سوسک کلرادوی سیب زمینی (cpb)، leptinotarsa decemlineata (say) یکی از آفات اقتصادی و مهم سیب زمینی در سراسر جهان است. این آفت در اغلب مناطق سیب زمینی کاری ایران وجود داشته و در صورت عدم اقدامات کنترلی خسارت شدیدی به محصول وارد می کند. به دلیل مشکلات ناشی از مصرف سموم شیمیایی که در حال حاضر متداول ترین روش کنترل این آفت به شمار می رود. اعمال روش های جایگزین و یا کاهش غلظت مصرف سموم به همراه سایر روش های مدیریتی به ویژه کنترل بیولوژیکی ضروری است. در این مطالعه از سال 1386 تا سال 1390 بیماری زایی چهار جدایه ی بومی (akb، iran 429c، iran 441c و z-1) و دو جدایه ی خارجی (lrc 107 و lrc 137) از قارچ beauveria bassiana همراه با دو جدایه ی بومی (demi 1 و iran 437c) متعلق به قارچ metarhizium anisopliae روی لاروهای سنین دوم و چهارم، حشره ی کامل و مرحله ی زمستان گذران این سوسک به روش غوطه ور سازی بررسی شد. همچنین امکان سازگاری اختلاط این قارچ ها با چهار نوع حشره کش متداول و مجاز آفت شامل: دیازینون، فوزالون، فن والریت و ایمیداکلوپراید و احتمال اثر تشدید کنندگی مخلوط روی لارو سن دوم cpb در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. غلظت سوسپانسیون اسپور جدایه های قارچی شامل 107، 107×5، 108، 108×5 و 109 کنیدی در هر میلی لیتر برای زیست سنجی قارچ ها و غلظت های حشره کش ها شامل: غلظت کشنده (غلظت توصیه شده) (rc) و غلظت های زیر کشنده (1/2، 1/4، 1/8 و rc 1/16) بودند. نتایج آزمون های زیست سنجی نشان داد که بالاترین مرگ و میر و پایین ترین شاخص های lt50 و lc50 متعلق به جدایه ی akb از قارچ b. bassiana بود و بین مرگ و میر ناشی از این جدایه و سایر جدایه ها اختلاف معنی داری وجود داشت. جدایه های demi 001و iran 437c از قارچm. anisopliae پایین ترین میزان مرگ و میر را در تیمارهای مورد مطالعه ایجاد کردند و سایر جدایه های مورد آزمایش در رده های حد واسط قرار گرفتند. در تمام آزمایش ها میزان مرگ و میر با افزایش غلظت سوسپانسیون کنیدی افزایش یافت. حساسیت لارو سن دوم نسبت به لارو سن چهارم و حشره ی کامل به قارچ های بیماری زا بیشتر بود اما بین حساسیت افراد نر و ماده نسبت به قارچ بیماری زا اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج آزمایش های تأثیر حشره کش ها روی رشد و جوانه زنی اسپورهای قارچ ها نشان داد که حشره کش-های فوزالون و فن والریت باعث جلوگیری از جوانه زنی اسپور و رشد قارچ های مورد آزمایش شدند. حشره کش دیازینون فقط روی b. bassiana اثر بازدارندگی ایجاد کرد در حالی که حشره کش ایمیداکلوپراید هیچ گونه تأثیری روی جوانه- زنی و رشد میسلیومی قارچ ها نداشت و به عنوان حشره-کش سازگار با هر دو قارچ مشخص گردید و در اختلاط غلظت 1/16 rcاین حشره کش با سوسپانسیون کنیدیوم های جدایه های منتخب (106کنیدی در هر میلی لیتر) از هر دو قارچ، تأثیر سینرژیستی روی لاروهای سن دوم سوسک کلرادو مشاهده شد، بنابراین مخلوط یاد شده می تواند به عنوان آلترناتیو برای حشره کش های شیمیایی در برنامه های مدیریت تلفیقی آفت مورد استفاده قرار گیرد.

به دلیل اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن آنها و سایر مشکلات از جمله تخریب لایه ازن در اثر گازهای فسفین و متیل بروماید، جایگزین کردن ترکیبات مناسب دیگر در امر کنترل ضروری می باشد. فومیگانت مطلوب ، فومیگانتی است که به طور سریع آفات را از بین برده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد و به سهولت مصرف و کمترین باقیمانده را از خود بر جا بگذارد. بدین منظور اثر کشندگی گاز دی اکسید کربن و استون به عنوان سموم تدخینی سازگار با محیط زیست در 5 دز به تنهایی و مخلوط با هم، در کنترل سه گونه آفات مهم انباری، شامل شب پره ی مدیترانه ای آرد kuehniella z.1897 ephestia ، شب پره هندی plodia interpunctella(hubner) و سوسک چهارنقطه ای حبوبات callosobruchus maculatus مورد بررسی قرار گرفت. زیست سنجی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات و لارو سن سوم شب پره هندی و شب پره مدیترانه ای آرد به طور جداگانه تحت تاثیر دی اکسید کربن و استون به صورت انفرادی و توام، در داخل کپسول های چدنی 51 لیتری در انبار مورد آزمایش قرار گرفتند و در هر مورد، تلفات بعد از 24 ساعت، شمارش شده، و نتایج ثبت گردید. در بررسی اثر کشندگی دی اکسید کربن با مقایسه lc50 های محاسبه شده برای سه گونه حشره شب پره هندی ، شب پره مدیترانه ای آرد و سوسک چهار نقطه ای به ترتیب 455/12، 837/15 و 419/18 بود که نشان داد بیشترین تلفات در شب پره هندی و کمترین تلفات در سوسک چهار نقطه ای بوده است. همچنین در بررسی اثر کشندگی استون با مقایسه lc50 های محاسبه شده برای سه گونه حشره شب پره هندی ، شب پره مدیترانه ای آرد و سوسک چهار نقطه ای به ترتیب 315/68، 759/63 و 240/74 بود که نشان داد بیشترین تلفات در شب پره مدیترانه ای آرد و کمترین تلفات در سوسک چهار نقطه ای بوده است. نتایج بررسی اثر اختلاط دز زیر کشنده (lc25) استون و دی اکسید کربن روی هر سه حشره فوق نشان داد که استون و دی اکسید کربن باهم اثر سینرژیتی روی آفات داشته و روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شب پره مدیترانه ای آرد و شب پره هندی به ترتیب 55% ،65% و 75% تلفات را در بر داشت. در ضمن با افزایش دزهای سموم تدخینی میزان تلفات آفات به طور معنی داری افزایش یافت. بنابراین مخلوط این دو فومیگانت می تواند در مدیریت تلفیقی آفات انباری مورد استفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی : دی اکسیدکربن، استون، آفات انباری، فومیگاسیون

درختان بلوط میزبان گونه های وسیعی از حشرات می باشند که تعداد زیادی از آنها با میزبان خود در حال تعادل بوده و خسارت خیلی کمی را به آنها وارد می نمایند. با وجود این بروز آلودگی های شدید در درختان بلوط بعنوان یک قاعده عمومی به شمار می رود. از جمله عواملی که در اوایل فصل رویش باعث بی برگی درختان بلوط می گردد شب¬پره جوانه خوار بلوط tortrix viridana linnaeus می¬باشد که زمان تفریخ تخمهای آن مصادف با جوانه زنی درختان در فصل بهار بوده و لاروهای جوان آن از برگهای تازه روئیده درختان تغذیه می کنند. اگر تعداد لاروها بیش از حد معمول باشد بی برگی کامل در درختان بلوط ظاهر می¬گردد. بی تردید آلودگیهای شدید، توانائی درختان بلوط را در دفاع از خود در مقابل سایر عوامل خسارت¬زا کاهش می¬دهد. حضور شب پره جوانه خوار بلوط در قسمتهائی از کشور ایران که دارای پوششی از درختان بلوط می¬باشند بعنوان یک پدیده معمول است. کاربرد آفت کشهای شیمیائی جهت کنترل این آفت عملا بعلل افزایش مقاومت به این ترکیبات، آلودگی محیط زیست و مخاطرات سلامت انسانها، دامها و جانوران حاضر در مناطق جنگلی امکان پذیر نمی¬باشد، بنابراین برای یافتن روش ایمن، ساده، مناسب و مطمئن جهت کنترل این آفت بررسی روشهای غیرشیمیائی ضروری می¬باشد. در این تحقیق میزان حساسیت لاروهای سن سوم این شب¬پره به باکتری ¬bacillus thuringiensis var. kurstaki، اسانس حنا، آفتکش نیمارین و تاثیر اختلاط آنها از طریق گوارشی با محلولپاشی برگ درختان بلوط مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و از طریق زیست¬سنجی، شاخص¬های lt50 و lc50 در آزمایش¬هایی در برنامه های پروبیت برآورد شدند و مرگ و میر لاروها در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در قالب طرح کاملا تصادفی ارزیابی گردید. مقادیر lt50 باکتری، اسانس حنا و سم نیمارین روی لارو سن سوم درشرایط آزمایشگاه به ترتیب (940/22، 933/7 و 954/8) ساعت و درشرایط جنگل به ترتیب (143/25، 594/8 و 329/9) محاسبه گردید که بیانگر اثر سریعتر اسانس حنا می¬باشد. مقادیر lc50 باکتری b. thuringiensis در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 174/843 ،192/725 و423/663 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 004/1361 و 506/756 و 972/693 پی پی¬ام تعیین شد. مقادیر lc50 آفتکش نیمارین در این آزمایش در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 330/1806 ،153/1384 و832/1093 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 731/2046 ، 542/1562 و 979/1222 پی پی ام تعیین شد. مقادیر lc50 اسانس حنا نیز در زمان¬های 24، 48 و 72 ساعت در شرایط آزمایشگاه 223/679 ،050/634 و978/593 پی¬پی¬ام و در شرایط جنگل 860/674 ، 817/651 و 097/612 پی پی ام بدست آمد که از دو حشره کش دیگر کمتر بوده بنابراین اثر بهتری دارد. در آزمایش¬های تاثیر اختلاط باکتری و اسانس حنا، باکتری و نیمارین، اسانس حنا و نیمارین و همچنین در مصرف هرسه ترکیب به صورت توام، در مرگ و میر لاروها خاصیت افزایشی مشاهده گردید. نتایج به دست آمده از این آزمایش¬ها نشان دادند که اختلاط باکتری b. thuringiensis، اسانس حنا و نیمارین قابلیت بالایی برای کنترل لاروهای شب پره جوانه خوار بلوط دارد، بنابراین به منظور کاهش مصرف b.t. و جلوگیری از بروز مقاومت آفت نسبت به آن از ترکیب هر¬سه عامل b. thuringiensis، اسانس حنا و نیمارین در قالب مبارزه تلفیقی بر علیه این آفت می¬توان استفاده کرد.