مکانیزم در بذر گیاهان به صورت موضوعی نسبتا ناشناخته می باشد. سیر همانند اکثر پیازها، غده ها و بذرها دارای دوره رکود می باشد. این دوره عدم فعالیت پیاز هنوز برای تحلیل گران و محققان، چالشی پیچیده و معما گونه ای می باشد. در پژوهش حاضر، برخی تغییرات درونی سیرچه های سیر، از جمله مقدار قند محلول کل، گلوکز، فروکتوز، ساکارز، نشاسته، کلرفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، آنتوسیانین، کاروتنوئید، فعالیت برخی از آنزیم ها مانند آلفاآمیلاز، لیپاز و پروتئاز از برداشت تا جوانه زنی مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این تحقیق تفحص بیشتر در مکانیسم خواب و ارزیابی تغییرات درونی سیر در طی مراحل رکود و همچنین تکامل جوانه زنی از نقطه نظر فیزیولوژی است. سیرچه های سیر تحت تاثیر دو تیمار دمایی مختلف (c?21 و c?4) و در شرایط کاملاً تاریکی، در سه قسمت خارجی، میانی و داخلی هر سیرچه در فواصل زمانی 2 هفته طی 84 روز مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق به صورت تجزیه مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار صورت گرفت. علی رغم اثرات مثبت گزارش شده (05/0>p) درباره تیمار سرما در تسریع جوانه زنی، نتایج نشان داد که زمان متوسط جوانه زنی در دو تیمار اعمال شده یکسان می باشد. در این بررسی صفات اندازه گیری شده در قسمت های سه گانه سیرچه تغییرات مشابهی نشان دادند. نتایج نشان داد که در شرایط تاریکی نیز کلروفیل تشکیل می شود و کلروفیل به دلایل مختلفی از جمله بزرگ شدن بافت یا کم شدن میزان قند، پس از افزایش اولیه ثابت می ماند. نتایج این تحقیق می تواند در مطالعات پایه ای، کارهای اصلاحی استفاده شود. همچنین بهبود جوانه زنی و افزایش در تولید حداکثر محصول سیر از جمله نتایج دیگر این تحقیق است.

کشور ایران خاستگاه گیاهان متنوعی است که بسیاری از آن ها به لحاظ خواص دارویی منحصر به فرد می باشند. افزایش تمایل به مصرف داروهای گیاهی به خصوص در کشورهای پیشرفته و وابسته بودن این داروها به منابع گیاهی بومی، باعث تهی شدن سریع پوشش گیاهی می شود. از این جهت، محققین توجه خود را به کشت درون شیشه ای گیاهان دارویی معطوف داشته اند. بیلهر با نام علمی dorema aucheri متعلق به تیره چتریان و ازجمله گیاهان دارویی بومی ایران بوده که در حال انقراض است. پس از جمع آوری بذور بیلهر از (یاسوج) رویشگاه طبیعی گیاه، جوانه زنی آن ها تحت تیمارهای مختلف (با 4 تکرار) مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل : خراش دهی مکانیکی (از طریق سنباده زدن و بریدن انتهای بذر یا پین چینگ کردن) در بسترهای متفاوت و هم چنین تیمار ژیبرلیک اسید ( ppm500 و400 ،300 ،200)، نیترات پتاسیم 2/0% و تیوره 1مولار بود. رویش در دو دمای ?c27 و 5 و هم چنین تحت شرایط روشنایی و تاریکی بررسی شد. در نهایت، بالاترین درصد جوانه زنی (100?) از طریق خراش دهی مکانیکی بذور و کشت در خاک جنگل، در درجه حرارت ?c 5 به دست آمد. به منظور بررسی تکثیر درون شیشه ای این گیاه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تکرار انجام گردید. در این آزمایش، از محیط کشت ms و 72 ترکیب غلظتی از هورمون های naa/bap و kin/2,4-d در 6 سطح (0، 25/0، 5/0، 1، 5/1و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. ریز نمونه ها از ریشه، ساقه و لپه گیاهچه های بیلهر تهیه شدند. پارامترهای مورد بررسی شامل درصد ریشه زایی، شاخه زایی و کالوس زایی و هم چنین متوسط و ماکزیمم طول ریشه و شاخه نوپدید بود. در بررسی کالزایی، ریز نمونه ساقه در محیط کشت حاوی mg.l-1bap 1 و naa12 mg.l-، بالاترین درصد (16/62%) را به خود اختصاص داد. در آزمایشات مربوط به شاخه زایی، بهترین نتایج باز هم مربوط به کشت ریز نمـونه ساقه بود. به گـونه ای که در محیـط هـای حاوی mg.l-1bap 2 و naa1 mg.l-5/0و هم چنین mg.l-1bap 1 وnaa 1mg.l-5/0 به ترتیب بالاترین در صد شاخه زایی (96/39?) و ماکزیمم طول شاخه نوپدید (13/15 میلیمتر) به دست آمد. نتایج حاصل از ریشه زایی ریزنمونه های بیلهر حاکی از آن است که بیشترین درصد ریشه زایی (3/33 ?) را ریزنمونه ساقه در محیط کشت حاوی mg.l-1bap1 و naa1 mg.l-5/1 به خود اختصاص داده است. درصورتی که ماکزیمم طول ریشه نوپدید (16/20 میلیمتر) از طریق کشت ریز نمونه ریشه در محیط کشت حاویmg.l-1bap 1 و naa1 mg.l-5/0 مشاهده شد. بنابراین می-توان گفت اثر متقابل دو هورمون naa و bap در ریزازدیادی بیلهر چشمگیر بوده است. جهت تولید گیاه کامل، ریز نمونه های تک شاخساره به دست آمده را به تیمارهای بهینه برای ریشه زایی انتقال داده و به این-ترتیب موفق به تولید گیاه کامل در شرایط درون شیشه ای شدیم. در بخش پایانی پژوهش، بهترین شرایط نگهداری گیاهچه ها در خاک (تحت دمای ?c 5، رطوبت 26% و شرایط نوری 16 ساعت روشنایی) تعیین شد و در نهایت با شرایط طبیعی سازگار گردیدند.

prangos ferulacea و p. uloptera دو گونه جاشیر از خانواده چتریان می باشند که در طب سنتی به دلیل داشتن خواص ضدنفخ و ضدسرطان استفاده می گردند. در بعضی از رویشگاه ها به دلیل چرای بی رویه دام، نسل آن ها رو به انقراض است. بنابراین، تکثیر گیاه به خصوص از طریق ازدیاد غیرجنسی به روش کشت بافت ضروری به نظر می رسد. در ابتدا، جوانه زنی بذرهای دو گونه جاشیر مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین درصد جوانه زنی در p. ferulacea تحت تیمار با ppm 100 و ppm1000 ژیبرلیک اسید (به ترتیب70% و 66%) و در uloptera p. تحت تیمار سرمادهی در دمای ?c5-3 و تیمار با محلول ppm 1500 ژیبرلیک اسید به ترتیب 55% و 47% مشاهده شد. به منظور تکثیر درون شیشه ای این دو گونه گیاه، از محیط کشتms حاوی ترکیبی از غلظت (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) کینتین (kin) و غلظت (mg/l5/0 و 0) 4،2- دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2,4-d)، غلظت های مختلف (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) نفتالن استیک اسید (naa) و بنزیل آمینو پورین (ba)، و ترکیبی از غلظت هایmg/l naa 1 همراه با mg/l ba2/0 و همچنین naa mg/l 8/0 همراه با mg/l ba 1 استفاده شد. در بررسی کالزایی، قطعات جداکشت ریشه چه p. ferulacea در محیط کشت حاوی mg/l 2,4-d5/0 و تیمار 2,4-d mg/l 5/0 همراه با mg/l kin 5/0 بالاترین درصد (به ترتیب 93% و 87%) را به خود اختصاص دادند. بهترین نتایج ساقه زایی در ferulacea p. مربوط به قطعات جداکشت یقه بود. به گونه ای که در تیمارهای mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin1 و mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin 5/1 بیشترین درصد ساقه زایی (67%) و در تیمار mg/l naa 8/0 و ba mg/l 1 ماکزیمم طول ساقه (3/27 میلی متر) مشاهده شده است. بهترین تیمارها جهت ساقه زایی در p. uloptera مربوط به قطعات جداکشت هیپوکوتیل در تیمار mg/l naa 5/0(3/33%) و یقه در تیمارهای mg/l ba 5/0 و ba mg/l 2 (3/33%) بود. ماکزیمم طول ساقه نیز در قطعات جداکشت یقه در تیمار mg/l kin 1 (3/15 میلی متر) مشاهده شد. ساقه های باززایی شده از قطعات جدا کشت p. ferulacea در محیط کشت ms پایه فاقد هورمون ریشه زایی نمودند.

به موازات رویش دانه در غلات ، حلالیت پروتئینهای ذخیره ای در آنها افزایش می یابد. این امر ناشی از عمل پروتئینی به نام تیوردوکسین بوده که از طریق احیاء پیوندهای دی سولفید ی پروتئینها ذخیره ای سبب باز شدن ساختمان سه بعدی مولکول شده و به این طریق آنها را برای هیدرولیز پروتئازی آماده می سازد. مطالعات جدید نشان داده است که تیوردوکسین ها در شکستن پروتئینهای ذخیره ای گیاهان دولپه ای نیز نقش دارند. فرآیند آبنوشی دانه های گردو در هر دو شرایط سرما و گرما سبب شکستن پروتئینهای ذخیره ای قبل از انجام فرآیند رویش می گردد. از اینرو در مطالعه حاضر نقش تیوردوکسین در شکستن پروتئینهای ذخیره ای با بررسی وضعیت احیائی پروتئینهای ذخیره ای و ارزیابی ظرفیت تولید nadph در دانه های گردو بررسی گردید. بدین منظور پروتئینهای کل و محلول دانه های آبنوشی شده ابتدا با فلوروکروم ویژه گروههای تیول آزاد یعنی mbbr نشاندار شده و پس از جداسازی با sds-page ، وضعیت احیائی گروههای تیول آنها بر اساس تولید فلورسانس بررسی شد. در الگوی پروتئین کل بیشترین میزان فلورسانس مربوط به گلوبولینهای 48-41، 55 و 58 کلیودالتون و به میزان کمتری گلوتلینهای 32-29 کیلودالتون بود، در حالی که در الگوی پروتئینهای محلول گلوبولینها و گلوتلینها به صورت یکنواخت تولید فلورسانس کردند. این امر موید همبستگی مثبت بین وضعیت احیائی پروتئینهای ذخیره ای با حلالیت آنها در زیوه (in vivo) می باشد. احیاء درون شیشه ای (in vitro) پروتئینهای دانه با dtt منجر به افزایش حلالیت گلوبولین 58 کیلودالتونی و گلوتلینهای 24-19 کیلودالتونی شد. گلوبولین 58 کیلو دالتونی به عنوان هدف بلقوه تیوردوکسین در زیوه شناسایی گردید زیرا دارای پیوندهای دی سولفیدی درون مولکولی بود که توسط dtt و یتوردوکسین احیاء شد. زمانی که از پروتئینهای دانه گردو به عنوان سوبسترای طبیعی برای بررسی فعالیت پروتئولیتیک درونزاد با استفاده از sds-page شد، پروتئاز حساس به pmsf که به طور اختصاصی منجر به اضمحلال گلوبولین 58 کیلو دالتونی در ph معادل 5 می گردید، شناسایی شد. به علاوه در حضور dtt اضمحلال گلوبولین 58 کیلودالتونی در حالتی که گروههای تیول آن احیاء شده اند اضمحلال می بابد. از اینرو فرض شد که در دانه های آبنوشی شده گردو تیوردوکسین با حیاء پلی پپتید 548 کیلودالتونی سبب افزایش حلالیت و بازتر شدن آن شده و در نتیجه به عنوان سوبسترای مناسب یک سرین-پروتئاز اضمحلال می یابد. فعالتی عمده ترین آنزیم مولد nadph یعنی گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز در دانه هایی که در شرایط سرما قرار داشتند به طور معنی داری بیش از دانه های آبنوشی شده در شرایط گرم بود. این رویداد نشان دهنده ظرفیت بیشتر تولید nadph به عنوان پیش نیاز اصلی احیاء پروتئین توسط تیوردوکسین در دانه های گردو در شرایط سرد بود. این امر همچنین می تواند بازتابی از اثرات سودمند سرما در حفظ وضعیت احیائی مطلوبتر در دانه ها باشد که پیش از این گزارش شده بود.

چکیده prangos ferulacea و p. uloptera دو گونه جاشیر از خانواده چتریان می باشند که در طب سنتی به دلیل داشتن خواص ضدنفخ و ضدسرطان استفاده می گردند. در بعضی از رویشگاه ها به دلیل چرای بی رویه دام، نسل آن ها رو به انقراض است. بنابراین، تکثیر گیاه به خصوص از طریق ازدیاد غیرجنسی به روش کشت بافت ضروری به نظر می رسد. در ابتدا، جوانه زنی بذرهای دو گونه جاشیر مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین درصد جوانه زنی در p. ferulacea تحت تیمار با ppm 100 و ppm1000 ژیبرلیک اسید (به ترتیب70% و 66%) و در uloptera p. تحت تیمار سرمادهی در دمای ?c5-3 و تیمار با محلول ppm 1500 ژیبرلیک اسید به ترتیب 55% و 47% مشاهده شد. به منظور تکثیر درون شیشه ای این دو گونه گیاه، از محیط کشتms حاوی ترکیبی از غلظت (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) کینتین (kin) و غلظت (mg/l5/0 و 0 ) 4،2- دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2,4-d)، غلظت های مختلف (mg/l 2، 5/1، 1، 5/0، 0) نفتالن استیک اسید (naa) و بنزیل آمینو پورین (ba)، و ترکیبی ازغلظت هایmg/l naa 1 همراه با mg/l ba2/0 و همچنین naa mg/l 8/0 همراه با mg/l ba 1 استفاده شد. در بررسی کالزایی، قطعات جداکشت ریشه چه p. ferulacea در محیط کشت حاوی mg/l 2,4-d5/0 و تیمار 2,4- d mg/l 5/0 همراه با mg/l kin 5/0 بالاترین درصد (به ترتیب 93% و 87% ) را به خود اختصاص دادند. بهترین نتایج ساقه زایی در ferulacea p. مربوط به قطعات جداکشت یقه بود. به گونه ای که در تیمارهای mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin1 و mg/l 2,4-d 5/0 همراه با mg/l kin 5/1 بیشترین درصد ساقه زایی (67%) و در تیمار mg/l naa 8/0 و ba mg/l 1 ماکزیمم طول ساقه (3/27 میلی متر) مشاهده شده است. بهترین تیمارها جهت ساقه زایی در p. uloptera مربوط به قطعات جداکشت هیپوکوتیل در تیمار mg/l naa 5/0(3/33%) و یقه در تیمارهای mg/l ba 5/0 وba mg/l 2 (3/33%) بود. ماکزیمم طول ساقه نیز در قطعات جداکشت یقه در تیمار mg/l kin 1 (3/15 میلی متر) مشاهده شد. ساقه های باززایی شده از قطعات جدا کشت p. ferulacea در محیط کشت ms پایه فاقد هورمون ریشه زایی نمودند.