نام پژوهشگر: محمد علی مظاهری

تدوین مدلی جهت تبیین پایگاه های هویت در ارتباط با سبک های دلبستگی به والد و خدا، الگوهای عملکرد خانواده و مقابله مذهبی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 1390
  فاطمه شهابی زاده   محمد علی مظاهری

چکیده هدف از مطالعه حاضر تدوین مدلی جهت تبیین پایگاه های هویت با توجه به نقش مولفه عاطفی تاریخچه دلبستگی و کارکرد خانواده، مولفه معنوی دلبستگی به خدا و نقش راهبرد مقابله مذهبی در تجارب بحرانی می باشد، تا الگوی منسجمی را جهت کاربرد فرضیه جامعه پذیری و جبرانی در جهت تبیین پایگاه های هویت تدوین کند. مقیاس های میزان مذهبی بودن والد، دلبستگی به والد، مقیاس پیوستگی و انعطاف پذیری خانواده (نسخه 4)، دلبستگی به خدا، مقابله مذهبی (r-cope) و پایگاه های هویت توسط 770 دانشجو که به صورت چند مرحله ای از بین دانشگاه های تهران انتخاب شده بودند، تکمیل شد، جهت تحلیل نتایج نیز از روش تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی و مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. در پژوهش حاضر جهت تدوین مدل نهایی پایگاه های هویت، مدل های ساده سه متغیری بر پایه هر یک از فرضیه های پژوهش آزمون شد. در این راستا 2 مجموعه فرضیه های مربوط به مدل های ساده نقش تاریخچه دلبستگی، کارکرد خانواده و مولفه های مذهبی با پایگاه های هویت و همچنین مدل های ساده مربوط به فرضیه های مذهبی بودن انطباقی و جبرانی تنها در روابط بین متغیرهای پیش بینی کننده در مدل فرضی هویت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل نهایی نشان داد میزان مذهبی بودن والد پیش بینی کننده سبک های دلبستگی به والد می باشد و تنها سطوح مذهبی مادر نقش مستقیمی در کیفیت ارتباط فرد با خدا دارد. همچنین نتایج نشان داد خانواده پیوسته منعطف میانجی گر رابطه بین ایمنی به والد و ناایمنی به پدر با ایمنی به خدا می باشد، افزون بر این خانواده گرفتار شده سخت میانجی گر رابطه بین ناایمنی به مادر و دوسوگرا به خدا و خانواده رهاشده آشفته نیز میانجی گر رابطه بین ناایمنی به والد و اجتنابی و دوسوگرا به خدا می باشد. در مدل حاضر ناایمنی به پدر پیش بینی کننده مستقیم دلبستگی اجتنابی به خدا بدست آمد. به هر حال نتایج در ارتباط با فرضیه انطباقی (یادگیری اجتماعی و پذیرش ارزشهای مذهبی والد) و جبرانی (جستجوی ارتباط با خدا به عنوان چهره دلبستگی جانشین) مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نتایج همچنین نشان داد دلبستگی ایمن به خدا ارتباط بین خانواده پیوسته منعطف و مقابله مذهبی مثبت را میانجی گری می کند و همچنین دلبستگی اجتنابی به خدا میانجی گر رابطه بین خانواده رهاشده آشفته و مقابله مذهبی مثبت و منفی و دلبستگی دوسوگرا به خدا نیز میانجی گر اثر الگوهای خانواده رهاشده آشفته و گرفتار شده سخت بر مقابه مذهبی منفی می باشد، به هر حال مدل نشان داد کارکرد خانواده نقش مستقیمی بر پیش بینی مقابله مذهبی ندارد. از طرفی مدل نشان داد مقابله مذهبی مثبت میانجی گر رابطه بین ایمنی به خدا و رشد هویت اکتسابی و همچنین مقابله مذهبی منفی میانجی گر رابطه بین ناایمنی به خدا و هویت غیر اکتسابی می باشد. به هر حال نتایج نشان داد راهبرد های مقابله مذهبی در تجارب بحرانی گذشته شکل دهنده پایگاه هویت می باشد. علاوه بر این در مدل مفهومی ایمنی و اجتنابی به خدا به ترتیب پیش بینی کننده مثبت هویت پیش رس و سردرگم نشان داده شد. افزون بر این مدل نشان داد خانواده متعادل پیش بینی کننده مستقیم هویت اکتسابی و خانواده رهاشده آشفته پیش بینی کننده هویت دیررس و سردرگم و همچنین خانواده گرفتار شده سخت پیش بینی کننده هویت پیش رس و سردرگم می باشد، ایمنی به پدر نیز پیش بینی کننده هویت پیش رس بدست آمد. به هر حال نتایج در ارتباط با نقش پایه ایمنی و پناهگاه مطمئن خدا و همچنین اهداف تعاملی ناشی از دلبستگی به والد در جهت پیش بینی نوع اکتشاف و تعهد مورد بحث و بررسی قرار گرفت. کلید واژه ها: دلبستگی دوران کودکی، پیوستگی و انعطاف پذیری خانواده، دلبستگی به خدا، مقابله مذهبی و پایگاه های هویت

بررسی جنسیتی نصوص دینی (آیات و روایات) حوز? خانواده (با رویکرد دینی ـ روانشناختی
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1390
  انسیه ضیایی   محمد علی مظاهری

در این تحقیق با بررسی جنسیتی متون دینی (قرآن و حدیث) در حوز? خانواده، آن ها را از جهت نوع خطاب مورد تحلیل و بررسی قرار داده و به بحث دربار? شباهت ها و تفاوت های آموزه های خطاب شده به زن و مرد پرداخته ایم. مسئل? اساسی در این پژوهش آن است که اسلام در هر یک از موضوع های مورد بحث، مسئولیت را برعهد? کدام جنس نهاده و چه وظایف و حقوقی را برای هر کدام از آن ها در نظر گرفته است؟ و چه نسبتی میان وظایف و مسئولیت های زن و مرد وجود دارد؟ و آیا در نوع مسئولیت ها تفاوتی وجود دارد یا نه؟ در این پژوهش این نکته بررسی می شود که به لحاظ آماری بحث تفاوت خطاب ها تا چه حد صحیح است و به لحاظ محتوایی اگر تفاوتی در این خطاب ها وجود دارد به چه دلیلی است و چه حکمتی دارد. روش تحقیق حاضر، این است که ابتدا اقدام به جمع آوری متون مربوطه نموده و برای این کار، کتاب «تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث» تألیف آیت الله محمدی ری شهری که مجموع? جامعی از روایات مربوط به خانواده است، محور قرار داده شده است و پس از طبقه بندی و ارائ? تعالیم گرد آوری شده بر اساس موضوع، نوع خطاب هم? تعالیم دینی مذکور مورد بررسی قرار گرفته و در آخر هر بحث به تحلیل نوع و فراوانی خطاب ها و بررسی تفاوت یا تشابه آن ها پراخته شده است. در این راستا خطاب ها به سه دست? زیر تقسیم شده-اند: 1ـ خطاب اختصاصی به مرد 2ـ خطاب اختصاصی به زن (در مسائل قبل از ازدواج خطاب به سرپرست و خانواد? دختر است) 3ـ خطاب مشترک. در تعالیم دینی اسلام، هم زنان به رعایت حقوق مردان توصیه شده اند و هم مردها به انجام تکالیفی در برابر همسر، ملزم گشته اند، البته با توجه به یافته ها و تعالیم ذکر شده، وظایف مرد در راستای تحکیم خانواده بیشتر و سخت تر از زن بوده و مسئولیت او در این زمینه بیشتر است. شایان توجه است که در برخی موارد زن و مرد به صورت مشترک به یک موضوع توصیه و یا از آن نهی شده اند. نکت? دیگر این است که درصورت وجود تفاوت در نوع خطاب ها، دلیل آن تفاوت در نقش زن و مرد در خانواده و تفاوت در روحیات آنان بوده است. بر اساس بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که اسلام به هیچ وجه در حق هیچ گروهی اعم از زنان و مردان ظلم ننموده و به هرکدام از آنان با توجه به روحیات، استعداد و توانایی هایشان توصیه هایی متفاوت داشته است. این مسئله نشان? ریزبینی و دقت اسلام و داشتن شناخت کامل از انسان می باشد.