در این پایان نامه، غلظت سه فلز سنگین (ارسنیک، کادمیوم، جیوه) در مکمل های غذایی روغن ماهی (کپسول های امگا3) بررسی شده است. در اکوسیستم های آبی فلزات سنگین در بافت های ماهی تجمع می یابند و به طور حتم در محصولات ماهی وجود خواهند داشت. از آنجا که افزایش غلظت فلزات سنگین در بدن انسان، مشکلات شدیدی را موجب می شود و مصرف محصولات ماهی می تواند محتمل ترین راه ورود آن ها به بدن باشد، بنابراین بررسی آلودگی مکمل های غذایی امگا3 به این سه فلز سنگین، کمک می کند تا بفهمیم که این محصولات تا چه اندازه برای سلامتی انسان بی خطر هستند. نمونه ها توسط هضم اسیدی به کمک مایکروویو برای کادمیوم و ارسنیک آماده سازی شدند، برای تعیین ارسنیک خاکسترشدن خشک بعد از هضم اسیدی اجرا شد. ارسنیک و کادمیوم به ترتیب توسط اسپکترومتری جذب اتمی تولید هیدرید و کوره گرافیتی تعیین مقدار شدند. جیوه به طور مستقیم بوسیله اسپکترومتری جذب اتمی تجزیه حرارتی و آمالگام شدن آنالیز شد. نتایج تجزیه ای با افزودن مقادیر متفاوت از فلزات سنگین به نمونه ها معتبر شدند. بازیافت ها برای ارسنیک، کادمیوم و جیوه به ترتیب 02/97، 74/100 و 40/100 درصد بود. منحنی کالیبراسیون در محدوده µg/l20-5/2، µg/l 8-2 و µg/l 30-5 به ترتیب برای ارسنیک، کادمیوم و جیوه خطی بود. حد تشخیص روش به ترتیب برای ارسنیک، کادمیوم و جیوه مقادیر µg/l 85/0، µg/l 64/0 و nghg 02/0 معادل µg/l 39/0 بود. غلظت فلزات سنگین در 21 مکمل امگا3 آزمایش شد که برای ارسنیک 63/11 تا 51/63 میکروگرم بر لیتر بدست آمد و محتوای کادمیوم و جیوه همه نمونه ها زیر حد تشخیص بود. بنابراین مصرف 21 برند مختلف از مکمل های امگا3 و امگا 3، 6 و 9 که در این پایان نامه آزمایش شد برای سلامتی انسان اثرات زیان آور ندارد.

گیاهان دارویی و داروهایی که از آن ها تهیه می شوند، هرگز به طور کامل کنار گذاشته نشدند. آن ها به دلیل دارا بودن خواص درمانی متمایز و همچنین ویژگی های ساختمانی طبیعی به طور وسیعی مورد توجه می باشند. همچنین مردم و عطاری ها نیز هیچ وقت استفاده از این مواد را متوقف نکرده اند و طب سنتی را به شکلی که از پدران و اجداد خود به ارث برده اند همواره پاس داشته اند. با گذشت زمان بر تعداد گیاهان دارویی شناخته شده افزوده شد و زمینه های کاربرد آن ها نیز گسترده تر گردید. علی رغم تصور رایج بین مردم که داروی گیاهی اگر فایده نداشته باشد، ضرر هم ندارد، در واقع طبیعی بودن دارو را دلیلی برای بی ضرر بودن آن می دانند، اما بسیاری از گیاهان دارویی، ممکن است به لحاظ آلودگی های میکروبی، فلزات سنگین و باقیمانده سموم دفع آفات کشاورزی کیفیت و ایمنی مطلوب خود را از دست بدهند. در این تحقیق یک روش ساده، ارزان و در دسترس برای اندازه گیری باقیمانده سموم ارگانوفسفره دفع آفات در گیاهان دارویی گل گاوزبان و رز چینی با استفاده از روش استخراج جامد-مایع با کمک اولتراسونیک و پیش تغلیظ بوسیله میکرواستخراج مایع-مایع (dllme) و کروماتوگرافی گازی با آشکارساز fid انجام دادیم. حلال استخراج کننده در مرحله اول وپراکنده ساز در مرحله ی دوم استون و حلال استخراج کننده در مرحله ی دوم (پیش تغلیظ) بروموبنزن می باشد. در این روش آنالیز به منظور بهینه سازی روش کروماتوگرافی عواملی مانند نوع ستون و برنامه ی دمایی و در مورد روش استخراج عواملی مانند نوع و مقدار حلال ها و زمان استخراج مورد بررسی قرار گرفت. بازیافت برای هر آنالیت در گستره 85 تا 95 درصد و حد تشخیص روشg. g-1 μ 5/0 می باشد. در مقایسه با سایر روش های آماده سازی مرسوم نمونه ها، روش مورد نظر سریع، آسان، دارای فاکتور تغلیظ بالا و مصرف کم حلال می باشد.

درحال حاضر کرم های روشن کننده گوناگونی برای درمان لکه های پوستی در دسترس می باشد اما مهمترین ، متداول ترین و موثرترین آنها کرم هیدروکینون و یکی از جدیدترین آنها کرم کوجیک اسید می باشد. اگرچه سابقه مصرف مواد روشن کننده بسیار طولانی می باشد امادر خصوص ایمنی آنها در مصارف طولانی مدت اطلاعات متضادی وجود دارد. در این تحقیق و براساس پروتوکل404 و 422 oecd سمیت مزمن و سیستمیک کرم های روشن کننده ایرانی حاوی هیدروکینون و کوجیک اسید برروی رت ویستار ماده به مدت 45 روز ارزیابی شد . شاخص های وزن ، میزان مصرف آب، غذا وهمچنین علائم کلینیکال بطور روزانه بررسی شدندو شاخص های هورمونی شامل هورمون های تیروئیدی(tsh , t4 , t3) و هورمون های استروئیدی(استرادیول ، استریول ، پروژسترون) و تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد ،کلیه ، قلب ، ریه ، رحم و تخمدان و پوست در دو مقطع روز 21 و 45 بررسی شد. علاوه بر تغییرات معنی دار درغلظت سرمی هورمون های استروئیدی، مشاهدات هیستوپاتولوژیکی رحم نیز کاهش قابل توجهی را در ضخامت جدار رحم و اپیتلیوم پوششی آن نشان داد. بعلاوه نتایج نشان داد مصرف طولانی مدت این محصولات میزان رشد و فعالیت ضمائم پوستی ( فولیکول های مو و غدد) را افزایش داده ، پرخونی و تجمع سلول های آماسی در بافت های کبد و کلیه قابل رویت بودکه در پاره ای موارد با نکروز هپاتوسیت ها ، نکروز سلول های جدار لوله های ادراری و تورم حاد سلولی در بافت کلیوی همراه بود . محصولات روشن کننده مورد سنجش دراین تحقیق دارای اثرات شبه استروژنیک و تاثیر بر سیستم تناسلی و سمیت کبدی و کلیوی هستندکه این اثرات بایستی در محصولات روشن کننده جدید فاقد هیدروکینون و کوجیک اسید نیز پایش شود.

مصرف رنگ مو از دوران های قدیم معمول بوده است.امروزه در جهان ودر ایران استفاده گسترده از انواع محصولات رنگ مو در در سالن های آرایش وتماس مداوم با آن و همچنین مصارف خانگی با ریسک پاسخ های سمی مزمن همراه است. در این تحقیق و براساس پروتوکل 404 و422 oecd سمیت مزمن و سیستمیک رنگ مو های ایرانی محتوی پارافنیل دی آمین و پاراتولوئن دی آمین برروی رت ویستار ماده به مدت 45 روز ارزیابی شد . شاخص های وزن ، میزان مصرف آب، غذا وهمچنین علائم کلینیکال بطور روزانه بررسی شدند و شاخص های هورمونی شامل t3,t4,tsh, ،استریول ،استرادیول و پروژسترون و تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد ،کلیه،قلب،ریه،تخمدان پوست ورحم در دو مقطع روز 21 و 45 بررسی شد .علاوه بر تغییرات معنی دار درغلظت سرمی هورمون های استروئیدی، مشاهدات هیستوپاتولوژیکی رحم نیز کاهش قابل توجهی را در ضخامت جدار رحم و اپیتلیوم پوششی آن نشان داد. بعلاوه نتایج نشان داد مصرف طولانی مدت این محصولات میزان رشد و فعالیت ضمائم پوستی ( فولیکول های مو و غدد) را افزایش داده ، در بعضی موارد ادم زیرجلدی و اریتم دیده شد.پرخونی و تجمع سلول های آماسی در بافت های کبد و کلیه قابل رویت بودکه در پاره ای موارد با نکروز هپاتوسیت ها ، نکروز سلول های جدار لوله های ادراری و تورم حاد سلولی در بافت کلیوی همراه بود . محصولات رنگ موی مورد سنجش دراین تحقیق دارای اثرات شبه استروژنیک و تاثیر بر سیستم تناسلی و سمیت کبدی و کلیوی هستندکه این اثرات بایستی در محصولات رنگ موی فاقد ppd و ptd نیز پایش شود .

ملامین یک ماده شیمیایی است که نسبت بالایی(%67) از آن را نیتروژن تشکیل می دهد. با توجه به این موضوع از این ماده به صورت غیرقانونی به مواد حاوی پروتئین مانند:شیر،شیرخشک،پودرهای شیر،مکمل های غذایی و... اضافه می شود تا میزان پروتئین اندازه گیری شده در تعیین ارزش غذایی را به صورت کاذب افزایش دهند. با استناد به تقلب در مواد غذایی با ملامین نیاز فوری برای اندازه گیری و شناسایی ملامین با استفاده از یک روش دقیق لازم است.یکی از این روش های دقیق وسریع که می تواند نیتروژن ملامین را شناسایی کند، کروماتوگرافی مایع با دتکتور طیف سنج جرمی-جرمی (lc-ms/ms) می باشد. همه نوزادانی که در بدو تولد دارای بیماری های متابولیکی اند.مجبوربه استفاده از شیرخشک های رژیمی هستند. با توجه به حساسیت زیاد این نوزادان وهمچنین واردات آن ها از کشورهای مختلف روی شیر خشک های رژیمی باید با دقت بیشتری کنترل انجام شود.

تداخلات دارو - غذا شامل تمام تداخلاتی است که در فراوردهای غذایی، دارویی و یا در بدن انجام می پزیرد. تداخلات دارو - غذا بر اساس محل وقوع به دو گروه: -1 تداخلات در داخل بدن -2 تداخلات در خارج بدن تقسیم می شوند. تداخلات دارو - غذا در سطوح مختلف جذب ، توزیع، متابولیسم و دفع می تواند روی دهد. شایعترین تداخلات در سطح جذب (گوارشی) می باشند. علاوه بر تاثیر بر روند جذب دارو، دارو نیز بر جذب مواد مغذی تاثیر می گذارد. غذا با تغییر عوامل مختلف فیزیولوژیک بر جذب دارو از بخشهای مختلف دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. از جمله سرعت تخلیه معده، حرکات روده، گردش خون احشایی و جریان لنفاوی. بعلاوه غذا به طور مستقیم نیز با جذب دارو تداخل ایجاد می کند. حجم مایعات مصرفی نیز در جذب داروها موثر می باشند. حجم زیاد مایعات مصرفی با کاهش تونوسیته باعث تخلیه سریعتر معده می شود، در عین حال موجب انحلال سریعت دارو نیز می گردد. در کنار عوامل ذکر شده، فرمولاسیون و شکل دارویی نیز در تداخل دارو - غذا نقش عمده ای دارند. اشکال دارویی مایع و پراکنده کمتر تحت تاثیر غذا قرار می گیرند. عواملی از قبیل اندازه ذرات ، اجزای فرمولاسیون و ... باعث می شوند که یک شکل دارویی ساخته شده توسط سازندگان مختلف ، غلظتهای خونی متفاوتی ایجاد نمایند. در این تحقیق به تغییرات روند جذب گروههای مختلف سنی، مردان و زنان و نیز در زنان باردار اشاره شده است . کلا داروها بر اساس اثراتی که غذا بر جذب آنها اعمال می کند به 4 دسته تقسیم می شوند: -1 کاهش جذب با غذا -2 تاخیر در جذب با غذا -3 افزایش جذب با غذا -4 بدون تغییر در جذب . در این پژوهش برای تعیین گروههایی که باید وضعیت توجه به تداخلات آنها با غذا مورد ارزایابی قرار گیرند، ابتدا یک مطالعه مقدماتی انجام گرفت . در این مطالعه (بهمن 76 تا خرداد 77) جمع آوری تصادفی نسخ نشان داد که آنتی بیوتیکها پرمصرف ترین دارو در فصول مختلف سال می باشند. بر اساس داده های جمع آوری شده در مطالعه مقدماتی، آمینوپنی سیلین ها، تتراسیکلین ها و آنتاسیدها انتخاب شدند و توجه به تداخلات آنها با برخی مواد مغذی مورد ارزیابی قرار گرفت . این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیل و مقطعی محسوب می شود. اطلاعات مربوط به 320 بیمار در 3 گروه دارویی مذکور در خلال تیر ماه 77 تا آبان 77، جمع آوری و ثبت شدند. هدف تعیین عوامل موثر بر وضعیت توجه کادر درمانی (تجویز کننده نخسه - دکتر داروساز) به تداخلات دارو - غذا در سطح جذب و ارایه راه حلهایی برای جلوگیری از وقوع این تداخلات ، بود. رابطه بین توجه به تداخلات با عوامل مختلفی سنجیده شد. نتیجه نشان داد که: سن، رژیم غذایی، توصیه های دکتر داروساز یا پزشک معالج در مورد مصرف داروها با غذا بر توجه کادر درمانی به تداخلات دارو - غذا موثر می باشند و عواملی از قبیل جنس ، وضعیت تحصیلی بیماران، وضعیت حرفه ای تجویز کننده نسخه و ... بر توجه کادر درمانی به تداخلات دارو - غذا در سطح جذب بی تاثیر می باشند. در کنار اهداف اصلی تحقیق راهکارهای عملی برای پرهیز از بروز این تداخلات نیز ارایه شده است . در این مطالعه الگوی مصرف مکمل های ویتامینی نیز، در حاشیه بررسی شده است .