نام پژوهشگر: محمد علی شفایی
علی رضایی محمد علی شفایی
مواد ترمولومینسانسی امروزه به صورت گسترده برای دزیمتری و پرتونگاری مورد استفاده قرار می گیرند. سالیانه تحقیقات و پژوهش های زیادی در زمینه ی ساخت و بهینه سازی خواص مواد مختلف ترمولومینسانسی صورت می گیرند. لیتیم فلوراید (lif) یکی از معروفترین و پرکاربردترین فسفر های ترمولومینسانسی است که به دلیل حساسیت بالا و مقاومت خوب آن در برابر فرسایش و خوردگی، بصورت های مختلف برای دزیمتری و اندازه گیری های ترمولومینسانسی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً از روش هایی مثل افزایش ناخالصی و رشد بلور برای ساخت این فسفر و بهینه سازی رفتار ترمولومینسانسی آن استفاده می کنند که این روش ها به مواد، تجهیزات، هزینه و زمان زیادی نیازمندند. در این پژوهش به سراغ روشی ساده برای ساخت یک دزیمتر ترمولومینسانسی به کمک لیتیوم فلوراید خالص رفتیم. برای همین منظور، نمونه ی پودری این ماده را به کمک دستکاه پرس به شکل قرص های دایره ای شکل درآوردیم. سپس نمونه های قرص شده را در گروه های پنج تایی دسته بندی کرده و هر گروه را جداگانه در دماهای ، در بازه -های دمایی 50 درجه ای و به مدت یک ساعت درون کوره قرار دادیم. نمونه ها را پس از پخت به وسیله چشمه مورد پرتودهی و سپس به کمک دستگاه tld خوان موجود در آزمایشگاه تحقیقات هسته ای دانشگاه یزد خواندیم. جهت بررسی خاصیت تکرارپذیری، نمونه ها را مورد بازپخت قرار داده و پس از آن مجدداً عملیات پرتودهی و خوانش را تکرار کردیم. این مراحل را چندین بار برای قرص ها تکرار کردیم و مشاهدات را ثبت و با نتایج قبل از بازپخت مقایسه کردیم. آنچه بدست آمده بود نشان می داد که پس از بازپخت میزان حساسیت و تابش ترمولومینسانسی گسیلی افزایش می یابد، اما بعد از اولین مرحله ی بازپخت دیگر تغییری در میزان شدت تابش ترمولومینسانسی گسیلی نداشتیم. در مرحله ی بعد منحنی درخشندگی های بدست آمده از قرص های پخته شده در دماهای مختلف، را برای بدست آوردن پارامترهای ترمولومینسانسی به کمک روش های خیز اولیه، کل منحنی درخشندگی، شکل منحنی درخشندگی و برازش به کمک مدل سینتیک مرتبه ی عام مورد تحلیل و بررسی قرار دادیم. نتایج بدست آمده نشان می دادند که شدت تابش ترمولومینسانسی، عمق تله های ترمولومینسانسی (انرژی فعال سازی) برای قرص هایی که در دماهای 400، 450 و 500 درجه سلسیوس پخته شده اند بیشینه و برای دما های بالاتر پخت، این مقادیر کاهش می یابند.
نگین صادقی محمد علی شفایی
تعیین دز جذبی پوست بیمار در پرتو درمانی به منظور پرتودهی دقیق تر و کاهش اثرات پرتو درمانی از اهمیت خاصی برخوردار است. از ابزارهای مختلفی در رادیوتراپی برای تعیین دًز جذبی پوست استفاده می کنند که اکثراً دارای حجم زیاد و مقدار خطای بالایی است. استفاده از ترمولومینسانس (گرمالیانی) به منظور تعیین دقیق دز جذبی بدن بیماران یکی از روش های جدید است که در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد