نام پژوهشگر: اکبر نیکان پور

بررسی ارتباط متن و تصویر در تصویرسازی کتابهای کودکان (( تصویرسازی داستان ماه پیشونی ))
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1389
  افسانه علایی   اکبر نیکان پور

با توجه به اهمیت کتاب های تصویری برای کودکان و ارتباط بین متن و تصویر که بحثی همیشگی در تصویرگری کتاب های کودکان است، هدف اصلی این پژوهش یافتن رابطه میان دو متغییر تصویرگری و متن در این کتاب ها است. متن و تصویر در ساختن تاثیر کلی روایت با یکدیگر مشارکت داشته و همدیگر را تقویت می کنند. تصویر آن چیزی را به ما منتقل می کند که شاید دقیق ترین کلمات نیز قادر به بیان آن نباشند. تصاویر اطلاعاتی در اختیار ما می گذارند که باعث می شوند معنای کلمات را دوباره تفسیر کنیم یا متوجه نکته خاصی در آنها شویم. در این پایان نامه سعی شده است تا با بررسی 10 کتاب منتخب شورای کتاب کودک، ارتباط تصویر با متن و نقش صور خیال در تصویر و خیال انگیزی آن مورد نقد و بررسی قرار گیرد. همچنین این بررسی پاسخی به این پرسش است که عناصر صور خیال همانطور که یک متن ادبی را زیبا و خیال انگیز می سازد ، آیا یک تصویرگر نیز با استفاده از این عناصر قادر خواهد بود تا متن تصویری خود را خیال انگیز کند؟ آیا عناصری نظیر آشنایی زدایی، حسامیزی، متناقض نمایی، استعاره و غیره می تواند ابزاری در دست تصویرگر برای بیان لایه های پنهان و ارتباط بیشتر و موثرتر با متن باشد؟ یک تصویر خلاقانه نیز همانند یک متن ادبی چنان اجزای پیدا و پنهانی دارد و از چنان ایهام و ابهامی برخوردار است که بیننده می تواند با تخیل خود آن را تکمیل کند. تصویرگر با استفاده از این عناصر متن را به لایه هایی عمیقتر تبدیل کرده و بدین ترتیب مخاطب را به تفکر و تعمق وا می دارد. او به تفسیر کلمه به کلمه متن نمی پردازد و تمام عناصر موجود در متن را عینا به تصویر نمی کشد بلکه جایی برای تخیل و تفکر بیننده می گذارد. با توجه به آثار ارزیابی شده، تصویرگر نیز با استفاده از عناصر صور خیال مانند آشنایی زدایی، حسامیزی، تشبیه، استعاره، نماد و سمبل با بهره گیری از قوه تخیل به تصویرسازی تشبیهی و استعاری می پردازد و درحقیقت خیال انگیزی می کند .در مجموع می توان گفت که استفاده از عناصر صور خیال به همان میزان که در زیبایی و خیال-انگیزی یک متن ادبی تاثیرگذار است، می تواند در لایه لایه کردن معانی و زیبایی یک تصویر نیز نقش اساسی ایفا کند.

بررسی حضور نوازنده در آثار نگارگری ایرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای کاربردی 1390
  حمید حسینی بردسکن   اکبر نیکان پور

مواجهه ی دو کلمه ی تصویر گری و موسیقی به برخورد های متنوعی منجر می شود.امروزه که دیگر هنر به سوی افق های التقاط و هم جوشی پیش می رود،گاه حتی با مفاهیمی از قبیل تصویرسازی موسیقی روبرو می شویم که علوم جدید رایانه و ریاضیات نقش های اصلی را در این هنر های نوظهور تر دارند. در اهمیت این موضوع باید گفت که بر اساس تحقیق های به عمل آمده مهم ترین رانه ی تغییر مسیر پیکاسو از دوران اولیه کوبیسم اش به کوبیسم پیشرفته اش،موسیقی محلی کاتالان و آشنایی او با موسیقی دان مستقل سرواک بوده است .در تاریخ ایران ما علی رقم فتواهای اسلام که صورتگری و موسیقی را نکوهیده دانسته اند،هنر کتاب آرایی که بخش عظیمی از تاریخ تصویری ما را در خود جای داده است در اکثر موارد تحت حمایت دربار های پر تعداد بوده است. دانشمندان گرانسنگی چون:ابن سینا،فارابی،مراغه ای،ارموی و...قواعد و تئوری موسیقی را تحریر می کردند. این رشته پاره شد موسیقی ماند و نوازنده ها و مجالس. میراث تصویری ما تا جایی که به دست ما رسیده است می تواند تا حدی،ابعاد مدفون شده ی این موسیقی را بر ما نمایان کند.اینجانب امیدوارم از منظر یک تصویر گر به کمک این تحقیق امکان مقایسه تطبیقی حضور نوازنده در آثار ایرانی و آثار غیر ایرانی را بدست آورم.محدوده ی تاریخی پیش بینی شده برای این تحقیق از دوران پیشاتاریخی تا انقراض سلسله ی قاجار در جغرافیای سیاسی ایران در هر کدام از دوره های حکومتی در این بازه ی تاریخی بود لذا به دلیل پرهیز از کلی گویی و سطحی بینی این بازه را به آثار بعد از اسلام تقلیل داده ام.بدیهی است که بخش قابل ملاحظه ای از منابع تصویری مورد بررسی برای پر بار شدن تحقیق پیش رو از میان آثار درخشان معماری و صنایع دستی بی نظیر کشورمان انتخاب شود.

بررسی تایپوگرافی های مکتب سوئیس وتأثیرآن برگرافیک نوین ایران
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1391
  مرضیه مختارملکی   منصوره حبیبی

دراین پایان نامه سعی برآن شده علاوه بربررسی ویژگیهای کشورسوئیس،ویژگی های اقلیمی وفرهنگی کشورسوئیس وهمچنین نحوه شکل گیری سبک سوئیس،عوامل تأثیرگذاربر شکل گیری این مکتب وهمچنین تایپوگرافی های سوئیس وایران به بررسی تایپوگرافی های سوئیس وتأثیرآن برگرافیک نوین ایران بپردازم.

بررسی کتب مصور شده ی ادبیات کلاسیک فارسی به شیوه ی چاپ سنگی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1391
  بهدخت بهروزی   اکبر نیکان پور

در تحقیق پیش رو سعی گردیده تا تصاویر کتب مصورشده ی ادبیات کلاسیک فارسی به شیوه ی چاپ سنگی بررسی شود. از آن جایی که همواره پیوندی ناگسستنی بین ادبیات و هنر مصورسازی کتاب در ایران وجود داشته، در این تحقیق سعی بر آن بوده تا به بررسی این رابطه ی ناگسستنی پرداخته شود. هم چنین در این پژوهش سعی شده به بررسی تاثیر پذیری هنر مصورسازی کتاب از نقاشی دوره ی قاجار و به خصوص مکتب پیکرنگاری درباری پرداخته شود. برای رسیدن به این هدف، تصاویر بیست کتاب مصورشده ی ادبیات فارسی به شیوه ی چاپ سنگی، مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته و تلاش گردیده تا تصاویر از منظرهای گوناگونی مورد بررسی قرار گیرند و در نهایت به ویژگی هایی کلی درباره ی تصویرسازی کتب چاپ سنگی دست یافته شود.

بررسی نشانه شناختی تمبرهای ایران از سال 1350 تا 1360 ه.ش، عنوان بخش عملی: طراحی و تصویرسازی تمبر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1393
  معصومه سلیمانی حاجی کندی   اکبر نیکان پور

چکیده تمبر قطعه کاغذ کوچکی است که عهده دار پرداخت هزینه¬های پستی است و در عین حال چون رسانه¬ای بدون مرز فرهنگ ، خاستگاه¬ها و افکار سیاسی و اجتماعی یک جامعه را منتقل میکند . در این پژوهش با توجه به چارچوب¬های نظریه¬ی نشانه-شناسی و نشانه شناسی فرهنگی سعی شد به بررسی تمبرهای یک دهه از تاریخ ایران پرداخته شود و تأثیرات فضای گفتمانی حاکم بر سالهای 1350 تا 1360 ایران را بر عناصر بصری روی تمبرها مورد مطالعه قرار گیرد. ابتدا تاریخچه¬ی پیدایش تمبر و چگونگی ورود آن به ایران مورد مطالعه قرار گرفت و سپس به مطالعه مختصری در باب نشانه¬شناسی پرداختیم ، رشد و گسترش نشانه¬شناسی ابعاد گسترده¬تری را وارد مطالعات کرد از این رو به مطالعه¬ی مفاهیمی چون متن ، بینامتنیت ، فرهنگ و گفتمان نیز پرداخته شد. بر مبنای روش تحقیق در این پژوهش که توصیفی- تحلیلی است تمبرهای دهه¬ی مورد نظر را گردآوری و به مطالعه و تحلیل آن¬ها بر اساس شرایط زمانی، حکومتی، تغییرات و تحولات سیاسی و اجتماعی و از منظر روش شناسی و نشانه¬شناسی فرهنگی پرداخته شد. در آخر به بخش نتیجه¬گیری رسیدیم که سعی شد در حد توان به سوالات طرح شده پاسخ داده شود و پی بردیم که حکومت¬ها با استفاده از عناصر به کار برده شده روی تمبرها سعی در تولید و باز تولید هویت فرهنگی و ملی ، بر اساس فضای گفتمانی ناشی از تفکرات سیاسی و اجتماعی خود هستند و در عناصر تصویری تمبر به دو طبقه¬بندی کلی 1- تمبرهای وابسته به مضامین حکومتی و 2- تمبرهای رخدادی رسیدیم.