asteraceae بزرگترین و پیشرفته ترین تیره گیاهان گل دار دو لپه در جهان با بیش از 1700 جنس و 25000 گونه است. اعضای این تیره به آسانی با گل های مجتمع در کاپیتول و میوه فندقه اغلب با پاپوس قابل تشخیص هستند و در هر محیط و قاره ای به جز قطب جنوب رویش دارند. طایفه anthemideae یکی ازطایفه های این تیره دارای 109 جنس و 1740 گونه است که در ایران 12 جنس از این طایفه پراکنش دارند. جنس achillea تقیریباً دارای 130 گونه در جهان است و در ایران 19 گونه از این جنس وجود دارد که از این تعداد 7 گونه، انحصاری ایران می باشند. تنوع زیستی تاریخچه ای طولانی دارد و در زمینه های مختلف استفاده شده است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی وجود تنوع درون گونه ای و بین گونه ای achillea tenuifolia وachillea bieberstenii در استان های همدان و کردستان با استفاده از روش d.s.s (تعیین زیستگاه ویژه) انجام گرفت. بر این اساس 21 زیستگاه ویژه برای دو گونه مورد بررسی تعیین گردید. در بررسی زیستگاه های ویژه، گونه های همباش همراه با گونه اصلی جمع آوری و شناسایی شدند. سپس با استفاده از نرم افزار anaphyto به روش fca داده های فلوریستیک آنالیز شدند. سپس چگونگی تأثیر عوامل اکولوژیک در گروه بندی زیستگاه های ویژه بررسی شد. به منظور تعیین سطح و نوع تنوع درون گونه ای و بین گونه ای از بررسی های الکتروفورزی،کروموزومی، ریخت شناسی، ریخت شناسی دانه گرده و مطالعات رویان-شناختی استفاده شد. آنالیز حاصل از داده های فوق با نتایج حاصل از آنالیز داده های فلوریستیک همخوانی داشت و وجود تنوع درون گونه ای و بین گونه ای در سطح پروتئین های بذر، عدد کروموزومی، ویژگی های ریخت شناسی و صفات دانه گرده مشخص شد. نتایج شمارش کروموزوم های متافازی، منجر به تعیین سه سیتوتیپ 2n=2x=18، 2n=4x=36 و 2n=8x=72 شد که عدد کروموزومی 2n=8x=72 برای اولین بار برای گونهa. tenuifolia گزارش می شود. بنابراین گونه a. tenuifolia سطوح پلی پلوئیدی بالایی نشان می دهد. همچنین وجود 6 پروتئودم برای هر یک از گونه های مورد بررسی قابل تشخیص است. دانه های گرده در گونه های مورد بررسی از نظر اندازه و تعداد شیارها متفاوت هستند و دانه های گرده در a tenuifolia بزرگتر و عموماً سه شیاره، هر چند بعضی اوقات 4 و 5 شیاره هستند.