زیتون (olea europaea l.) یک محصول روغنی مهم است، اما اطلاعات ژنومی و ترانس کریپتومی موجود برای این گیاه محدود است. این اطلاعات جهت آشکار ساختن مکانیزم های مولکولی بیوسنتز اسید های چرب و توسعه نشانگرهای مولکولی ضروری می باشد. در مجموع مقادیر کمی از نشانگرهای مولکولی بر پایه ی توالی-های بیانی در زیتون، کارآمدی و صحت اصلاح ژنتیکی را محدود ساخته است. توالی یابی ترانس کریپتومی با کارآمدی بالا برای تولید یک پایگاه بزرگ از توالی های ترانس کریپتومی، جهت کشف ژن و توسعه نشانگرهای مولکولی ضروری است. در این تحقیق،ترانس کریپتوم های زیتون از میوه ی آن، با استفاده از تکنولوژی توالی یابی دوطرفه illumina، توالی یابی گشت. قرائت های خام فیلتر شده، به صورت تعداد کلی 32902 ،unigene، با میانگین طول 789 جفت باز مونتاژ گردیدند. از این unigene ها، 20821(63.28%) شباهت معنی داری با پروتئین های موجود در پایگاه اطلاعاتی پروتئینی غیر تکراری ncbi داشتند(e-value < 10-5). علاوه بر این، 587 unigene با 519 ژن آرابیدوپسیس برپایه آنالیز blastx در منابع اطلاعاتی آرابیدوپسیس همولوژی نشان دادند(tair, version 10). در کل، 4459 unigene به نشانگر ssr تبدیل شدند(est-ssr). ssr های دو نوکلئوتیدی بیشترین تکرار بودند(57.52%، 2565) و به دنبال آن، ssr های سه نوکلئوتیدی ها(40.30%، 1797)، چهار نوکلئوتیدی ها(1.27%، 57)، شش نوکلئوتیدی ها(0.58%، 26) و پنج نوکلئوتیدی ها(0.31%،14) قرار دارند. غالبترین واحد تکراری ag/ct(45.11%) و به دنبال آن aag/ctt(12.92%)، at/at(8.98%)، agg/cct(8.29%)، و ac/gt(4.58%) قرار دارند. 39 est-ssr انتخاب گشته و جهت تکثیر و تعیین درجه چند شکلی در خزانه های dna ژنومی برای آنها پرایمر طراحی گشت. این مطالعه ثابت کرد که توالی یابی دوطرفه illumina، یک رویکرد سریع و کارآمد و کم هزینه برای کشف ژن و توسعه نشانگرهای مولکولی در موجودات غیر مدل است. نتایج این پژوهش منبع جامعی از توالی های ترانس کریپتومی را برای تحقیقات ژنومی زیتون فراهم آورد.

زیتون (oleaeuropaeal.)، ششمین گیاه روغنی جهان است.کیفیت بالای روغن زیتون، به تعادل ترکیب اسیدهای چرب و وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی آن برمی گردد.سطح غیر اشباع سازی اسیدهای چرب که حاصل عمل آنزیم های اسید چرب دساچوراز(fad) است، ارزش اقتصادی روغن ها را تعیین می کند.از سوی دیگر، میوه زیتون با داشتن دو بافت تجمع کننده روغن یعنی دانه و مزوکارپ، سیستم ویژه ای را برای تنظیمfad هانمایندگی می کند. با این حال،تحقیقات در زمینه تنظیم فضایی-زمانی بیان این ژن ها در زیتون بسیار محدود است. در این پژوهش، به منظور درک سازوکارهای مولکولی عامل تفاوت بین ارقام مرغوب (ماری و کرونیکی) و نامرغوب (شنگه و آربکین) زیتون، میوه ها هر دو هفته یکبار پس از تمام گل، از اردیبهشت تا آذر ماه برداشت شد.ترکیب اسیدهای چرببا دستگاهgc ، میزان روغن با دستگاه nmr و بیان نسبی ژن های oesad ،oepfad2-1، oepfad2-2، oefad6، oefad7 و oefad3با تکنیک real time pcr، در دو بافت روغنی دانه و مزوکارپ و طی مراحل نمو و رسیدگی میوه بررسی شد.نتایج نشان داد که بیان ژن های fad، وابسته به رقم، بافت و مرحله نموی میوه تنظیم می شود. ارقام ماری و شنگه به ترتیب، بالاترین و پایین ترین میزان بیان ژن oesad را نشان دادند که با الگوی تغییرات میزان اولئیک اسید و روغن آنها در بافت مزوکارپ منطبق بود. همچنین، بالاترین میزان بیان ژن oesad در ارقام مورد مطالعه، در مراحل اولیه نمو بافت دانه که بالاترین میزان بیوسنتز روغن اتفاق می افتد، مشاهده گردید. الگوی بیان ژن های اولئات دساچوراز نیز نشان داد که بیان ژن oepfad2-2 انطباق بالایی با تغییر میزان لینولئیک اسید بافت مزوکارپ دارد و به نظر می رسد که oepfad2-2، ژن کلیدی مسئول میزان لینولئیک اسید بافت مزوکارپ میوه زیتون می باشد. همچنین، مطالعات بیانی نشان داد که ژن oepfad2-1 در مراحل اولیه نمو و ژن oepfad2-2 در مراحل نهایی نمو مسئول تعیین میزان لینولئیک اسید روغن دانه زیتون هستند. بررسی بیان ژن های لینولئات دساچوراز نیزنشان داد که آنزیم هایoefad7 و oefad3 در تعیین میزان لینولنیک اسید روغن به ترتیب در بافت های مزوکارپ و دانه نقش دارند. همچنین، تلاش برای شناسایی ژنهای جدید oesad،منجر به جداسازی cdna کامل ژن های oepsad1، oepsad2 و oepsad3 از رقم پیکوال گردید. در ساختمان اولیه آنزیم های oepsad جداسازی شده، پپتید نشانه انتهای آمین و دو موتیف حفاظت شده eexxh و dexxh موسوم به جعبه های هیستیدینی که در واکنش کاتالیتیکی آنزیم های sadنقش دارند،شناسایی شد. در حالی که، آنزیم های oepsad1 و oepsad2 95% یکسانی توالی آمینواسیدی را نسبت به یکدیگر دارا بودند، oepsad3 به ترتیب 78% و 77% یکسانی توالی را باoepsad1 و oepsad2 نشان داد.بررسی مقایسه ای توالی نوکلئوتیدی و آمینواسیدی هر یک از oesadها در دو رقم بومی ماری و شنگه وجود 6 چندشکلی تک نوکلئوتیدی(snp ) بدون تغییر در توالی آمینواسیدی در ژن oesad1، 10 snpبا یک جهش بدمعنی (c به g) که منجر به تبدیل اسید آمینه گلوتامین (caa) در رقم شنگه به اسید گلوتامیک (gaa) در ماری گردیده در ژن oesad2 و نهایتا 3 snp با دو جهش بدمعنی که یکی منجر به تبدیل اسیدآمینه شماره 20 یعنی لوسین در ماری به ایزولوسین در شنگه و دیگری موجب تبدیل اسیدآمینه شماره 285 یعنی آلانین در ماری به والین در شنگه گردیده است، در ژن oesad3 را نشان داد. از سوی دیگر، روند افزایشی و میزان قابل توجه بیان ژن oesad2 طی نمو بافت مزوکارپ دو رقم ماری و شنگه در مقابل بیان پایین ژن هایoesad3و oesad1نشان داد که ژن oesad2، ژن اصلی مسئول تعیین میزان اولئیک اسیدروغن زیتون می باشد.در مجموع، نتایج این مطالعه، بیان وابسته به رقم، بافت و مرحله نموی میوه را برای تمامی ژن های fad بررسی شده نشان داد. همچنین، عامل نسبت بالای اولئیک به لینولئیک (o/l) روغن در رقم ماری نسبت به رقم شنگه، بیان بالای ژن oesad2و بیان پایین ژن oepfad2-2 در رقم ماری می باشد.

زیتون یکی از مهم ترین محصولات باغبانی است که در دامنه وسیعی از شرایط محیطی قابلیت کشت و پرورش دارد. اهمیت اقتصادی این میوه بیشتر به خاطر روغن آن بوده و مهم ترین فرآورده حاصل از کشت آن روغن است، ازاین رو توسعه کشت و کار زیتون در ایران به عنوان یکی از اهداف مهم باغدارن مطرح است. برخی از ارقام زیتون کشت شده در برخی نقاط کشور از جمله استان فارس دارای مشکل باردهی بوده و باعث ایجاد مشکلاتی در توسعه کشت زیتون گردیده است. در این تحقیق، ابتدا ارقام کم بارده زیتون در شهرستان فسا در استان فارس مشخص و سپس ارزیابی خصوصیات گل دهی و میوه دهی بر روی آن ها مطالعه شد. همچنین در راستای انتخاب ارقام جدید جهت ادامه توسعه کشت زیتون 16 رقم زیتون وارد شده از ایتالیا همراه با دو رقم بومی کشت شده در شهرستان فسا طی سال های 1389 تا 1393 مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این ارقام شامل تعیین بیولوژی گل ارقام و زمان باز شدن گل، تعیین زمان برداشت و تعیین عملکرد ارقام، شاخص های کمی و کیفی میوه شامل تعیین درصد چربی گوشت، هسته و کل میوه، تعیین ساختار اسید چرب، اندازه گیری رنگیزه های کلروفیل و کاروتنوئید، اندازه گیری ترکیبات فنولی، تعیین اسیدیته، ارزش پراکسید، شاخص های اسپکتروفتومتریk270 و k232 می باشد. بررسی ها نشان داد که در بین ارقام کشت شده در شهرستان فسا در استان فارس رقم شنگه مشکل کم باردهی دارد. عواملی همچون تغذیه، سازگاری دانه گرده، تأمین نیاز آبی، تأمین نیاز سرمایی و درجه حرارت در زمان تمایز یابی و نزدیک به زمان باز شدن گل در تشکیل گل کامل و میوه نقش دارند. از بین این عوامل درجه حرارت بالای 30 درجه سانتی گراد در زمان تمایزیابی و باز شدن گل مهمترین عامل در عدم تشکیل گل کامل و بالطبع تشکیل میوه در رقم شنگه در شهرستان فسا بود. مقایسه رقم شنگه کشت شده در استان فارس با ارقام شنگه موجود در شمال کشور نشان داد که در رقم شنگه در شهرستان فسا در سال 1390 با 37/1 درصد تشکیل میوه و در سال 1391 با 9/0 درصد تشکیل میوه کمترین میزان تشکیل نهایی میوه را داشت، این شاخص برای ارقام شنگه (شنگه 1 تا 4) در شهرستان رودبار به ترتیب 28/7، 4/7، 8/14 و 4/8 درصد تشکیل نهایی میوه در سال 1390 و در سال 1391 به ترتیب با 8/6، 1/11، 22 و 3/12 درصد تشکیل نهایی میوه بود. نتایج بررسی 16 رقم زیتون وارد شده از ایتالیا به همراه دو رقم بومی نشان داد که ارقام پرانتزانا، هخی بلانکا. نچلارا دل بلیچه، ریا سبیبنا، نچارا، پندولینو، کراتینا و لچینو از درصد روغن مطلوبی برخوردار بوده و چنانچه هدف از کشت به منظور روغن کشی باشد این ارقام قابلیت کشت در منطقه فسا را دارند. همچنین ارقام نچلارا دل بلیچه، نچارا و i-79 به علت اندازه درشت میوه و نسبت گوشت به هسته بالا قابلیت کشت به منظور زیتون کنسروی را دارند. بنابراین این ارقام قابلیت توصیه برای کشت و جایگزین شدن به جای ارقام کم بارده را خواهند داشت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.