نام پژوهشگر: رضا گنجی
رضا گنجی محمودرضا کی منش
امروزه یکی از مهمترین سیستم های حمل و نقل پرسرعت، قطار های فوق سریع هستند که از سال 1964 در ژاپن مورد بهره برداری قرار گرفته اند. با توجه به رویکرد کشور ایران جهت استفاده از این سیستم، در این مطالعه به ارزیابی فنی – اقتصادی راه آهن فوق سریع در ایران پرداخته ایم. به دلیل فناوری بسیار پیشرفته و هزینه های گزاف مگلو، استفاده از قطار های فوق سریع بر مگلو ترجیح داده می شود. در این مطالعه، بخش ارزیابی اقتصادی، نقش پررنگ تری به دلیل اهمیت بسیار بالای آن به جهت توجیه پذیری قابلیت احداث این سیستم در ایران دارد. بنابراین ابتدا به بررسی روش های تأمین مالی این نوع قطار ها در سایر کشور ها پرداختیم که نشان داد به علت وضع اقتصادی مطلوب کشور های مورد بررسی پیش از این از روش های سنتی جهت تأمین مالی استفاده می کرده اند اما در حال حاضر به سوی استفاده از روش های ابتکاری همچون مشارکت بخش خصوصی و دولتی، حرکت می نمایند. به جهت پر هزینه بودن این پروژه ها، دولت ها ترجیح می دهند که تا حد امکان از روش های ابتکاری و جدید تأمین مالی استفاده کنند تا در عین حالی که هزینه کرد مستقیم دولت ها را کاهش می دهد در عوض درآمد ها و سودهای دولت را نیز افزایش می دهد. یکی از روش هایی که می تواند درآمد های این پروژه ها را برای توجیه پذیری و تشویق سرمایه گذاران افزایش دهد، ابرمناطق و درآمد های مالیاتی و سیاست های اقتصادی در آن ابرمناطق است. یافته های ما نشان دهنده آنست که روند تشکیل و توسعه ابرمناطق با احداث و بهره برداری از راه آهن فوق سریع رابطه مستقیم دارد و البته این رابطه متقابل بوده و توسعه ابرمناطق و خطوط فوق سریع و درآمد های آن ها طی یک چرخه پیوسته همواره به یکدیگر کمک می کنند. در ادامه با استفاده از روش ارزش خالص فعلی به ارزیابی فنی – اقتصادی راه آهن سریع السیر تهران – مشهد و خط فوق سریع تهران – قم – اصفهان پرداختیم. با توجه به تمام مطالب گفته شده و یافته ها، استفاده از روش های ابتکاری و رأس آن ها روش مشارکت عمومی – خصوصی (ppp) و بهره گیری از پتانسیل های درآمدی ابرمناطق و کلانشهر ها باید همواره مورد توجه تصمیم گیران احداث این طرح ها و پروژه ها باشد.