چکیده سیستم های کولینرژیک در یادگیری و حافظه با اهمیت می باشند. اسکوپولامین بعنوان آنتاگونیست رسپتورهای استیل کولینی موسکارینی، برای ایجاد نقص در حافظه کاربرد دارد. بعلاوه، تحقیقات زیادی نقش سیستم کولینرژیک را در یادگیری و حافظه در ناحیه ی هیپوکامپ نشان داده اند. هدف این مطالعه، بررسی اثر اسکوپولامین بر بازیابی حافظه و تعداد نورون های موجود در هیپوکامپ موش صحرایی نر نژاد ویستار با استفاده از روش اجتنابی غیر فعال (شاتل باکس) بوده است. در این تحقیق 40 موش صحرایی نر نژاد ویستار ( 20 ± 200 گرمی) بطور تصادفی به پنج گروه تقسیم شدند، سپس سه گرو ه آزمایشی به همراه گروه شم (گروه کنترل صرفا برای تشریح و مقایسه با سایر گروه ها در نظر گرفته شد) توسط روش اجتنابی غیرفعال تحت آموزش قرار گرفتند و یک روز پس از یادگیری موش ها مورد تزریق درون صفاقی اسکوپولامین در دوزهای 2/0، 5/0 و 1 میلی گرم بر کیلوگرم قرار گرفتند، گروه شم نرمال سالین دریافت کرد. یک هفته پس از تزریق اسکوپولامین یا سالین، حافظه ی موش ها مورد آزمون قرار گرفت و میزان تاخیر ورود آن ها به خانه ی سیاه ثبت شد.24 ساعت پس از آزمون با کشتن موش ها و در آوردن مغز، انجام عملیات بافتی و رنگ آمیزی نورون ها با استفاده از رنگ کریزیل ویولت، تصویربرداری از نمونه ها انجام شد و نورون های نواحی ca1، ca3 و dg هیپوکامپ شمارش شد. بررسی نتایج نشان داد که تزریق پس از آموزش اسکوپولامین به موش ها باعث تخریب حافظه در روز آزمون در مقایسه با گروهی که سالین دریافت کرده بودند گردید. تعداد نورون های سه ناحیه فوق در پاسخ به اسکوپولامین در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی داری (p < 0.05) داشتند که میزان کاهش در بالاترین دوز (1 میلی گرم بر کیلوگرم) بیشتر از دو دوز دیگر مورد استفاده بوده است. بنظر می رسد، احتمالا تخریب حافظه ناشی از این کاهش نورونی است.