چکیده توان بالقوه تجاری سلولازها و کاربردهای گوناگون آن ها در بسیاری از صنایع انگیزه ای قوی برای تحقیق در این زمینه طی چند دهه گذشته بوده است. با توجه به کاربردهای فراوان این آنزیم در صنایع غذایی? در این پژوهش تصمیم به جداسازی ریزسازواره های تولید کننده سلولاز از خاک درختان انار، انگور، خرمالو و گردو حیاط دانشکده کشاورزی تربیت مدرس، گرفته شد. در این بین خاک درخت خرمالو به دلیل دارا بودن تعداد قارچ های سلولولیتیک بیشتر، انتخاب گردید. تعداد هفت نوع کپک از این خاک جداسازی گردید که سه مورد از این کپک ها دارای فعالیت سلولازی مناسبتری نسبت به بقیه بودند. این سه قارچ که با روش 18srrna تعیین هویت شدند به ترتیب فعالیت سلولازی aspergillus niger mzm 89-a2، penicillium decumbens zhe 89-p3 و penicillium decumbens mmh 89-p1 می باشند. میزان فعالیت سلولازی این قارچ ها به ترتیب بدین قرار می باشد (u/gds) : fpa 1671/3، ?7?0/3، 181?/3 و avicelase660?/1، 3869/3 ، 1??1/1 و cmcase 9??/?، ?6??0/0، ?60?/0. همچنین روش سطح پاسخ (rsm) جهت ارزیابی اثر عوامل مختلف مانند محتوای رطوبتی? دما و اندازه ذرات? بر میزان فعالیت fpa و cmcase aspergillus niger mzm 89-a2 مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر تولید fpa بهینه در دمای c ْ??? محتوای رطوبتی ? 02/40 و اندازه ذرات ?/?(mm) به دست آمد. در این حالت میزان فعالیت سلولاز 63/? (u/g) می باشد. برای تایید مدل? آزمایشی در شرایط مقادیر بهینه پیش بینی شده برای هر عامل انجام گرفت. میزان فعالیت آنزیم در شرایط آزمایش ?1/ ? ± ?/?1 u/gds)) شد. که مقایسه آن با مقدار پیش بینی شده? کارایی مدل ارائه شده را تایید می کند. مقادیر تولید cmcase بهینه در دما cْ?3? محتوای رطوبتی ? ?? و اندازه ذرات ?/?(mm) حاصل شد. در این حالت میزان فعالیت سلولاز 76/1 (u/gds) می باشد. برای تایید مدل? آزمایشی در شرایط مقادیر بهینه پیش بینی شده برای هر عامل انجام گرفت. میزان فعالیت آنزیم در شرایط آزمایش??/? ± 66/1 (u/gds) شد? که مقایسه آن با مقدار پیش بینی شده? کارایی مدل ارائه شده را تایید می کند. واژگان کلیدی: قارچ? خاک دانشکده کشاورزی? سلولاز? جداسازی? بهینه سازی? fpa? cmcase. abstract large commercial potential of cellulose and their various industrial applications have made them an active area for research in recent decades. with regard to the applications of this enzyme in food industries it was decided to isolation of the cellulolitic fungi from soils around the persimmon tree, grapevine, pomegranate tree and walnut tree of tarbiat modares agricaltural yard. from among them, persimmon soil was selected because of maximum cellulolitic fungi. of the seven fungi isolated from persimmon soil, three had suitable cellulose activity and they were identified by 18s rrna and named: aspergillus niger mzm 89-a2 ،penicillium decumbens zhe 89-p3 ،penicillium decumbens mmh 89-p1. cellulase activities of these fungi were respectively (u/dgs): fpa 3.1671, 3.5740, 3.1812 and avicelase 1.6605, 0.3869, 1.1451 and cmcase 2.950, 0.2644, 0.4604. response surface methodology (rsm) was used to evaluate the effects of temperature, moisture content and particle size on fpa and cmcase activity by aspergillus niger mzm 89-a2. the optimum fpa was at 25 ْc temperature, 40.02 ? moisture content and 0.5 (mm) particle size. the maximum predicted for fpa was 4.63 (u/gds) and the produced amount of fpa under these conditions was 4.41 ± 0.01 (u/gds), which confirms the efficiency of the model for prediction of fpa activity under different conditions of the medium. also, the optimum cmcase was at 35 ْc temperature, 40 ? moisture content and 0.5 (mm) particle size. the maximum predicted cmcase was 1.76 (u/gds) and the produced amount of cmcase under these conditions was 1.66 ± 0.02 (u/gds), which confirms the efficiency of the model for prediction of cmcase activity under different conditions of the medium. key words: fungi, soil, cellulose, isolation, optimization, fpa.