مدیریت و توسعه منابع انسانی فرآیندی است که می تواند در جهت نیازمندیها وجهت گیریهای راهبردی سازمانها و با بکارگیری تدابیر و تمهیدات لازم شرایطی را فراهم کند که شایستگی و استعدادهای بالقوه منابع انسانی به طور عام و پژوهشگران به طور اخص، فعلیت یابند و سپس در خدمت تحقق هدفها و اجرای برنامه های سازمانها به کار گرفته شوند. با عنایت به افزایش جایگاه پژوهشگران در توسعه مزیتهای رقابتی شرکت و نقشی که توانمندسازی آنها می تواند در این فرآیند ایفا نماید، موضوع شناسایی، اندازه گیری و تحلیل عوامل موثر بر توانمندسازی پژوهشگران درحوزه های پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران به عنوان موضوع پژوهش انتخاب گردید. هدف اصلی پژوهش حاضر آن است تا از میان عوامل و متغیرهای مختلفی که می توانند بر توانمندسازی پژوهشگران در حوزه های پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران تاثیر داشته باشند، عواملی که دارای اهمیت بیشتری هستند شناسایی، اندازه-گیری و تحلیل گردند تا مدیران حوزه های پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران بتواند با بهره گیری از نتایج آن دستیابی به اهداف توسعه سازمانی حوزه های پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران را تسهیل نماید. با مطالعه ادبیات موضوع و با استفاده از مدل باندورا، 28 عامل موثر بر توانمندسازی پژوهشگران شناسایی و در حوزه پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران به روش پرسش نامه مورد نظرسنجی از پژوهشگران قرار گرفته و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی بررسی شد و عوامل تاثیرگذار بر توانمندسازی پژوهشگران شرکت ملی گاز در سه دسته عوامل شغلی، عوامل سازمانی و عوامل فردی احصاء گردید. سپس با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی بار عاملی هریک از شاخص های این عوامل محاسبه شد. پس از استخراج نتایج، وضعیت این عوامل و شاخص های آنها در حوزه پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران اندازه گیری شد و با توجه به اینکه وضعیت موجود در هر سه دسته کمتر از میانگین بود توصیه های لازم برای انجام اقدامات اصلاحی به مدیران سازمان ارائه گردید. کلمات کلیدی: توانمندسازی ، پژوهشگران ، عوامل فردی، عوامل شغلی، عوامل سازمانی