اقناع، فرایندی ارتباطی است که هدف اساسی آن، انتقال محتوا با تأثیر گذاری بر مخاطب است. بر اساس تعاریف، تبیین ها و شیوه های اقناعی موجود که برخاسته از دنیای غرب است و بر اساس اعتراف برخی از اندیشمندان عرصه ارتباطات، تأثیر گذاری اقناعی در وضعیتی تحمیلی و با فریب اقناعی حاصل می شود. بنابراین اصل موضوع، نیازمند باز تعریف دقیق در ساحت آیات قرآن با رهیافتی درون دینی است و به علت میان رشته ای بودن آن با روی آوردی ارتباطی، تفسیری و کلامی به تحلیل آموزه ها و گزاره های قرآن پرداخته شد. فصل اول به کلیات اختصاص داده شد و در فصل دوم، اقناع در دانش ارتباطات بررسی شد. در فصل سوم، موضوع، از سه جهت واژه های مرتبط، ماجراها ی قرآنی و تعامل اقناع با آزادی اندیشه ارزیابی شد در واژه هایی نظیر تبلیغ، دعوت و نینات که قرابت معنایی زیادی با اقناع دارد، محور آزادی اندیشه لحاظ شده بود. هم چنین می توان مهر تایید قرآن درباره اقناع را از ماجراهای قرآنی مرتبط استنباط نمود. خود موضوع آزادی اندیشه به صورت مستقیم و بر اساس آیات قرآن مورد ارزیابی قرار گرفت که آیات قرآن بر آن تاکید دارند. فصل چهارم به ضابطه های قرآنی اقناع اختصاص داد ه شد و سه ضابطه از آیات به دست آمد؛ اقناع بر اساس آزادی اندیشه انسانی و اقناع بر اساس ابزار مشروع و مجوز تکرار فرایند اقناع باز هم بر محور آزادی اندیشه. در مجموع؛ نگاه قرآن به اقناع اندیشه، نگاهی باز با محوریت کرامت و آزادی اندیشه انسانی است و با فریب اقناعی تفاوت ماهوی دارد. واژگان کلیدی: اقناع، آزادی اندیشه، تبلیغ، دعوت، استخدام وسیله، قرآن کریم.

رساله پیش رو به «بررسی و نقد ادله ضرورت امامت در کلام اسلامی»، می پردازد. اساس رساله بر اثبات اصل ضرورت، فلسفه، مقاصد امامت و بر رد دیدگاه منکران آن مبتنی است. پس از اثبات ضرورت، دلائل شرعی و عقلی وجوب امامت نزد فرق اسلامی در شیعه و غیر شیعه در مورد نقد و بررسی قرار گرفته که هشت دلیل نقلی ازسوی غیرشیعه و حدود بیست دلیل عقلی از جانب شیعه مورد تحقیق و تحلیل قرار گرفته است. در پایان به روند شکل گیری اندیشه عقلی امامت با نگاه به تبیین های عقلانی امامان، علیهم السلام، در روایات و دیدگاه های متکلمان تأثیرگذار اولیه شیعه در مسأله امامت پرداخته شده است که اهم آن ها در چند جمله خلاصه می شود: تا مکلفی بر زمین است، زمین از حجت خدا خالی نمی تواند باشد و این حجت، گاه امامی ظاهر و گاه امامی غایب و پنهان از دیدگان مردم است که به هر تقدیر، اثر وجود خویش را در جهان خواهد بخشید؛ این حجت قطعاً امامی معصوم از گناه و خطا است؛ امامان را تنها خدا برگزیده و مردمان از راه نص، بر امامت ایشان آگاهی می یابند؛ طاعت و پیروی از این امامان، بر همگان واجب الهی است و تخلف از آن سبب گمراهی خواهد بود. نگارنده براین باور است که دلائل شیعی نسبت به غیرشیعی از استحکام و انسجام بهتری برخوردار است. البته این را نیز می پذیرد که برخی از دلایل، اعم از عقلی و نقلی، سست و بی اعتبارند و برخی از ادله مانند «دلیل اجماع» در اثبات اصل ضرورت قابل قبول بوده و برخی چون «جلب منفعت و دفع ضرر از نفس» یا «نصب امام، مقدمه واجب» را می توان با قاعده عقلی لطف یا براهین دیگر مانند آن مقایسه نمود، جدای از آن که برهان لطف، دلیل عقلی نیست بلکه دلیلی عقلایی می باشد. کلیدواژه: امامت، امام، ولی، ولایت، فرق، وجوب شرعی، وجوب عقلی

اسلام، همچون سایر ادیان الهی، اخلاق را به عنوان یکی از ارکان دین خود، معرفی می کند و از صدر اسلام تا کنون، علمای بزرگوار همواره در تبیین احکام و قوانین اخلاقی، به شیوه های گوناگون، کوشیده اند و آثار متعدد و فراوانی از خود به جای گذاشته اند. «اخلاق شمسیه» از جمله کتاب های اخلاقی است که احکام و اصول هنجارهای اخلاقی را به شیوه ای جذاب ارائه داده است. نویسنده آن، «حسن بن روزبهان شیرازی»، این کتاب را از روی کتاب «اخلاق محسنی»، به نام یکی از وزیران آن روزگار، یعنی شمس الدوله محمد، در قرن دهم هجری قمری نگاشته است. وی در این کتاب به مناسبت های مختلف حکایت هایی شیرین مرتبط با موضوع بحث آورده و نیز از اشعار و کلمات قصار بزرگان و حکما استفاده های فراوان کرده که همین امر موجب جذابیت این کتاب گردیده است. این کتاب به زبان فارسی در چهارده باب و یک خاتمه تنظیم شده است. از میان نسخه های موجود، سه نسخه از معتبرترین آنها، یعنی نسخه های آستان قدرس، مجلس شورای اسلامی، گلپایگانی، انتخاب و برای تصحیح و مقابله بررسی گردید. این سه نسخه به ترتیب مربوط به سالهای 1003 و 1046 و 1067 هجری قمری می باشند. کلمات کلیدی: اخلاق اسلامی قرن دهم هجری، حسن بن روزبهان شیرازی، کتابخانه آستان قدس، کتابخانه مجلس، کتابخانه گلپایگانی.

یکی از مباحث مهم مورد بحث فیلسوفان و عالمان دینی، عوالم پس از مرگ بویژه عالم برزخ است. مساله عالم برزخ به¬عنوان عالمی ورای ماده، همواره مورد توجه مردم بوده و به همین جهت در روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) به آن زیاد پرداخته شده است. فیلسوفان اسلامی نیز در مباحث معاد، به بحث از عالمی واسطه میان دنیا و قیامت پرداخته¬اند. در این پژوهش به طرح دیدگاه¬های صدرالمتالهین و علامه مجلسی در رابطه با عالم برزخ و انسان برزخی پرداخته شده است. در ابتدا دیدگاه کلی هر کدام از این دو دانشمند درباره عالم برزخ طرح شده و در ادامه به بررسی و شناخت عالم برزخ و عالم قبر و اوصاف و ویژگی¬های آن و سپس به بررسی انسان برزخی و کیفیت وجود و زندگی او در این عالم از نظر صدرالمتالهین و علامه مجلسی پرداخته شده است. در نهایت نیز به مقایسه دیدگاه¬های فیلسوفانه صدرالمتالهین و روایات معصومین (علیهم السلام) که علامه مجلسی در کتب خود آورده پرداخته شده و میزان تطابق دیدگاه¬های این فیلسوف بزرگ با روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان دادند که دیدگاه صدرالمتالهین جز در موارد معدودی بسیار مطابق با روایات معصومین(علیهم السلام) می باشد. ملاصدرا زندگی برزخی و ثواب و عقاب آنرا، نتیجه اعمال فرد در طول حیات دنیوی می¬داند، عالم برزخ را در مرتبه بالاتر و مشرف بر عالم دنیا می¬داند و به تجسم اعمال در برزخ معتقدست، همانگونه که روایات نیز به این موارد اشاره دارند. اما جایگاه شکوفا شدن استعدادها و تکامل را فقط حیات دنیوی می داند در حالی که طبق روایات تکامل و تنزل برخی افراد در برزخ نیز ادامه پیدا می کند.

در این رساله توحید عملی در زندگانی حضرت علی (ع) بررسی می شود.هدف مورد نظر در این پژوهش، معرفی امام علی به عنوان منادی توحید و تلاش جهت درست شناساندن خط مشی توحیدی ایشان برای الگو گیری از آن حضرت در زندگی فردی و اجتماعی است که در این راستا مباحثی به شرح ذیل مطرح می شود. توحید عملی در ابعادش، به معنای اینکه، تنها خداوند را پرستش کردن، و تنها او را محبوب خویش قرار دادن و به او توکل کردن و تحت حاکمیت و فرمانروایی اش قرار گرفتن و تنها از او یاری خواستن و آمرزش طلبیدن است. انسان موحدی که به توحید عملی دست یافته است، دارای شاخصه های شناختی و عملی است که در زندگی او تجلی یافته است. زندگانی امام علی سراسر توحید است. عبادتش تنها برای خداست، جلوه های اطاعت از خدا و پیامبر، در زهد، انفاق و ازخودگذشتگی و همچنین توحید عملی در محبت و توکل و استعانت درسیره فردی امام جلوه گر می باشد. زندگانی اجتماعی امام، مملو از توحید عملی در رفتار با خانواده و خویشاوندان، مومنان و شهروندان و حتی مخالفان و معاندان است. نگاه توحیدی امام به حکومت باعث پدیدار شدن جلوه هایی در عملکرد حکومتی از قبیل؛ خدامحوری به جای خودپرستی، فروتنی، پرهیز از خودستایی و برتری طلبی و عدالت ورزی گشته است. زندگانی مبارزاتی امام بر پایه توحید و پایبندی به اصول اخلاقی چه قبل از نبرد و در حین نبرد و حتی پس از آن استوار است و توحید عملی در زندگی اقتصادی امام، در تولید و مصرف و توزیع، جلوه گر است. این ویژگیهای شخصیتی او را الگوی مناسبی برای همه انسانها قرار داده است. برای رسیدن به اهداف مورد نظر این مباحث مطرح گردیده است و از منابع کلامی، تاریخی و حدیثی بهره گرفته شده است و به دنبال آن به این نتیجه دست یافته است توحید عملی در زندگانی امام تجسم یافته است.

انسان کامل کسی است که در تمام ابعاد وجودی انسانی(قوای نفس، علمی و عملی) به سرحد کمال رسیده باشد. حال این سوال مطرح است که نقش انسان کامل در ارتباط بین خالق و مخلوق چیست؟ به عبارتی نقش انسان کامل در ثبات و تداوم آفرینش چگونه است؟ لذا این رساله به طور مفصل بدان می پردازد.