نیز بر طبق جریان زندگی شان انتخاب شده است. یک گفتار نیز با عنوان «ویژگی های شخصیتی» برای تمام فصل ها به صورت مشترک در نظر گرفته شده است. آن چه به عنوان یک جمع بندی کلّی در مورد رمان کلیدر و نیز زنانِ بررسی-شده در این رمان می توان گفت این است که تصویری که دولت آبادی از زن، شخصیت و روحیات او ارایه می دهد، به ویژه قسمت هایی که در چهارچوب اصول و فرهنگِ حاکم بر جامعه ایلی و روستایی است، به واقعیت بسیار نزدیک است. در این رمان عظیم، شخصیت پردازی زنان به قدری هنرمندانه و نزدیک به روحیات نوع زن است که در اکثر موارد، مخاطب، این شخصیت ها را باور و با آن ها هم ذات پنداری می کند. درواقع، نویسنده در قالب این شخصیت ها ویژگی های اخلاقی و رفتاری متفاوتِ زنان را نشان می دهد و آن-ها را به عنوان نماینده بخشی از کلّیّت جامعه خود عرضه می دارد.
فاطمه مصطفایی کرملکی منوچهر جوکار
تلخ اندیشی از جمله ترکیبات جدیدی است که در فرهنگ های لغت موجود، هنوز مدخلی برای آن در نظر گرفته نشده است. تلخ اندیشی هم به معنای توجه ویژه و نگاه یک سویه به تلخی ها، زشتی ها، تباهی ها، رنج ها و مسائل غم انگیز و دردآور و هم به معنای زشت و تلخ و ناگوار و غم بار دیدن مسائل و نگاه منفی به موضوعات گوناگون است. در بررسی داستان های کوتاه معاصر به نگرشی ثابت، ادامه دار و در برخی دوره های تاریخ معاصر ایران، فراگیر برمی خوردیم که با تعریف تلخ اندیشی مطابقت دارد. نمود این نگرش، آثاری است که از یک سو مضامین، درون مایه ها و تصاویر آن ها به شکلی فراگیر متمرکز بر مرگ، خیانت و روابط عاطفی بدفرجام یا بی-فرجام و سرشار از تباهی، حسادت، تنفر، تلاش شکست خورده، یاس و سرخوردگی، تحقیر، پوچی و تصویر کاملاً فاسد و بی رحم از اجتماع و عناصر آن است، و از دیگر سو القا کننده ی نگاه منفی به زندگی، روابط عاطفی، مردم، کارکرد عناصر فرهنگ بومی و سنتی است. در پژوهش پیش رو علاوه بر تعریف تلخ اندیشی و شناسایی زوایای مختلف آن و بررسی و موشکافی مصادیق تلخ اندیشی در داستان کوتاه معاصر فارسی، به زمینه-های بروز و ظهور این نگرش نیز پرداختیم، که عبارتند از 1.زمینه های فکری، که رد و نشان آن ها را در ادبیات تلخ اندیش مغرب زمین و اندیشه های جریان روشنفکری و شبه مدرنیته ی ایران یافتیم؛ 2. زمینه های تاریخی و اجتماعی ایران معاصر. گاهی نیز به برخی زمینه های دیگر مانند ویژگی ها و مسائل فردی و شخصیتی نویسندگان در لابه لای مطالب اشاره ای گذرا کرده ایم. بررسی های ما در این پژوهش از سال 1300 تا 1380 و در سه دوره-ی زمانی صورت گرفت؛ دوره ی نخست مربوط است به انتشار اولین مجموعه داستان صادق هدایت تا اواخر دهه ی سیِ شمسی که داستان های کوتاه تلخ اندیشانه عموماً متأثر از نوشته های او بوده اند. دوره ی دوم از اواخر دهه ی سی شمسی تا 1357 که موج دوم تلخ اندیشی در داستان کوتاه آغاز شد و دوره ی سوم، از 1357 تا سال 1380.
نجمه جنگی قدرت قاسمی پور
نیما، شاملو و اخوان ثالث از تأثیرگذار ترین شاعران معاصر در عرصه¬ی زبان و ادبیات فارسی هستند که هر کدام به سهم خود به دگرگونی وغنای ادبیات کمک شایانی کرده اند. نیما یوشیج با ساختارشکنی در قالب های پیشین و با استفاده از واژگانی با گویش مازندرانی درشعرش پایه گذارتحولی نو شد. اخوان ثالث نیز با زبان و بیان حماسی و با الگو پذیری از سبک خراسانی به نحوی دیگر باعث تحول در زبان شعر شد؛ احمد شاملو نیز با تأثیر از نثر گذشته¬ی فارسی همچون نثر بیهقی و تلفیق آن با زبان معاصر توانست اشعاری با ریتم و آهنگی خاص و بدون وزن عروضی خلق کند که این خود یک سبک جدید در زبان بود. حال با این تفاسیر، بیشتر توجه منتقدان و پژوهشگران حول ویژگی های فوق متمرکز بوده و به قدرت ترکیب¬سازی آنها توجه نشده، البته در بعضی از کتاب ها اشاره هایی به این موضوع شده است اما تا به حال کتابی که جداگانه و به طور تخصصی به این موضوع بپردازد و آن را به صورت فرهنگ نامه تدوین کند یافت نشده است. نگارنده اشعار شاعران ذکر شده را بیت به بیت و سطر به سطر مورد مطالعه و بررسی قرار داده و ترکیبات را یکی یکی استخراج کرده و در فصول جداگانه به شرح زیر دسته بندی کرده است: ترکیب-های ونددار¬، ترکیب¬های شبه¬ونددار، ترکیب¬های حرف اضافه¬دار ، ترکیب¬های مصدری، صفت¬های فاعلی مرکّب مرخم، صفت¬های مفعولی مرکّب مرخم، ترکیب¬های فاعلی در معنای مفعولی، ترکیب¬های اسمی، ترکیب¬های وصفی و ترکیب¬های معمول با معانی نامعمول. در نگارش این پایان نامه نگارنده از مقاله¬ی دکتر قدرت قاسمی پور با عنوان «ترکیب سازی¬های واژگانی در پنج گنج نظامی» ، سفر در مه تألیف تقی پورنامداریان، نیما یوشیج و شعر کلاسیک فارسی تألیف محمود کیانوش، فرهنگ معین و شعر زمان ما تألیف محمد حقوقی بسیار بهره بردم.
فاطمه قنواتی قدرت قاسمی پور
شعر خوزستان و ادبیات آن در پیوند با محیط منحصر به فرد آن قرار دارد. شعر این منطقه با توجه به تعلقات اقلیم گرایانه شاعران، دارای عناصر بومی زیادی است که ما را با نوع خاصی از شعر روبرو می کند که با بررسی آن از یک سو می توان با عناصر بومی خوزستان بیشتر آشنا گردید و از سوی دیگر وارد جریان و شیوه ی شاعری خاصی می شویم که هر شاعر بر اساس روحیات خود به سرودن اشعاری پرداخته و عناصر اقلیمی را با ظرافت خاصی وارد شعر خود کرده است. در این پایان نامه، فصل آغازین را به ذکر کلیات پرداختیم که خواننده تصویری کلی از این پژوهش را به دست بیاورید. در فصل دوم نیز به معرفی زیست بوم خوزستان پرداخته ایم. فصل سوم این پژوهش را به بررسی شعر بومی معاصر اختصاص داده ایم و در فصل چهارم به نمودهای بومی گرایی در شعر شاعران بومی گرای برجسته معاصر فارسی اشاره نموده ایم. در فصل پنجم نگاهی داشته ایم به شعر معاصر خوزستان و سر انجام در فصل ششم و آخر وارد مبحث اصلی پژوهش می شویم؛ در این فصل به صورت مفصل به معرفی شاعران بومی گرای حوزستان و بررسی اشعارشان از نظر وجود عناصر و مظاهر بومی، پرداخته ایم، در پایان نیز به نتیجه ای که از این پایان نامه حاصل کرده ایم، اشاره نموده ایم،
زینب موسوی مختار ابراهیمی
نام خانوادگی: موسوی نام: زینب عنوان پایان نامه: مقایسه ی شخصیّت های اساطیری اوستا و شاهنامه استاد راهنما: جناب آقای دکتر مختار ابراهیمی درجه ی تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته: زبان و ادبیات فارسی گرایش: ------ محل تحصیل (دانشگاه): شهید چمران اهواز دانشکده: ادبیات و علوم انسانی تاریخ فارغ التحصیلی: 24/7/1391 تعداد صفحه: کلید واژه: اسطوره، حماسه، اوستا، شاهنامه، شخصیّت چکیده این پژوهش، دو متن مادر، یعنی اوستا و شاهنامه را که از نظر حضور شخصیّت ها با هم شباهت دارند، مورد بحث تطبیقی قرار داده است. در این بررسی تطبیقی، شخصیّت های اسطوره ای اوستا، در مقایسه با شاهنامه ی حکیم فردوسی، بررسی و تحلیل شده است. پژوهشگر در این بررسی و تحلیل، ناهمانندی ها و همانندی های روایت ها را با هم سنجیده و میزان، نوع تحوّل و دگردیسی شخصیّت ها را توضیح داده و توصیف کرده است. در همین راستا، پژوهشگر بر آن بوده است که با ارائه ی نمونه هایی از دو متن اوستا و شاهنامه، مخاطب خود را به اقتضای متن، با توجه به تأثیر میزان مسایل زمانی از جمله مسایل فرهنگی، اجتماعی ودینی توجه دهد. در همین زمینه از آثار دیگری که به نوعی با اوستا وشاهنامه رابطه ای داشته و حکم مکمّل یافته اند، بهره برده است. شخصیّت های اوستا که در هاله ای از اسطوره و تاریخ ظهور پیدا کرده اند، هنگامی که از مرحله ی زمان اسطوره ای به تاریخ پای می گذارند، به اقتضای مسایل اجتماعی و فرهنگی و دیگر مسایل،چهره ای متناسب با روزگار می یابند. با این دگرگونی زمان همواره ارتباط خود را با مخاطبشان زنده و پویا نگه می دارند؛ چراکه این شخصیّت ها که روایتی خارق العاده دارند، در روایت شاهنامه، عقلانی تر گشته و از آن هاله ای اسطوره ای فاصله گرفته اند؛ بنابراین در سیرتحوّل شخصیّت های اسطوره ای، صحنه ی نبرد میان نیکی و بدی هم چنان گسترده است؛ با این تفاوت که شخصیّت های دو سوی این نبرد، از نظر ویژگی های فوق انسانی و انسانی متفاوت می گردند.