نام پژوهشگر: آزیتا عباسی
فاطمه عباسیان ماندانا نوربخش
واکداری از جمله مشخصه های واجی است که در آواشناسی و واج شناسی بیشترین بحث ها را به خود اختصاص داده است. از میان سرنخ های واکداری زمان شروع واک (وی اُتی) یکی از مهمترین سرنخ ها به شمار می آید. در این مطالعه، وی اُتی در تمایز واکداری انفجاری های دهانی گویش کردی جنوبی (فیلی) در سه جایگاه آغازین، میان واکه ای و بعد از سایشی بیواک به کمک آزمون تولیدی مورد بررسی قرار گرفت در این آزمون متغیرهای واکداری، محل تولید، جایگاه، بافت واکه ای و جنسیت از نظر تأثیرشان بر مقدار وی اُتی بررسی گردیدند. نتایج به دست آمده نشان داد که وی اُتی یک سرنخ قوی برای تمایز واکداری به شمار می رود. یافته های پژوهش نشان دادند که گویش کردی جنوبی (فیلی) در رده ی زبان هایی قرار دارد که برای تمایز واکداری از مقوله های غیر مجاور {واکدار} و {بیواک دمیده} استفاده می کنند. به دلیل حفظ پدیده ی دمش در سه جایگاه آغازین، میان واکه ای و بعد از سایشی بیواک نتیجه گیری شد که گویشوران گویش کردی جنوبی (فیلی) اصل یکپارچگی را بر اصل کم کوشی ترجیح می دهند. یافته ها از مطالعه ی سایر متغیرها نشان دادکه تأثیر محل تولید معنی دار است. بیشترین مقدار وی اُتی متعلق به جایگاه نرمکامی است و مقدار وی اُتی در محل تولید لبی نسبت به دندانی-لثوی بیشتر است. بافت واکه ای در انفجاری های واکدار تفاوت معنی داری نشان نداد اما در انفجاری های بیواک مقدار وی اُتی در واکه های افراشته نسبت به سایر واکه ها بیشتر بود. تأثیر متغیر جنسیت در مقدار وی اُتی معنی دار بود.