نام پژوهشگر: محمداسماعیل یزدانشناس
ابوالفضل حکیمی راد محمداسماعیل یزدانشناس
با آغاز روند صنعتی شدن کشورها ، وجود صنایع پراکنده و کوچک بومی نساجی، زمینه ای برای تجلی قدرت انبوه سازی پس از رویداد و انقلاب صنعتی شد و اغلب کشورهای توسعه یافته امروزی به نوعی روند مدرنیزاسیون صنعت را از صنعت نساجی آغاز نمودند. تجربه انگلستان بعنوان اولین کشوری که در آن انقلاب صنعتی رخ داد، گواه این مطلب است. این کشور برای سالیان متمادی بزرگترین تولید کننده منسوجات جهان بود و تا پنجاه سال پیش استیلای این کشور بر بازار جهانیِ پارچه سایه افکنده بود. پس از انگلستان بسیاری از کشورها که آهنگ توسعه اقتصادی سردادند در مقطعی ، در گامهای نخست، این صنعت را محور قرار دادند. کشورهایی نظیر ژاپن، کره، چین و … در شاخه های مختلف صنعت نساجی به مزیت آفزینی پرداخته و در رشد وتوسعه اقتصادی خود از آن بهره گرفتند. در حال حاضر نیز کشورهایی نظیر ترکیه، هند ، پاکستان ، اندونزی ، مصر و … سعی در استفاده از این صنعت برای صنعتی شدن جامعه خویش دارند و این در حالی است که کشورهای پیشرفته صنعتی، به تدریج فعالیت نساجی خود را منحصر به صنایع مادر و تمرکز در شاخه هایی از صنعت نساجی نموده اند که دارای ارزش افزوده بالا بوده و این فرصت را هم برای کشورهای ، کمتر توسعه یافته فراهم آورده اند که با تکیه بر نیروی کار ارزان، منابع انرژی و … صنعت کارگر بر نساجی را حتی در ابعاد جهانی در اختیار گیرند. در کشور ما نیز صنعت نساجی قدیمی ترین صنعت کشور است که در اواخر حکومت قاجار در ایران، با ایجاد صنایع نخ ریسی و پنبه پاک کنی موجودیت یافت. اولین واحد نساجی در کشور در سال 1281 شمسی در تهران و بعدی در سال 1288 در تبریز آغاز بکار کرد. رشد این صنعت به گونه ای بود که در پایان اولین برنامه عمرانی کشور در قبل از انقلاب اسلامی 51 واحد نساجی تاسیس گردید که 41 واحد آن در صنعت نساجی پنبه ای فعالیت داشتند. حال که در آستانه ورود به قرن دوم حیات نساجی در کشور قرار داریم، این صنعت در شاخه های مختلف بسط و توسعه یافته ، نیروی کار زیادی را به خود مشغول داشته و پشتیبان صنعت کهن و هنر والا و با ذوق فرش بافی ایران است. اما این صنعت عظیم و گسترده کشور، اکنون در شرایط و بحران سختی گرفتار شده که در برخی موارد حتی قادر به حفظ بقاء و ادامه فعالیت نیست. در این پایان نامه سعی شده است، با معرفی صنعت نساجی کشور و استان یزد و برشمردن مزیت ها و فرصتهای این صنعت نسبت به صنایع دیگر موانع رشد و توسعه این صنعت مطرح و در نهایت راهکارهایی مناسب جهت ارتقای این صنعت پیشنهاد گردد.