بررسی تنوع ژنتیکی برنج برای تولید ارقام با کیفیت بالا ضروری است و نشانگرهای ریزماهواره ابزارهای مفیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی می باشند. در این مطالعه 48 لاین اصلاح شده و بومی برنج با استفاده از 27 نشانگر ریزماهواره پیوسته با صفات کنترل کننده کیفیت دانه گروه بندی شدند. تعداد الل های چند شکل تولید شده توسط نشانگرها در ارقام مورد بررسی از 2 الل در نشانگرهای rm42، rm60، rm328 و rm502 تا 10 الل در نشانگر rm276 با میانگین تعداد الل 7/4 متغیر بود. تعداد الل موثر از 25/1 الل در نشانگر rm211 تا 25/5 الل در نشانگر rm276 متغیر بود و میانگین تعداد الل موثر در هر مکان ژنی 9/2 الل بود. میانگین تنوع ژنی، شاخص تنوع شانن و میزان اطلاعات چندشکل به ترتیب 61/0، 15/1 و 55/0 بدست آمد که نشان دهنده وجود تنوع بالا بین ارقام مورد مطالعه بود. تجزیه خوشه ای به روش upgma و ضریب تطابق ساده ژنوتیپ ها را به 4 گروه تقسیم بندی کرد و ارقام بومی با کیفیت خوب را از سایر ارقام جدا نمود. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با صفات مرتبط با کیفیت دانه ابزار مناسبی برای شناسایی و پیش بینی کیفیت ارقام برنج به خصوص در نسل های در حال تفکیک در برنامه های به نژادی هستند. از نتایج این تحقیق می توان برای انتخاب والدین مناسب برای تولید ارقام با کیفیت خوب استفاده نمود.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و کیفیت مواد موثره ی گیاه ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل با دو فاکتور تاریخ کاشت در سه سطح (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و تراکم بوته در سه سطح (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در دو منطقه ی رشت (دانشکده ی کشاورزی دانشگاه گیلان) و رودبار (روستای کلایه) در استان گیلان اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس ساده و مرکب نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر بسیاری از صفات مورد مطالعه، معنی دار بود. اثر تاریخ کاشت در تجزیه ساده داده ها در منطقه رودبار بر ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول در بوته، میانگین قطر و وزن کاپیتول های فرعی، میانگین تعداد دانه در کاپیتول های فرعی، میزان سیلی بین، فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره، عملکرد دانه و عملکرد سیلی بین در هکتار و در منطقه ی رشت بر ارتفاع بوته، قطر و وزن کاپیتول اصلی، میانگین وزن کاپیتول های فرعی، تعداد دانه در کاپیتول اصلی و فرعی، وزن هزاردانه و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره معنی دار بود. بالاترین میزان سیلی بین و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره در مزرعه ی رشت و رودبار از تاریخ کاشت اول مهر (به ترتیب 79/1 و 87/1 میلی گرم در گرم وزن خشک و 14/65 و 4/75 درصد) بدست آمد. مقایسه ی میانگین های اثر متقابل مکان در تاریخ کاشت نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (1412 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین عملکرد سیلی بین (31/1 کیلوگرم در هکتار) از مزرعه ی رودبار و تاریخ کاشت اول مهر بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه (1512 کیلوگرم در هکتار) از مزرعه ی رودبار و تراکم 4 بوته در متر مربع و بیشترین وزن هزاردانه (31/26 گرم) از مزرعه ی رودبار، تاریخ کاشت 20 مهر و تراکم 4 بوته در متر مربع بدست آمد. به طور کلی در مورد بسیاری از صفات مورد اندازه گیری، میانگین داده ها در مزرعه ی رودبار و تاریخ کاشت اول مهر به طور معنی داری از مزرعه ی رشت بیشتر بود، در حالیکه تراکم بوته ها بر اکثر صفات گیاهی اندازه گیری شده اثر معنی داری نداشت.

برنج (oryza sativa l.) از مهمترین گیاهان زراعی دنیا و تجزیه ژنتیکی عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت آن به عنوان یکی از اهداف مهم اصلاحی می باشد. نظر به اینکه کیفیت دانه و صفات زراعی به صورت کمی توارث می یابند، بنابراین مکان یابی ژن های کنترل کننده آنها با استفاده از نشانگرهای مولکولی در ایجاد ارقام برنج اصلاح شده بسیار مفید خواهد بود. به منظور مکان-یابی qtlهای کنترل کننده 16 صفت زراعی و مرتبط با کیفیت دانه، از جمعیت متشکل از 236 خانواده f2:3حاصل از تلاقی ارقام غریب و سپیدرود استفاده شد. نقشه پیوستگی حاصل از 105 نشانگر ریزماهواره، 1440/7 سانتی مورگان از ژنوم برنج را با فاصله متوسط 13/73سانتی مورگان بین دو نشانگر مجاور پوشش داد. با استفاده از روش مکان یابی فاصله ای مرکب، 50 qtl مرتبط با صفات مطالعه شده شناسایی شد. qtlهای شناسایی شده برای صفات مرتبط با کیفیت پخت و خوراک، شامل سه qtl برای دمای ژلاتینی شدن، هشت qtl برای مقدار آمیلوز و یک qtl برای قوام ژل بود. برای دمای ژلاتینی شدن، qtlای که بیشترین درصد تغییرات فنوتیپی (18/4%) را توجیه کرد (qgt-6a) در حد فاصل نشانگرهای rm217-rm276 روی کروموزوم 6 در مکان ژنی مشابه با ژن آلکالی (alk) مکان یابی شد. برای مقدار آمیلوز، چهار qtl روی کروموزوم 6 شناسایی شد که qac-6a، واقع در حد فاصل نشانگرهای rm586-rm190 باید مطابق با ژن مومی (wx) در بازوی کوتاه کروموزوم 6 باشد که 19/3% از تغییرات فنوتیپی کل را تبیین کرد. برای صفات ظاهری دانه شش qtl برای عرض، طول و شکل دانه شناسایی شد. برای نسبت عریض شدن، طویل شدن دانه پس از پخت و بازده تبدیل qtlای شناسایی نشد. در ارتباط با صفات زراعی برای تعداد خوشه های اولیه در خوشه اصلی، سه qtl روی کروموزوم های 3، 5 و 6، برای تعداد دانه های پر، چهار qtl روی کروموزوم های 1، 2، 6 و 9 شناسایی شدند کهqnfg-1 واقع در کروموزوم 1 به تنهایی 34/44 درصد تنوع فنوتیپی را تبیین کرد. برای صفت وزن هزار دانه، یک qtl روی کروموزوم 1 در حد فاصل نشانگرهای rm283- rm8132 با اثر افزایشی 1/72 گرم و تبیین فنوتیپی 13/48 درصد شناسایی شد. برای طول خوشه، چهار qtl روی کروموزوم های 1، 4، 8 و 12 شناسایی شد. برای طول خروج خوشه از غلاف، شش qtl شناسایی شد که دو qtl بزرگ اثر qpe-6a و qpe-11 واقع در کروزوم های 6 و 11 به ترتیب 27/24 و 26/61 درصد از تغییرات فنوتیپی را تبیین کردند. برای صفت تعداد خوشه 12 qtl شناسایی شد که دو qtl واقع در کروموزوم 10، (qnp-10b و qnp-10c) به ترتیب با تبیین 20/33 و 20/35 درصد از تغییرات کل اثر نسبتاً بزرگی روی این صفت نشان دادند. برای صفت ارتفاع بوته دو qtl روی کروموزوم های 7 و 8 شناسایی شدند که مجموعاً 10 درصد از تغییرات این صفت را تبیین کردند. برای چهار صفت دمای ژلاتینی شدن، وزن هزار دانه، طول خروج خوشه از غلاف و ارتفاع بوته اثرات متقابل اپیستازی بین qtlها وجود داشت. qtlهای شناسایی شده در نواحی ژنومی خاص با توجیه بخش قابل توجهی از تغییرات فنوتیپی می توانند در برنامه های انتخاب به کمک نشانگر مورد توجه قرار گیرند.

قارچ rhizoctonia oryzae-sativae عامل لکه موجی غلاف برگ برنج یکی از بیمارگرهای برنج در استان گیلان است. با توجه به شیوع بیماری در اکثر مزارع برنج استان و عدم وجود اطلاعات کافی از زیست شناسی آن، این پژوهش با هدف بررسی تنوع خصوصیات مورفولوژی و فیزیولوژی جدایه های مختلف این قارچ و همچنین شناسایی روش های بقا و فرم های زمستان گذران آن انجام شد. در بررسی مورفولوژی، خصوصیات رشدی پرگنه (رنگ و حلقه بندی)، اندازه سلول های ریسه، اندازه سلول های تسبیحی، قطر سختینه و دمای بهینه رشد اندازه گیری شد. کاه برنج آلوده شده با میسیلیوم و سختینه قارچ در شرایط مختلف مزرعه مانند سطح خاک، عمق پنج سانتی متری، شرایط غرقاب و سطح خاک حاشیه مزرعه رها سازی شده و با نمونه برداری در فواصل زمانی مشخص، درصد بقای قارچ بررسی شد. امکان بقای سختینه و توانایی جوانه زنی آن در دماهای مختلف (5، 0، 5-، 10-، 15-، 20-، 72- و دمای محیط) به مدت یک ماه ارزیابی شد. به منظور شناخت دقیق و بررسی جایگاه فیلوژنتیکی آن، dna کل از میسیلیوم و به روش chelex استخراج و با جفت آغازگرهای its1 و its4 تکثیر شد. پس از مرتب سازی توالی به دست آمده با نرم افزار genedoc و برنامه clustal x، درخت فیلوژنتیکی داده های به دست آمده با نرم افزار paup* 4.0b10 و دو روش neighbor-joining (nj) و maximum parsimony (mp) ترسیم شد. بر اساس نتیجه مشاهدات، پرگنه در سطح محیط کشت pda در ابتدا بی رنگ بوده و در نهایت به رنگ سفید تغییر یافت. در سطح تشتک حلقه بندی ها و سختینه های تقریباً گرد، کوچک ظرف 10 روز پس از کشت در سطح و کناره پتری و به تعداد فراوان تشکیل شدند. رنگ سختینه ها در ابتدا سفید بود که با گذشت زمان به رنگ نخودی تا قهوه ای کم رنگ تغییر یافت. ابعاد سلول های اصلی ریسه 4/166 – 03/101 × 1/5 – 8/4 میکرومتر و سلول های فرعی ریسه 25/62 – 25/49 × 716/4 – 641/3 میکرومتر بودند. قطر سختینه ها 1101 – 822 میکرومتر و سلول های تسبیحی 75/31 – 33/28 × 625/16 – 291/13 میکرومتر محاسبه شد. دمای بهینه رشد برای جدایه های مورد مطالعه، دمای 32 درجه سانتی گراد تعیین شد. همچنین نتایج این بررسی نشان داد که این قارچ توانایی گذراندن شرایط نامساعد زمستان را به میزان زیادی به صورت میسیلیوم و سختینه موجود در سطح خاک تا فصل زراعی بعد دارد. همچنین قادر است بقای خود را در دماهای زیر صفر حفظ کند به طوری که 4/30 درصد از سختینه هایی که در دمای 72- درجه سانتی گراد قرار داشتند، پس از گذشت یک ماه، روی محیط pda قادر به جوانه زنی بودند. نتایج به دست آمده از بررسی صفات مورفولوژیکی جدایه های قارچ r. oryzae-sativae با نتایج توالی یابی ناحیه ژنی its آن، مطابقت داشت، به طوری که تمامی جدایه های آن در هر دو درخت به دست آمده به روش های nj و mp در یک کلاد مونوفیلیتیک و با حمایت آنالیز بوت استراپ بالا (100 درصد) قرار گرفتند. جدایه های r. oryzae-sativae در توالی ناحیه its از شباهت بسیار بالایی برخوردار بودند. در مقابل جدایه های r. solani ag1-ia تنها در تعداد باز کمی با هم تفاوت داشتند. واژه های کلیدی: برنج، بیولوژی قارچ، گیلان، لکه موجی، مورفولوژی قارچ، rhizoctonia oryzae-sativae.

در این تحقیق، یک جمعیت f2 متشکل از 188 بوته حاصل از تلاقی بین دو رقم خالص بینام و کادوس در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان کشت و صفات مرتبط با عملکرد دانه اندازه گیری شد. dna ژنومی والدین و افراد جمعیت f2 به روش ctab استخراج و سپس با استفاده از 85 نشانگر ssr و 20 نشانگر aflp مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که 37 نشانگر ssr و 35 نشانگر aflp چندشکلی خوبی در بین والدین داشتند که برای تهیه نقشه پیوستگی جمعیت با استفاده از نرم افزار mapmanager مورد استفاده قرار گرفتند. نقشه حاصل، 7/1445 سانتی مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد و فاصله متوسط هر دو نشانگر مجاور از یکدیگر 57/21 سانتی مـورگان بود. تجزیه qtl توسط نرم افزار qtl cartographer 2.5 با استفاده از روش مکان یابی فاصله ای و مکان یابی فاصله ای مرکب برای صفات مورد مطالعه انجام شد. نتایج نشان داد که از 12 کروموزوم برنج، 8 کروموزوم حامل 26 ناحیه (qtl) کنترل کننده 9 صفت مهم مطالعه شده در این تحقیق بودند. برای ارتفاع بوته چهار qtl روی کروموزوم های 4، 5 و 7 (دو qtl)، برای طول خوشه چهار qtl روی کروموزوم های 3، 6 و 7 (دو qtl)، برای وزن هزار دانه یک qtl روی کروموزوم 3، برای تعداد خوشه در بوته سه qtl روی کروموزوم های 3، 6 و 10، برای تعداد دانه پُر در خوشه چهار qtl روی کروموزوم های 3، 5 (دو qtl) و 9، برای تعداد خوشه چه پوک در خوشه دو qtl روی کروموزوم های 3 و 4، برای عملکرد دانه چهار qtl روی کروموزوم های 3، 6، 7 و 10، برای روز تا 50 درصد گلدهی نیز سه qtl روی کروموزوم های 1، 3 و 6 و برای روز تا رسیدگی کامل تنها یک qtl روی کروموزوم 6 در هر دو روش مکان یابی گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نشانگرهای rm314، rm60، m74-p51-4، m47-p70-3، rm314 و rm314 احتمالاً می توانند به ترتیب به عنوان نشانگرهای پیوسته با صفات طول خوشه، وزن هزار دانه، تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه پُر در خوشه، روز تا 50 درصد گلدهی و روز تا رسیدگی کامل جهت انتخاب به کمک نشانگر در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار می گیرند.

در این تحقیق، اثر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژن بر کمیت و کیفیت دو رقم هویج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل 2×3×4 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار در سال 1388 در مزرعه پژوهشی پژوهشگاه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران انجام شد. مقادیر 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار در 3 زمان مصرف همزمان با آماده سازی بستر، 30 و 60 روز پس از کاشت در دورقم هویج "نانتز" و "فورتو" مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وزن تر شاخه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، طول ریشه، عملکرد هویج و میزان کاروتنوئید در مقادیر کودی 50 و 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در زمان های کوددهی 30 و 60 روز پس از کاشت در هر دو رقم بالاترین بود. وزن خشک شاخه و طول شاخه در مقادیر کودی 75 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در 30 و 60 روز پس از کاشت در هر دو رقم بالاترین بود. همچنین ترکیبات فنولیکی تحت تأثیر افزایش مقدار کود نیتروژن و زمان های کوددهی و رقم قرار گرفت، به طوری که در مقادیر کودی 50 و 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و در زمان های کوددهی 30 و 60 روز پس از کاشت در رقم "فورتو" بیشتر از رقم "نانتز" بود. میزان نیترات نیز تحت تأثیر افزایش مقدار کود نیتروژن قرار گرفت، اما تحت تأثیر زمان کوددهی و رقم واقع نشد، به طوری که در بالاترین سطح کودی نیتروژن بالاترین مقدار نیترات مشاهده شد.

در این پژوهش اثر دو ماده نانو ذرات نقره در غلظت های 0، 5، 15 و 25 میلی گرم در لیتر و 8- هیدروکسی کوئینولین سیترات در غلظت های 0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر، بر افزایش ماندگاری گل های شاخه بریده ژربرا بررسی گردید. گل ها به مدت 24 ساعت با محلول های نگهدارنده فوق پیش تیمار گردیدند. صفاتی مانند مانند ماندگاری گل ها، وزن تر، جذب آب، میزان پروتئین، پراکسیده شدن لیپیدها، میزان رنگیزه کاروتنوئید و فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پیش تیمار گل ها با 15 پی پی ام نانو ذرات نقره به همراه 200 پی پی ام 8- هیدروکسی کوئینولین سیترات و ساکارز 6 درصد در محلول گلجایی بیشترین تاثیر را در به تاخیر انداختن پیری گل ها داشته است و ماندگاری، وزن تر و جذب آب بیشتری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. همچنین تخریب پروتئین و پراکسیده شدن لیپید به میزان کمتری نسبت به سایر تیمارها مشاهده شد ومیزان رنگیزه کاروتنوئبد و فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. تیمارهای به کار رفته تفاوت معنی داری با تیمار شاهد نشان دادند و پیری را به تاخیر انداختند. نانو ذرات نقره و 8- هیدروکسی کوئینولین سیترات با اثر ضد باکتریایی خود تاثیر مثبتی بر افزایش جذب ساکارز از محلول گلجایی داشتند و سبب افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت گل های شاخه بریده ژربرا رقم ?سان وی? شدند.

آلودگی فلزات سنگین یک تهدید جدی برای کیفیت خاک محسوب می شود زیرا فلزات سنگین پس از ورود به خاک پایدار باقی می مانند. سمیت سرب به طور وسیع در گیاهان، حیوانات و انسان ها گزارش شده است. فلزات سنگین اثرات مضر بر توابع بیولوژیکی خاک شامل اندازه، فعالیت و تنوع جمعیت میکروبی دارند. از طرف دیگر، رطوبت یکی از عوامل تاثیر گذار بر فعالیت های آنزیمی خاک می باشد. در زمین های مرطوب درجه خیس بودن، فاکتور موثری بر فعالیت های آنزیمی است. در تحقیق حاضر، اثر غلظت های سرب (100،50،0، 150و 200 میلی گرم سرب در کیلوگرم خاک) و رطوبت (غرقاب و ظرفیت مزرعه) بر فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز اسیدی و فسفاتاز قلیایی در طی ده هفته در یک خاک لومی رسی شنی مطالعه گردید. طرح آماری مورد استفاده برای تجزیه داده ها، فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان با طرح پایه کاملاً تصادفی می باشد. تجزیه آماری داده ها بعد از ده هفته انکوباسیون نشان داد، سرب تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی داشت. رطوبت بر فعالیت سه آنزیم در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود و اثرمتقابل سرب × رطوبت تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بر فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی نشان داد. تاثیر زمان و اثرمتقابل زمان × رطوبت همانند رطوبت بود. اثرمتقابل زمان × سرب در سطح احتمال پنج درصد بر فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز اسیدی و در سطح احتمال یک درصد بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی معنی دار شد و اثرمتقابل زمان × رطوبت و سرب در سطح احتمال یک درصد بر فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی و در سطح احتمال پنج درصد بر فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی معنی دار شد. نتایج نشان داد، در رطوبت ظرفیت مزرعه، همبستگی مثبت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بین آنزیم اوره آز و زمان (883/0= r) و همبستگی منفی معنی داری در سطح احتمال یک درصد بین آنزیم فسفاتاز قلیایی و سرب (542/0- = r) و در شرایط غرقاب همبستگی مثبت و معنی دار بین آنزیم اوره آز و زمان ( 553/0= r) و آنزیم فسفاتاز اسیدی و زمان ( 553/0= r) و آنزیم فسفاتاز قلیایی و زمان ( 593/0= r) وجود دارد.

استویا (stevia rebaudiana bertoni) یک گیاه علفی از خانواده asteraseaeاست. برگ های استویا دارای درصد بالایی از قندهای دی ترپن گلیکوزایدی است که 300 بار از سوکروز شیرین ترند و تاثیری در میزان قند خون ندارند و به راحتی برای بیماران دیابتی و افرادی که از چاقی رنج می برند قابل استفاده است. استویا به طور کلی گیاهی خودناسازگار است و تنها در صورت تلاقی ژنوتیپ های مختلف، تعداد محدودی بذر تولید می شود. علاوه بر پایین بودن درصد جوانه زنی بذرهای استویا، تولید جمعیت یکنواخت از طریق کشت بذر امکان پذیر نبوده و گیاهان حاصل از بذر از نظر الگوی رشد، میزان شیرینی و ترکیبات گیاهی متفاوت خواهند بود. کشت بافت روشی مناسب برای ازدیاد گیاهچه های یکنواخت و عاری از بیماری استویا شناخته شده است. در این پژوهش کشت جوانه های جانبی استویا در محیط کشت موراشیگی و اسکوگ (ms) همراه با تنظیم کننده رشد ایندول استیک اسید ((iaa، اسید ایندول بوتریک اسید (iba) و نفتالین ایتیک اسید (naa) در غلظت های 0، 0/5و 1 میلی گرم در لیتر در ترکیب با کینتین و بنزیل آدنین (ba) در غلظت های 0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که در ترکیب غلظت های مختلف اکسین و سایتوکنین، بهترین نتایج با بالاترین میانگین طول شاخساره، تعداد میان گره، وزن تر، وزن خشک، طول ریشه و تعداد ریشه در محیط ms بدون کینتین و با میزان مناسبی اکسین (iba، naa و iaa) مشاهده شد. به منظور بررسی میزان رشد و عملکرد گیاهچه های استویای حاصل از کشت درون شیشه ای در استان گیلان، 3 تاریخ کشت (25 اسفند، 10 فروردین و 25 فروردین) با 4 تراکم کشت (4، 6، 8 و 10 بوته در متر مربع) در 2 سال متوالی مورد آزمایش قرار گرفت. بیشترین وزن تر و خشک برگ (به ترتیب 4/2±1470/44و 4/0±270/84گرم در مترمربع)، از تاریخ کشت 25 اسفند و با تراکم 10 بوته در مترمربع به-دست آمد. در شرایط آب و هوایی گیلان، 2 برداشت ( 10 تیر و10 شهریور) در سال امکان پذیر است. همچنین میزان فنل کل، فلاونویید و استویوزاید موجود در برگ استویا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که در هر گرم برگ استویا 7/54 میلی گرم فنل، 9/99 میلی گرم فلاونوئید و 5 /173 میلی گرم استویوزاید وجود دارد. فعایت آنتی اکسیدانی برگ استویا نیز 39/69 درصد برآورد شد.

به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری وکود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی و شاخص های رشد ذرت علوفه ای(رقم سینگل کراس 704)، آزمایشی در سال 1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح آبیاری (50 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس (آبیاری کامل)، 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس) و سه سطح کود نیتروژن خالص (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری کامل و 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس از لحاظ عملکرد علوفه تر، عملکرد ماده خشک، قطر ساقه، تعداد برگ، درصد برگریزی، سرعت رشدگیاه، سرعت رشد نسبی، عملکرد فیبر و عملکرد خاکستر تفاوت معنی داری با هم نداشتند. تیمارهای نیتروژن نیز بر قطر ساقه، تعداد کل برگ، سرعت رشد نسبی، سرعت رشد گیاه و عملکرد قندهای محلول تاثیر معنی داری نداشتند ولی سایر صفات مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار دادند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی عملکرد تر علوفه افزایش پیدا کرد به طوری که از 45343 کیلوگرم در هکتار در تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 59940 کیلوگرم در هکتار در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش یافت. با افزایش مقدار نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار عملکرد ماده خشک از 14342 کیلوگرم در هکتار به 20116 کیلوگرم در هکتار افزایش پیدا کرد. عملکرد پروتئین با افزایش مقدار نیتروژن افزایش پیدا کرد بطوریکه از 8/701 کیلوگرم در هکتار در تیمار کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 2/1405 کیلوگرم در هکتار در تیمار کودی 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش یافت. با کاهش مقدار آب مورد نیاز در طی دوره رشد گیاه، عملکرد پروتئین کل به طور معنی داری کاهش یافت. نیتروژن تأثبر معنی داری بر شاخص بهره وری آب آبیاری، شاخص بهره وری بارش و شاخص بهره وری آب آبیاری + بارش داشت. با افزایش مقدار نیتروژن، بهره وری آب آبیاری افزایش پیدا کرد به طوریکه از 787/3 کیلوگرم بر متر مکعب در تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار به 306/5 کیلوگرم برمتر مکعب در تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش پیدا کرد. نتایج این آزمایش نشان داد که، در کشت ذرت علوفه ای در منطقه رشت، انجام آبیاری بر اساس 75 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن خالص، ضمن صرفه جویی در مصرف آب می تواند باعث بهبود رشد گیاه، عملکرد علوفه و افزایش کیفیت آن شود.

در این مطالعه، نقشه پیوستگی نشانگرهای aflp در یک جمعیت f2 حاصل از تلاقی دو رقم برنج ایرانی به نام های سپیدرود و غریب تهیه و از نقشه حاصل جهت شناسایی qtlهای کنترل کننده صفات مرتبط با عملکرد دانه در جمعیت f4 حاصل استفاده گردید. طول نقشه بدست آمده از 107 نشانگر aflp، 2807 سانتی مورگان با متوسط فاصله نشانگری 48/26 سانتی مورگان بین نشانگرهای مجاور بود. تجزیه qtl بر مبنای دو روش مکان یابی فاصله ای و مکان یابی فاصله ای مرکب نشان داد که در روش مکان یابی فاصله ای در مجموع 38 فاصله واجد qtl کنترل 11 صفت موجود را بر عهده داشتند. از این تعداد، سه qtl برای تعداد دانه در خوشه، چهار qtl برای تعداد دانه پر در خوشه، سه qtl برای تعداد خوشه چه پوک در خوشه، دو qtl برای وزن هزار دانه، سه qtl برای عملکرد دانه، چهار qtl برای ارتفاع بوته، سه qtl برای طول خوشه، دو qtl برای تعداد خوشه در بوته، سه qtl برای نرخ باروری، شش qtl برای تعداد روز تا 50% گل دهی و پنج qtl برای تعداد روز تا رسیدگی مکان یابی گردیدند. همچنین در روش مکان یابی فاصله ای مرکب در مجموع تعداد 30 فاصله نشانگری واجد qtl برای 11 صفت مورد بررسی مکان یابی گردید. از این تعداد، یک qtl برای تعداد دانه در خوشه، یک qtl برای تعداد دانه پر در خوشه، سه qtl برای تعداد خوشه چه پوک در خوشه، سه qtl برای وزن هزار دانه، سه qtl برای عملکرد دانه، چهار qtl برای ارتفاع بوته، سه qtl برای طول خوشه، سه qtl برای تعداد خوشه در بوته، دو qtl برای نرخ باروری، چهار qtl برای تعداد روز تا 50% گل دهی و پنج qtl برای تعداد روز تا رسیدگی مکان یابی گردیدند. در این مطالعه qtlهای qph-2، qpl-2، qhg-12، qhd-3، qmd-3 و qfg-11 به عنوان qtlهای بزرگ اثر برای صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، خوشه چه پوک در خوشه، روز تا گل دهی، روز تا رسیدگی کامل و تعداد دانه پر در خوشه شناخته شدند. سایر صفات qtl یزرگ اثری برای بیان نداشتند. همچنین نشانگرهای e35-m59-2، e35-m90-1، e35-m93-1، e35-m42-4، e32-m44-1 و e35-m42-4 به عنوان نشانگرهای پیوسته با qtlهای بزرگ اثر یاد شده می توانند در برنامه های آتی به نژادی به کمک نشانگر به کار روند. qtlهای مکان یابی شده بر روی برخی از نواحی کرومزومی خاص، درصد بالایی از تنوع فنوتیپی را برای صفات یاد شده توجیه می کردند که این امر امکان استفاده آنها را در برنامه اتخاب به کمک نشانگر (mas) میسر می سازد.

در این مطالعه 7 نشانگر irap ، 8 نشانگر remap و 2 نشانگر issr به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین نمونه های ae. tauschii ایرانی، t.durum و t. aestivum مورد استفاده قرار گرفتند. چند شکلی بالایی در هر دو نشانگر irap و remap (99%) مشاهده شد. نتایج نشان داد که ae. tauschii بیشترین میزان تنوع را در بین سه جمعیت مورد مطالعه دارا بود. همچنین از میان نشانگرهای مورد مطالعه ترکیب نشانگری های irap از remap تنوع بالاتری دارا بود. 3 دندروگرام بر اساس معیار فاصله ژنتیکی dice و الگوریتم upgma رسم شد. در هر سه دیاگرام بر اساس داده های irap ، remap و داده های کل نمونه های آژیلوپس استان گلستان نزدیک ترین نمونه ها به t. aestivum و محتمل ترین جد ژنوم d بودند و می توانند به طور گسترده برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند. 3 دندروگرام این 3 گونه را به 3 گروه مجزا تفکیک کردند. نتایج ما تائید کرد که رتروترانسپوزون ها می توانند به عنوان یک سیستم نشانگری مناسب برای ارزیابی تنوع ژنتیکی و ارتباط گندم و گونه های خویشاوند مورد استفاده قرار گیرند.

به منظور ارزیابی قابلیت ترکیب پذیری تعدادی از ارقام برنج و برآورد هتروزیس مشاهده شده در نتاج حاصل، شش واریته برنج (هاشمی، واندانا، کادوس، حسنی، شاه پسند و ir36) به صورت طرح دای آلل کامل با یکدیگر تلاقی و نتاج f1 آن ها به همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1390 کشت شدند. میانگین مربعات ژنوتیپ ها برای همه صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. همچنین میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی (gca) و قابلیت ترکیب پذیری خصوصی (sca) لاین ها از نظر کلیه صفات تحت بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید به استثنای صفت مساحت برگ پرچم که از نظر میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی در روش چهارم گریفینگ و صفت عرض شلتوک که از نظر میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی در روش های سوم و چهارم گریفینگ غیرمعنی دار شدند. معنی داری اثرات متقابل در روش های اول و سوم گریفینگ برای همه صفات به استثنای صفت عرض شلتوک نشان داد که اغلب صفات مورد بررسی تحت کنترل اثرات مادری بودند. نتایج نشان دهنده آن بود که سهم اثر افزایشی در وراثت صفات وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول شلتوک و عرض شلتوک بیش از اثر غیرافزایشی بود اما در مورد صفات عملکرد دانه، تعداد خوشه در بوته، تعداد خوشه چه در خوشه، تعداد دانه پر در خوشه، روز تا 50% گلدهی، روز تا رسیدگی و مساحت برگ پرچم واریانس غیرافزایشی سهم بیشتری از واریانس ژنتیکی را به خود اختصاص داد. بررسی نتایج تجزیه گرافیکی wr-vr نشان دهنده حضور اثرات غالبیت ناقص در کنترل صفات وزن هزاردانه، طول شلتوک و عرض شلتوک بود، اما سایر صفات مورد بررسی به استثنای صفات روز تا 50% گلدهی و تعداد دانه پر در خوشه که به دلیل عدم صادق بودن فرضیات ژنتیکی روش هیمن آزمون نگردید، تحت تأثیر اثرات غالبیت کامل تا فوق غالبیت ژن بودند. ارقام واندانا، حسنی و ir36 دارای gca معنی دار و هیبریدهای حسنی × واندانا، ir36 × حسنی و شاه پسند × هاشمی دارای sca معنی دار برای اکثر صفات مورد مطالعه بودند. بنابراین، هیبریدهای ذکرشده که هتروزیس بالایی نیز برای بیشتر صفات به خصوص عملکرد و اجزای عملکرد دانه داشتند، به عنوان هیبریدهای برتر آزمایش معرفی شدند.

در این مطالعه، با به کارگیری 168 نمونه از نتاج نسل f2 حاصل از تلاقی دو رقم سپیدرود و غریب، مکان دو ژن مرتبط با کیفیت پخت و خوراک برنج در نقشه ی ژنتیکی حاصل از 102 نشانگر aflp و 107 نشانگر ssr مشخص گردید. برای این منظور با مطالعه ژن های موثر بر تشکیل نشاسته ی آندوسپرم برنج، ژن waxy به دلیل اهمیت بالای آن در سنتز آمیلوز و ژن sbe3 به عنوان یکی از ژن های مهم دخیل در سنتز آمیلوپکتین، انتخاب شدند. برای طراحی نشانگرهایی که قادر به تعیین ژنوتیپ این ژن ها در نتاج f2 باشند، ابتدا با طراحی دو جفت آغازگر برای قطعه ی راهنمای اولین اینترون ژن waxy و ناحیه ی 3?utr ژن sbe3، این قطعات در هر دو والد مورد تکثیر قرار گرفتند. سپس با انجام توالی یابی این قطعات، تفاوت های نوکلئوتیدی بین توالی دو والد شناسایی شد که شامل11 snp و دو ریزماهواره ی n(ct) و aatt در ژن waxy و 4 snp در ژن sbe3 برای طراحی نشانگر اختصاصی در ژن waxy، توالی اولین اینترون در ارقام سپیدرود، غریب و nipponbare همردیف و بر اساس توالی های چندشکل آنزیم برشی مناسب msei تعیین و هضم آنزیمی صورت گرفت که به دلیل ایجاد قطعاتی با طول متفاوت، یک نشانگر caps برای این ژن طراحی شد. سپس قطعه ی راهنمای اولین اینترون این ژن در جمعیت f2 تکثیر و توسط آنزیم برشی msei مورد هضم قرار گرفتند. شناسایی موتیف جدیدی از ssr با توالی aatt سبب ایجاد انگیزه برای طراحی نشانگر ssr برای مکان یابی این ژن در این جمعیت شدکه پس از طراحی نشانگر مربوط مشخص شد از کارایی مناسب برخوردار و قابلیت بررسی نتاج f2 دارد. در ژن sbe3 نیز با توجه به وجود یک snp در توالی actactt/ actagtt، آنزیم برشی spei برای ایجاد یک نشانگر caps انتخاب گردید. پس از به کارگیری این نشانگرها در جمعیت f2 و تعیین ژنوتیپ افراد، نسبت های ژنوتیپی مشاهده شده با نسبت های مورد انتظار 1:2:1 توسط آزمون کای اسکور مورد بررسی قرار گرفتند، که در مورد ژن waxy این نسبت ها دارای تفاوت معنی دار از نسبت مورد انتظار و در ژن sbe3 فاقد تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد بودند. به منظور مکان یابی این ژن ها روی نقشه ی ژنتیکی موجود، این اطلاعات با اطلاعات سایر نشانگرهای به کار برده شده در جمعیت ترکیب و نقشه ی جدیدی که در آن محل این دو ژن مشخص بود تهیه شد. بر همین اساس ژن waxy روی بازوی کوتاه کروموزوم 6 و در مجاورت نشانگر ssr rm549 و ژن sbe3 روی بازوی بلند کروموزوم 2 و مجاور ssr rm262 مکان یابی شدند. بررسی نتایج حاصل از مکان یابی دو ژن waxy و sbe3، با اطلاعات موجود از سایر نقشه های ژنتیکی و فیزیکی سایر مطالعات، صحت نتایج مکان یابی را تأیید نمود.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و کیفیت علوفه شش رقم ذرت علوفه ای در منطقه رشت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389 به اجرا گذاشته شد. تیمارهای آزمایشی، چهار تاریخ کاشت شامل 1، 13 و 25 خردا د و 4 تیر و شش رقم ذرت شامل زود رس (سینگل-کراس 260 و دابل کراس 370)، میان رس (سینگل کراس های 500 و 647) و دیر رس (سینگل کراس های 700 و 704) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده اثر معنی دار تاریخ کاشت بر عملکرد علوفه و صفات کیفی آن بود. اثر رقم نیز بر عملکرد علوفه، عملکرد پروتئین، میزان کربوهیدرات های محلول و میزان خاکستر علوفه معنی دار بود. نتایج نشان داد که برای عملکرد علوفه تر، سه رقم سینگل کراس 647، 700 و 704 و برای عملکرد علوفه خشک دو رقم 700 و 704 برتری معنی داری نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه داشتند. در بین تاریخ های کاشت مورد مطالعه نیز دو تاریخ کاشت 13 و 25 خرداد ماه برتری معنی داری نسبت به سایر تاریخ های کاشت برای تولید عملکرد علوفه تر و خشک در ارقام مورد مطالعه داشتند. بررسی اثر متقابل رقم در تاریخ کاشت نشان داد که رقم 647 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه بیشترین درصد ماده قابل هضم را نشان داد که اختلاف معنی داری با رقم 700 در تاریخ کاشت اول خرداد ماه، رقم 704 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه و رقم های 260، 370 و 704 درتاریخ کاشت 6 تیر ماه نداشت. همچنین کمترین مقدار فیبر غیر محلول در شوینده اسیدی در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه و رقم 647 به دست آمد که تفاوت معنی داری با رقم 700 در تاریخ کاشت اول خرداد ماه، رقم 500 در تاریخ کاشت 13 خرداد ماه، رقم های 370، 500 و 704 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه و رقم های 260، 370 و 704 در تاریخ کاشت 6 تیر ماه نشان نداد. بیشترین عملکرد پروتئین مربوط به رقم 700 در تاریخ کاشت 6 تیر ماه بود که تفاوت معنی داری با رقم های 700 و 704 در تاریخ کاشت اول خرداد ماه ، رقم 370 در تاریخ کاشت 13 خرداد ماه و رقم 700 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه نداشت. رقم 647 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه بیشترین مقدار قند های محلول را به خود اختصاص داد و با رقم های 700 در تاریخ کاشت اول خرداد ماه، رقم 370 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه و رقم های 370 و 704 در تاریخ کاشت 6 تیر ماه تفاوت معنی داری نشان نداد. بیشترین مقدار خاکستر نیز در تاریخ کاشت اول خرداد ماه و رقم 700 به دست آمد که تفاوت معنی داری با رقم های 700 و 704 در تاریخ کاشت 13 خرداد ماه، رقم های 260، 370، 647، 700 و 704 در تاریخ کاشت 25 خرداد ماه و رقم های 260، 370، 500، 647، 700 و 704 در تاریخ کاشت 6 تیر ماه نداشت. براساس نتایج آزمایش حاضر در صورتی که هدف از تولید ذرت، عملکرد علوفه خشک و تر آن باشد، تاریخ های کاشت 13 و 25 خرداد ماه و رقم های سینگل کراس 700 و 704 برای منطقه مورد آزمایش و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه، مناسب تر خواهد بود.

ساختار ژنتیکی 31 جمعیت بابونه جمعآوری شده از مناطق مختلف ایران، با استفاده از پانزده ترکیب مختلف از نشانگرهای aflp که تعداد 237 نوار چندشکل تولید کردند، مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین نشانگرهای مورد استفاده، نشانگر e41-m62 با 25 بیشترین و نشانگر e39-m93 با 11 نوار کمترین تعداد نوار چندشکل را ایجاد نمودند. علاوه بر آن، نشانگر e35-m93 و e40-m62 به ترتیب با تولید 15 و 17 نوار 100 درصد چندشکل بودند. برآورد تعداد آلل های مشاهده شده از 84/1 تا 2 به ترتیب برای نشانگرهای e35-m61 و e35-m93 و e40-m62 و تعداد آلل های موثر از 28/1 تا 68/1 به ترتیب برای نشانگرهای e41-m60 و e35-m61 متغیر بود. محاسبه تنوع ژنی نی و شاخص شانون نیز نشان داد که نشانگرهای e41-m60 با 2/0 و 34/0 به ترتیب کمترین تنوع ژنی نی و شاخص شانون را داشت، در حالی که بیشترین مقدار تنوع ژنی نی و شاخص شانون برای نشانگر e35-m93 به دست آمد. محتوی اطلاعات چندشکلی نشانگرها بین 37/0 تا 48/0 و نسبت چندگانه موثر بین 1/10 تا 6/19 متغیر بود. شاخص نشانگری از 4/4 تا 4/9 به ترتیب برای نشانگرهای e39-m42 و e40-m62 برآورد شد. تجزیه به مختصات اصلی نشان داد که دو مولفه اول مجموعا توانستند تنها 51/25 درصد از واریانس کل را توجیه نمایند که نشان دهنده ی توزیع مناسب نشانگرها در کل ژنوم بابونه برای تعیین تنوع بین جمعیت ها بود. تجزیه خوشه ای به روش upgma با استفاده از ضریب تطابق ساده نیز 31 جمعیت مورد مطالعه در دو گروه اصلی قرار داد که به ترتیب شامل پانزده و شانزده جمعیت بودند. تمامی نمونه های گروه اول از دو جنس matricaria و anthemis بودند که به غیر از دو نمونه anthemis sp-2 و anthemis sp-3 (به ترتیب از منطقه رستم آباد و امام زاده هاشم)، سایر نمونه ها از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع یا شرکت پاکان بذر اصفهان تهیه شدند. در مقابل، تمامی نمونه های گروه دوم از سه جنس anthemis، tanacetum و tripelurospermum بودند که تمامی نمونه های جمع آوری شده از مناطق مختلف استان گیلان به همراه چهار جمعیت ارومیه، رودبار، یزد و رقم مجاری که همگی از بانک ژن تهیه شده و از جنس anthemis بودند، در این گروه قرار گرفتند. هم چنین تجزیه خوشه ای برای جمعیت های دو جنس ماتریکاریا و آنتمیس و دو گونه بابونه کبیر و بابونه کاذب به روش upgma با استفاده از ضریب تطابق ساده به طور جداگانه انجام گرفت. در ضمن هیچ تطابقی بین گروه بندی مولکولی حاصل و مناطق جغرافیایی نمونه ها مشاهده نشد.

در این مطالعه، qtlهای کنترل کننده صفات زراعی و مرتبط با عملکرد دانه با استفاده از 150 لاین f5 حاصل از تلاقی بین ارقام اصلاح شده و محلی برنج، سپیدرود و غریب، در شرایط طبیعی و تنش خشکی شناسایی شدند. نقشه پیوستگی جمعیت شامل 131 نشانگر ریزماهواره (ssr) و 52 نشانگر aflp، 14/1063 سانتی مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد و فاصله متوسط بین نشانگرهای مجاور 81/5 سانتی مورگان بود. qtlهای اصلی (m-qtls) و اپیستاتیک (e-qtls) برای صفات مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار icimapping qtl مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری نرمال 36 qtl اصلی و ده qtl اپیستاتیک و در شرایط تنش خشکی 29 qtl اصلی و 20 qtl اپیستاتیک کنترل 12 صفت مورد مطالعه را به عهده دارند که شامل هشت qtl اصلی و دو qtl اپیستاتیک برای تعداد روز تا گلدهی، سه qtl اصلی و دو qtl اپیستاتیک برای تعداد روز تا رسیدگی، چهار qtl اصلی و چهار qtl اپیستاتیک برای تعداد خوشه در بوته، پنج qtl اصلی و یک qtl اپیستاتیک برای دمای کانوپی، شش qtl اصلی و دو qtl اپیستاتیک برای تعداد دانه پر در خوشه، سه qtl اصلی برای درصد باروری خوشه، نه qtl اصلی و یک qtl اپیستاتیک برای وزن هزار دانه، سه qtl اصلی و سه qtl اپیستاتیک برای عملکرد دانه، چهار qtl اصلی و پنج qtl اپیستاتیک برای تعداد کل خوشه چه در خوشه، شش qtl اصلی و چهار qtl اپیستاتیک برای تعداد خوشه چه پوک در خوشه، هشت qtl اصلی و سه qtl اپیستاتیک برای ارتفاع بوته و پنج qtl اصلی و سه qtl اپیستاتیک برای طول خوشه بود. تنوع فنوتیپی کنترل شده توسط هر یک از qtlهای اصلی و اپیستاتیک شناسایی شده برای صفات مختلف به ترتیب از 19/5 تا 79/53? و 64/6 تا 86/18? متغیر بود. برای شناسایی اثر متقابل qtl × محیط از نرم افزار qtlnetwork استفاده شد. سی و شش qtl اصلی و شش qtl اپیستاتیک شناسایی شد که 23 qtl اصلی و چهار qtl اپیستاتیک دارای اثر متقابل معنی دار با محیط بودند. تنوع فنوتیپی کنترل شده توسط qtlهای اصلی و اپیستاتیک از 20/0 تا 33/21? و اثر متقابل محیط با qtlهای اصلی و اپیستاتیک از 31/1 تا 22/13? متغیر بود. از 65 qtl اصلی شناسایی شده برای صفات مورد مطالعه در دو محیط با نرم افزار icimapping qtl، 31 qtl اصلی برای اولین بار در این تحقیق گزارش شده اند. شانزده qtl اصلی (qdfn2، qdfn11، qdms4، qdmn8، qctn4.1، qcts12، qnfgpn4، qgwn1، qgwn3، qntspn1، qntsps11، qnespn1.2، qnesps8، qphs1، qpln7 و qpls11) که بیشتر از 15 درصد از واریانس فنوتیپی صفات مورد نظر را کنترل کردند، به عنوان qtlهای بزرگ اثر کنترل کننده این صفات می توانند در برنامه های به نژادی برای بهبود عملکرد دانه در برنج مورد استفاده قرار گیرند. نشانگرهای rm154، rm404، rm331، rm273، rm252، rm1، rm5800، rm5371، rm234، rm235، rm202، rm42، rm84، rm286، rm5474، e37m59-3 و e36m59-6 نیز که فاصله نزدیکی با این qtlهای بزرگ اثر داشتند، برای استفاده در برنامه های انتخاب به کمک نشانگر (mas) پیشنهاد می شوند.

به منظور ارزیابی عمل ژن ها و وراثت پذیری صفات و نیز ارزیابی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی تعدادی از ارقام برنج برای خصوصیات فیزیکی و کیفیت تبدیل دانه، از یک طرح دای آلل کامل با تعداد پنج والد (ارقام هاشمی، واندانا، کادوس، شاه پسند و ir36) استفاده شد. والدین و نتاج آنها (25 ژنوتیپ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1390 کشت شدند و تعداد دوازده صفت در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان از تفاوت های ژنتیکی معنی دار بین تیمارها و نیز ترکیب پذیری عمومی والدین و خصوصی هیبریدها برای بیشتر صفات مورد مطالعه داشت و از این رو نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی ژن ها در کنترل صفات مورد بررسی مشخص گردید. معنی دار شدن اثر تلاقی های معکوس برای تمامی صفات فیزیکی نقش اثرات مادری را در کنترل این صفات نشان داد، در حالی که این اثرات برای بیشتر صفات تبدیل غیرمعنی دار بود. معنی دار شدن نسبت msgca/mssca، نسبت بیکر نزدیک یک و میزان وراثت پذیری خصوصی بالا برای خصوصیات فیزیکی دانه نشان دهنده-ی سهم بیشتر اثرات افزایشی نسبت به اثرات غیرافزایشی ژن ها در کنترل این صفات بود، در حالی که معنی دار نشدن msgca/mssca، نسبت بیکر پایین تر از یک و میزان وراثت پذیری خصوصی کم برای صفات تبدیل نشان دهنده ی اهمیت اثرات غیرافزایشی ژن ها در کنترل این صفات بود. نتایج حاصل از روش هیمن نیز همانند نتایج تجزیه های قبلی بود و نشان داد که کلیه خصوصیات فیزیکی مرتبط با کیفیت دانه تحت کنترل عمل غالبیت ناقص ژن ها و تمامی خصوصیات تبدیل تحت کنترل عمل فوق غالبیت ژن ها قرار داشتند. به این ترتیب، جمع بندی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که گزینش نتاج برتر می تواند خصوصیات فیزیکی دانه ها را در جمعیت مورد مطالعه بهبود بخشد، اما برای خصوصیات تبدیل روش گزینش موثر نبوده و بهتر است از عمل غیرافزایشی ژن ها استفاده و هیبریدها را تولید نمود که برتر از والدین مطالعه شده می باشند.

به منظور تعیین تنوع ژنتیکی 32 ژنوتیپ برنج، تعداد 19 نشانگر ssr مرتبط با qtl های کنترل کننده مقاومت به خشکی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. از تعداد 19 نشانگر ssr، 15 نشانگر چند شکل بودند. که در مجموع تعداد 91 نوار چند شکل بین 32 ژنوتیپ تولید کردند. نشانگر های rm228 ,rm3 و rm231 با هشت نوار بیش ترین و نشانگر های rm317، rm153 وrm325 با سه و چهار نوار کم ترین تعداد نوار چند شکل را ایجاد نمودند. محتوای اطلاعات چند شکل (pic) نشانگر ها بین 17/0 تا 45/0 متغیر بود. تجزیه به مختصات اصلی بر پایه نشانگر های ssr نشان داد که دو مولفه اول توانستند مجموعاً 02/10 درصد از کل تفاوت بین ژنوتیپ ها را توجیه کنند. تجزیه خوشه ای به روش upgma بر اساس ضریب تطابق ساده و بر پایه نشانگر های ssr، 32 ژنوتیپ را در سه گروه قرار داد، که به ترتیب شامل 7، 15 و 10 ژنوتیپ شدند. تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر نشان داد که صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای 9/96 در صد بود. هم چنین، تفاوت بین ارقام مورد مطالعه از نظر واکنش به تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول بررسی و خصوصیات جوانه زنی ارقام برنج در سطوح تنش 4- بار و 8- بار به همراه شاهد (آب مقطر) ارزیابی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین ارقام، سطوح تنش و اثر متقابل رقم × تنش از نظر تمامی صفات مورفولوژیکی انداز ه گیری شده وجود دارد. بالاترین ضریب همبستگی بین صفات مورد مطالعه در بین صفات طول ساقه چه و وزن خشک ساقه چه مشاهده شد به طوری که مقدار این همبستگی در سطح شاهد 845/0، در سطح تنش 4- بار 979/0 و در تنش 8- بار برابربا 1 بود. تجزیه خوشه ای به روش وارد ارقام مورد مطالعه را در سطح شاهد و 4- درسه گروه مجزا و در تنش 8- در دو گروه مجزا قرار داد که به ترتیب در سطح شاهد 15، 8 و 9، در تنش 4- 3، 3 و 26 و در تنش 8- 3 و 29 ژنوتیپ در گروه ها قرار گرفتند. صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای با تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر در سطح شاهد و تنش 4- بار، 100 درصد و در تنش 8- بار، 8/93 درصد بود. بررسی توانایی نشانگرها در جداسازی ارقام از نظر صفات اندازه گیری شده در شرایط تنش نشان داد که نشانگرهای rm 317 و rm325 با تعداد کمتر باند تولید شده (به ترتیب 3 و 4 باند) نسبت به سایر نشانگرهای موجود، دارای یک آلل جدا کننده ی ارقام از نظر عملکرد و اجزای عملکرد در شرایط تنش می باشند و می توانند در صورت تایید در آزمایشات تکمیلی دیگر در تکنیک انتخاب به کمک نشانگر (mas) در شرایط تنش مورد توجه قرار گیرند. در سطح مورفولوژیکی نیز، با تغییر سطح تنش، در میان ارقام برنج، بینام، دم زرد و صدری بیشترین حساسیت به تنش خشکی و کم ترین طول ریشه و هم چنین ژنوتیپ های شیرودی، لاین 44، لاین 831 و ir60 بیشترین مقاومت به تنش خشکی و بیشترین طول ریشه را تولید کردند.

بومادران یکی از گیاهان مهم با خواص دارویی فراوان می باشد. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی یازده جمعیت بومادران جمع آوری شده از مناطق مختلف استان گیلان به همراه نه جمعیت دیگر از مناطق مختلف کشور با استفاده از صفات مرفولوژیک، شیمیایی و مولکولی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برآورد ضرایب همبستگی بین 24 صفت مرفولوژیک، وجود همبستگی های معنی دار را بین برخی از صفات نشان داد. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد که 4 عامل اصلی و مستقل با مقادیر ویژه بزرگتر از یک در مجموع 35/77 درصد از تنوع کل داده ها را توجیه کردند. براساس نتایج تجزیه خوشه ای 11 جمعیت بومی استان گیلان در 3 گروه مستقل تقسیم بندی شدند. در مطالعات شیمیایی، اجزای تشکیل دهنده اسانس سرشاخه های هوایی 11 جمعیت بومادران رویش یافته در استان گیلان اندازه گیری و سپس با استفاده از دستگاه gc/ms آنالیز گردید. جمعیت لوشان با 48/0% و جمعیت منجیل با 38/1% به ترتیب کمترین و بیشترین بازده اسانس را داشتند. در مجموع 63 ترکیب در اسانس جمعیت ها شناسایی شد که میزان آن ها از 78/75 تا 100 درصد متغیر بود. خصوصیات بارز تمام اسانس ها حضور بالای ترکیبات مونوترپنی اکسیژن دار (24/94-07/59 درصد) بود. براساس نتایج تجزیه خوشه-ای، یازده جمعیت مورد مطالعه در 5 گروه شیموتایپی با ویژگی های منحصربه فرد قرار گرفتند. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین لینالول و آلفا-ترپینئول (788/0) مشاهده شد. در مطالعات مولکولی با استفاده از نشانگرهای aflp، ترکیب آغازگرهای ecori-msei در مجموع 701 باند چندشکل (45/98%) و ترکیب آغازگرهای psti-msei در مجموع 668 باند چندشکل (56/95%) نشان دادند. نتایج تجزیه خوشه ای، 20 جمعیت بومادران مورد مطالعه را براساس آغازگرهای ecori-msei در 3 گروه عمده و براساس آغازگرهای psti-mseiدر 4 گروه عمده قرار گرفتند. نتایج تجزیه به مختصات اصلی نیز نشان داد که آغازگرهای مورد استفاده توزیع نسبتا مناسب و یکنواختی در ژنوم جمعیت های مربوطه داشته و می توان نتایج حاصل از این آغازگرها را تا حدود زیادی همانند تنوع موجود در کل ژنوم قلمداد نمود. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع مرفولوژیک، شیمیایی و مولکولی زیادی بین جمعیت های بومادران کشور و به-خصوص جمعیت های گیلان وجود دارد و تا حدود زیادی می توان این تنوع ژنتیکی را به تنوع جغرافیایی نمونه ها نسبت داد.

سرما از جمله تنش های محدود کننده ی رشد گیاهان محسوب می شود. شناسایی مکانیزم ها ی سازگاری به سرما در گیاهان جهت دست یابی به ارقام سازگار با سرما ضروری است. ژن (fry1) fiery1 از جمله ژن هایی است که پروتئین آن نقش مهمی را در فرایند تنطیم واکنش گیاهان در مواجهه با تنش سرمایی ایفا می کند. در این پژوهش واکنش گیاهان موتانت old101 و مادری ler-0 در شرایط تنش سرما از لحاظ خصوصیات مولکولی، فنوتیپی و فیزیولوژیکی بررسی شد. به این منظور آزمایش جوانه زنی در دماهای مختلف و شرایط نور و تاریکی جهت بررسی صفات سرعت و درصد جوانه زنی انجام شد. همچنین ابتدا گیاهچه ها به مدت 17 روز در شرایط طول روز 16 ساعت و دمای 23 درجه نگهداری و سپس به مدت 127 روز به شرایط دمای? c4 و طول روز مشابه انتقال یافتند. در طول دوره ی تیمار سرمایی فوق میزان بیان نسبی ژن های واکنش گر به تنش شامل (cbf1، cbf2، cbf3، cor15a، fry1، gst1 و defl) درگیاهان موتانت old101با گیاهان مادری ler-0 مقایسه شد. همچنین صفات فنوتیپی شامل (طول ساقه ی اصلی، وزن تر قسمت هوایی، وزن تر ریشه و طول دوره رشدی) و صفات فیزیولوژیکی شامل (میزان تنش اکسیداتیو و فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی) در گیاهان فوق مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست-آمده از بررسی بیان نسبی ژن ها نشان داد که بیان نسبی ژن هایی cbf1، cbf2، defl، gst1 و fry1 در گیاهچه های جهش یافته old101 بمراتب کمتر از گیاهچه های مادری ler-0 و بیان نسبی ژن های cbf3 و cor15a در گیاهچه های جهش یافته old101 بمراتب بیشتر از گیاهچه های مادری ler-0 می باشد. نتایج فنوتیپی حاکی از کاهش سرعت و درصد جوانه-زنی، افزایش حساسیت، افزایش طول دوره رشد، کاهش طول ساقه، کاهش وزن تر (کل، شاخساره و ریشه ) درگیاهان جهش یافته old101 در مقایسه با گیاهان مادری بود. نتایج فیزیولوژیکی نیز حاکی از تآخیر در زمان کاهش محتوای کلرفیل a و b و تاخیر در زمان افزایش آنتوسیانین و کلروژنیک اسید و فعالیت آنزیم pal با افزایش سن گیاه و کاهش میزان تنش اکسداتیو (ros) در گیاهان موتانت در مقایسه با گیاهان مادری است.

به منظور تجزیه ژنتیکی و شناسایی qtlهای کنترل کننده شاخص های مرتبط با کیفیت پخت و خوراک در برنج، از 144 لاین خویش آمیخته نوترکیب (f8، f9 و f10) حاصل از تلاقی دو رقم هاشمی (یک واریته محلی با کیفیت پخت و خوراک خوب) و نعمت (یک واریته اصلاح شده با کیفیت پخت و خوراک نامطلوب) در طی سال های 1388، 1389 و 1390 استفاده شد. برای بررسی چند شکلی بین والدین از تعداد 500 نشانگر ریزماهواره استفاده شد که از این تعداد، 178 نشانگر چند شکل بودند که برای تهیه نقشه پیوستگی جمعیت روی لاین های خویش آمیخته نوترکیب مورد بررسی قرار گرفتند. نقشه پیوستگی بر اساس 171 نشانگر ریزماهواره ترسیم شد که طول آن در حدود 1590 سانتی مورگان با میانگین فاصله 3/9 سانتی مورگان بین هر جفت نشانگر بود. در مجموع پنجاه و چهار qtl برای صفات مورد بررسی در طی سه سال با استفاده از روش مکان یابی فاصله ای مرکب فراگیر (icim) شناسایی گردید که از حداقل سه تا حداکثر هشت qtl کنترل هر صفت را بر عهده داشتند و برای هر کدام از صفات یک qtl در هر سه سال تکرار شد. علاوه بر آن 6 خوشه qtl برای صفات مورد بررسی مشاهده شد که دو خوشه qtl نزدیک به جایگاه ژن واکسی روی کروموزوم 6 قرار داشتند که شامل هفت qtl qac6a ،qhpv6b ، qhpv6d، qbdv6a، qcsv6b، qcpv6b و qpet6b بودند و به ترتیب صفات میزان آمیلوز، حداقل چسبندگی، فروریختگی چسبندگی، قوام چسبندگی، چسبندگی نهایی و مدت زمان تا حداکثر چسبندگی را کنترل کردند. یک خوشه qtl دیگر در نزدیکی جایگاه ژن آلکالین روی کروموزوم 6 شناسایی شد که شامل چهار qtl qgt6a، qcpv6a، qcsv6a و qsbv6 بودند و به ترتیب صفات درجه حرارت ژلاتینی شدن، چسبندگی نهایی، قوام چسبندگی و پس روی چسبندگی را کنترل کردند. qtl های دارای اثر افزایشی اصلی و اپیستازی با تجزیه qtl با مدل ترکیبی بر اساس مکان یابی فاصله ای مرکب (mcim) شناسایی شدند. در مجموع هیجده qtl دارای اثر افزایشی اصلی برای 10 صفت مورد بررسی بوسیله این روش شناسایی گردید که اغلب آنها روی کروموزوم 6 قرار داشتند و توسط روش icim در دو یا سه سال نیز شناسایی شده بودند. در برخی از qtl های شناسایی شده اثر متقابل qtl × محیط معنی دار بود. به طوری که تنوع فنوتیپی توجیه شده بوسیله این اثر متقابل برای هر صفت از 09/0 تا 14/8 متغییر بود. qtlهای دارای اثرات اپیستازی نیز در تمامی صفات مورد بررسی شناسایی گردید. بیشترین qtl های دارای اثرات اپیستازی در صفت پس روی چسبندگی شناسایی شد که توانستند 86/23 درصد از تنوع فنوتیپی این صفت را کنترل کنند. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اغلب صفات موثر در کیفیت پخت و خوراک برنج توسط نواحی ژن های واکسی و آلکالین روی کروموزوم 6 کنترل می شوند و از اینرو نشانگرهای همبسته با این دو جایگاه ژنی می توانند در برنامه های انتخاب به کمک نشانگرهای ملکولی (mas) مورد استفاده قرار گیرند. برای هر صفت حداقل یک qtl جدید که قبلا گزارش نشده بود، برای اولین بار در این تحقیق شناسایی شد.

به منظور شناسایی چگونگی واکنش ژنوتیپ های مختلف برنج (oryza sativa l.) به تنش شوری، هفده ژنوتیپ در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در گلخانه موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1391مورد بررسی قرار گرفتند. کشت این ژنوتیپ ها به صورت هیدروپونیک و در محلول غذایی با هدایت الکتریکی ds/m 1.19 انجام و در موعد مقرر تیمار های شوری (4، 8 و 12 دسی زیمنس برمتر) برای آنها اعمال شد. ارزیابی فنوتیپی بر اساس دستورالعمل irri اجرا و برخی از صفات مرتبط با ریشه و شاخساره در در گیاهچه ها اندازه گیری و با هدف تعیین میزان تحمل ژنوتیپ ها در برابر شوری، شاخص های تحمل به تنش نیز برای آن ها محاسبه شد. پس از آن تنوع میان ژنوتیپ ها، با اسفاده از هشت نشانگر ریز ماهواره (ssr) وابسته به qtlهای کنترل کننده مقدار na+ و k+ مورد مطالعه قرار گرفت. توانایی نشانگر ها برای جداسازی ژنوتیپ های حساس و متحمل از یکدیگر به صورت منفرد، ترکیب دو و سه نشانگر بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس، وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها را برای همه صفات نشان داد که بیانگر تنوع ژنتیکی میان آنها بود. دو ژنوتیپ شاه پسند و لاین 416 بهترین عملکرد را در هر سه سطح تنش داشتند. برای نشانگرهای استفاده شده نیز، پلی مورفیسم مشاهده شد. از میان آنهاrm261 بزرگترین میزان چند شکلی و شاخص های تنوع شانون و نی را به خود اختصاص داد. بررسی قدرت تفکیک ژنوتیپ ها توسط نشانگر ها نشان داد که هر کدام از نشانگر های rm5، rm190 و rm205 به تنهایی 53.33% ژنوتیپ های حساس و متحمل را تفکیک کردند. همچنین دو نشانگر rm5-rm205 53.33 و سه نشانگر rm5-rm205-rm255 و rm5-rm205-rm261 هر یک 40% ژنوتیپ های حساس را از دو ژنوتیپ متحمل جدا کردند. در نهایت 2 ژنوتیپ حساس و 2 ژنوتیپ متحمل در برابر شوری به همراه ir29 به عنوان یک رقم حساس بین المللی، انتخاب و بیان دو ژن osnhx1 و oscipk24 در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین میزان بیان ژن های مورد بررسی نیز بین ژنوتیپ-ها متفاوت از یکدیگر بود.

در شرایط فعلی گونه های سریع الرشد به دلیل نیاز صنایع تبدیلی بیش تر مورد توجه قرار دارند. گونه های دارتالاب، توسکای قشلاقی و سفیدپلت جزو درختان سریع الرشد هستند. در این پژوهش، ویژگی های خاک در 2 عمق (15-0 و 30-15 سانتی متر) گونه ها تعیین شد و اثر گونه دارتالاب به عنوان یک گونه غیربومی و توسکای قشلاقی و سفیدپلت به عنوان گونه های شاهد بر ویژگی های فیزیکی، مینرالوژی و میکرومورفولوژی خاک، بررسی گردید. خاک تحت پوشش دارتالاب با رنگ تیره تری نسبت به دو گونه شاهد مشاهده شد. رده بندی سه پوشش در حد زیرگروه متفاوت بود. در عمق اول دارتالاب، کانی رسی پالیگورسکایت و عمق دوم سفیدپلت مشاهده شد در حالی که در دو عمق مربوط به پوشش های جنگلی توسکای قشلاقی و سفیدپلت، سوسک خاکی دیده شد. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های آزمایش در قالب فاکتوریل 2×3 بر پایه طرح کاملاً تصادفی نشان داد که تفاوت معنی داری بین این سه گونه از نظر درصد سیلت، شن، شن خیلی ریز، شن ریز، شن درشت، رس ریز به رس کل، شن به سیلت، gmd و d وجود داشت. مقایسه میانگین بین گونه ها نیز به لحاظ تأثیری که بر خصوصیات خاک داشته باعث تنزل شاخص های مورد بررسی خاک شده است. دارتالاب تفاوت معنی داری با دو گونه دیگر از نظر هر یک از خصوصیات درصد رس، رس ریز، رس متوسط و درشت، سیلت ریز، سیلت متوسط، شن متوسط، mwd، جرم مخصوص ظاهری، تخلخل، درصد رطوبت و درجه اشباع داشت و مقادیر آن بیشتر بود. در دو عمق نیز تفاوت بین دارتالاب با دو گونه دیگر از نظر هر یک از خصوصیات درصد رس، رس ریز، رس متوسط و درشت، سیلت متوسط، شن متوسط، شن خیلی درشت، mwd، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، نسبت پوکی، درصد رطوبت و درجه اشباع معنی دار بود. اثر متقابل گونه×عمق از نظر درصد شن، سیلت، شن ریز، شن خیلی ریز، رس ریز به کل رس، شن درشت، شن به سیلت، gmd و d معنی-دار بود و گونه سفیدپلت در عمق دوم در مقدار خصوصیات درصد شن، شن ریز، شن خیلی ریز ، رس ریز به رس کل و شن به سیلت بیشتر بود.

در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 21 جمعیت آویشن از مناطق مختلف کشور با استفاده از نشانگرهای aflp و ترکیب های شیمیایی موجود در اسانس ارزیابی شدند. پس از هضم dna ژنومی نمونه های مورد مطالعه به کمک آنزیم های ecori و msei، از 10 ترکیب آغازگری برای تکثیر و انگشت نگاری نمونه ها استفاده شد. آغازگرهای مورد مطالعه در کل 490 نوار ایجاد کردند که از این تعداد، 459 نوار (95/93%) چندشکل بودند. محتوای اطلاعات چندشکل (pic)، از 31/0 تا 42/0 متغیر و میانگین آن 37/0 تعیین شد. برآورد میانگین تنوع ژنی نی (h) و شاخص شانون (i) نشان داد که بیشترین تنوع ژنتیکی در نشانگر e32-m93 (47/0=i و 32/0=h) و کم ترین تنوع در نشانگر e33-m39 (32/0=i و 19/0=h) مشاهده شد. برای تعیین میزان تشابه بین جمعیت ها، از ضریب تشابه جاکارد استفاده شد و سپس از تجزیه خوشه ای به روش upgma به منظور گروه بندی نمونه ها استفاده گردید. نتایج تجزیه خوشه ای نشان داد که 21 جمعیت مورد مطالعه در پنج گروه اصلی قرار گرفتند. نتایج تجزیه به مختصات اصلی نیز نشان داد که آغازگرهای مورد استفاده توزیع نسبتا مناسب و یکنواختی در ژنوم جمعیت های مربوطه داشته و می توان نتایج حاصل از این آغازگرها را به کل ژنوم تعمیم داد. اسانس جمعیت های استان گیلان به روش تقطیر با آب استخراج شد و سپس ترکیب های تشکیل دهنده اسانس نمونه ها به وسیله gc و gc/ms مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. بیشترین و کمترین بازده اسانس نیز به ترتیب مربوط به دو گونه t. fedtschencoi (منجیل) وt. caucasicus (جاده اسالم به خلخال) بود. در مجموع 37 ترکیب در اسانس شناسایی شد که میزان آن ها از 786/42 تا 337/93 درصد متغیر بود. از میان ترکیب های شناسایی شده، 7 ترکیب در بین جمعیت ها مشترک بوده و از درصد نسبتا بالایی برخوردار بودند. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های آبی و الکلی گیاه آویشن به روش dpph بررسی شد. از بین جمعیت های مورد مطالعه، گونه های t. pubescens در عصاره آبی و t. caucasicus در عصاره الکلی دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی بوده و می توان از این گونه ها جهت مقاصد مختلف به ویژه کاربردهای دارویی استفاده کرد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بر مبنای ترکیب های شیمیایی نیز نشان داد که جمعیت های مربوط به یک گونه، ترکیب های شیمیایی مشابهی داشته و در یک گروه قرار گرفتند. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که تنوع شیمیایی و مولکولی قابل توجهی بین جمعیت های مطالعه شده و به خصوص جمعیت های گیلان وجود داشت. همچنین، بین تنوع مشاهده شده از لحاظ نشانگرهای aflp با تنوع جغرافیایی مطابقت وجود داشت و گروه بندی حاصل از داده های مولکولی نیز تا حدی با گروه بندی ترکیبات شیمیایی مطابقت داشت.

گلپر ایرانی یکی از گیاهان دارویی و از خانواده چتریان apiaceae می باشد که به دلیل داشتن ترکیبات ترپنی خاص از قبیل برگاپتن و پیم پینلین که اثرات درمانی آن ها به اثبات رسیده است به صورت دارو مصرف می شود.در این پژوهش تنوع ژنتیکی 19 جمعیت گلپر با استفاده از نشانگرهای مولکولی aflp و ترکیبات موثره آن ها بررسی شد.در این مطالعه پس از هضم dna زنومی نمونه های مورد مطالعه به کمک آنزیم های ecor1 و mse1 از 10 ترکیب آغازگری برای تکثیر و انگشت نگاری نمونه ها استفاده شد.در کل 290 نوار تکثیر شد که 276 نوار (94/13 درصد) چند شکل بودند.بر اساس نتایج حاصل از تنوع ژنی نی (h) و شاخص شانون (i)، بیش ترین تنوع ژنتیکی در ترکیب آغازگری e35m39 مشاهده شد که میزان آن برای تنوع ژنی نی 37/0 و برای شاخص شانون 54/0 بود. هم چنین ترکیب آغازگری e41m60 کم ترین تنوع ژنتیکی را نشان داد، به طوری که میزان تنوع ژنی نی و شاخص شانون آن به ترتیب 23/0 و 38/0 بود. میانگین محتوای اطلاعات چندشکل (pic) برای تمامی نشانگرها در حدود 36/0 تعیین شد. برای تعیین میزان تشابه بین جمعیت ها از ضریب تشابه جاکارد استفاده شد و سپس از تجزیه خوشه ای به روش upgma به منظور گروه بندی نمونه ها استفاده گردید. بر اساس خط برش رسم شده، 19 جمعیت مورد مطالعه به پنج گروه تقسیم شدند و توانست جمعیت ها را به خوبی جدا کند. نتایج تجزیه به مختصات اصلی حاکی از آن بود که آغازگرهای مورد استفاده توزیع نسبتأ مناسب و یکنواختی را در کل ژنوم جمعیت های مورد مطالعه داشتند. در مطالعات شیمیایی، اجزای تشکیل دهنده اسانس موجود در ریشه های 6 جمعیت رویش یافته در استان گیلان اندازه گیری و سپس با استفاده از دستگاه gc/ms آنالیز گردید و جمعیت اسالم بیش-ترین بازده اسانس را نشان داد. سپس تجزیه خوشه ای بر اساس ترکیبات شیمیایی مشاهده شده در 6 جمعیت رسم گردید و آن ها را در 3 گروه مجزا قرار داد. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع مولکولی و شیمیایی زیادی بین جمعیت های گلپر کشور و گیلان وجود دارد و می توان این تنوع را تا حدودی به تنوع جغرافیایی آن ها نسبت داد.

کیفیت پخت و خوراک یکی از مهم¬ترین ویژگی¬های برنج برای انتخاب توسط مصرف کنندگان می¬باشد. این صفت تحت کنترل عوامل ژنتیکی و محیطی است و تاکنون ژن¬ها و qtlهای کنترل¬کننده متعددی برای این صفت شناسایی شده¬اند. از مهم¬ترین ژن¬های تأثیرگذار بر کیفیت پخت و خوراک در برنج، دو ژن waxy و sbe3 است. هدف از اجرای این پژوهش، تعیین موقعیت یا مکان¬یابی این دو ژن به¬عنوان ژن¬های اصلی و مهم کنترل¬کننده خصوصیات مرتبط با کیفیت پخت و خوراک برنج در یک جمعیت f7 حاصل از تلاقی دو رقم سپیدرود و غریب با استفاده از نشانگرهای ssr، issr و رتروترانسپوزون است. علاوه بر این نشانگرها، یک نشانگر اختصاصی برای هر یک از ژن¬های waxy و sbe3 استفاده شدند. نشانگر اختصاصی ژن waxy با توجه به یک حذف چهار بازی در نوعی ssr در قطعه راهنمای این ژن بین دو رقم والدی طراحی شده بود. در ژن sbe3 نیز با توجه به وجود یک snp در توالی actactt/ actagtt، آنزیم برشی spei برای تهیه یک نشانگر caps استفاده شد. به منظور نیل به اهداف، ابتدا چند¬شکلی تمامی نشانگرهای مورد استفاده بین والدین بررسی و 150 لاین از جمعیت مذکور با استفاده از الگوی باندی والدین، تعیین ژنوتیپ¬ شدند. سپس یافته¬های حاصل از این نشانگرها با اطلاعات حاصل از نشانگرهای استفاده شده در پژوهش¬¬های قبلی، ترکیب و نقش? پیوستگی جدیدی تهیه شد تا موقعیت نسبی نشانگرهای اختصاصی که براساس ژن waxy و sbe3 انتخاب شده بودند، در بین سایر نشانگرها به دست آید. نتایج تحقیق نشان داد ژن waxy روی بازوی کوتاه کروموزوم 6 و در بین دو نشانگر ریزماهواره rm549 و rm3330 قرار دارد که نشانگر rm549 به¬صورت هم¬تفرق با آن و نشانگر rm3330 با فاصل? 9/14 سانتی¬مورگان از این ژن می¬¬باشد. ژن sbe3 نیز روی بازوی بلند کروموزوم 2 و در بین نشانگرهای rm262 و rm424 و چسبیده به نشانگر e35-m42-4aflp مکان¬یابی شد. مقایس? نتایج حاصل از مکان¬یابی دو ژن waxy و sbe3 با اطلاعات موجود از سایر مطالعات نقشه¬های ژنتیکی و سایت گرامینه مطابقت داشت. همچنین از مقایسه مکان ژن waxy در جمعیت f7 با جمعیت f2 مشخص شد که در هر دو نقشه، ژن waxy تقریباً در مکان نشانگر rm549 قرار دارد. از مقایسه مکان ژن sbe3 در جمعیت f7 با جمعیت f2 نیز مشخص شد که در هر دو جمعیت، ژن sbe3 در بین دو نشانگر rm262 و rm424 قرار دارد ولی مکان این ژن در جمعیت f7 نسبت به جمعیت f2 از نشانگر rm262 فاصله بیش¬تری پیدا کرده و به نشانگر rm424 نزدیک تر شده است. این تغییر در موقعیت ژن sbe3 با نشانگرهای مذکور احتمالاً ناشی از وقوع نوترکیبی یا کراسینگ¬آور تصادفی در این ناحیه ژنومی طی فرآیند میوز در نسل¬های حاصل از خودگشنی جمعیت از نسل f2 تا f7 می باشد. از مقایسه موقعیت این دو ژن روی کروموزوم با qtl¬های شناخته¬شده برای صفت کیفیت پخت و خوراک مشخص شد، موقعیت این دو ژن با جایگاه qtl¬های متعددی مطابقت دارد که این موضوع نشان¬دهنده نقش دو ژن مذکور برای صفت کیفیت پخت و خوراک در برنج می¬باشد.

جنس آویشن (thymus) متعلق به خانواده نعناعیان است که بیش از 18 گونه آن در نواحی مختلف کشور ایران پراکنش دارد. از میان دارو¬های گیاهی تولید شده، گیاه آویشن بعد از نعناع دارای رتبه دوم در جهان است. تنظیم بیان ژن¬های مونوترپن سینتازی که مسئول تشکیل کارواکرول و تیمول از پیش ماده گاماترپینن در جنس آویشن هستند، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با سه هدف اصلی و در سه آزمایش انجام شد. هدف از انجام آزمایش اول، بررسی صفات مورفولوژیک و الگوی بیان ژن¬¬های مونوترپن سینتاز در هفت جمعیت¬ آویشن بود. آزمایش دوم با هدف بررسی الگوی بیان ژن¬های مونوترپن سینتاز در گونه آویشن باغی (thymus vulgaris l.) و تحت تاثیر سن گیاه و هورمون جیبرلین انجام شد. در نهایت آزمایش سوم با هدف بررسی تاثیر دما و شدت نور بر میزان بیان ژ¬ن¬های مونوترپن سینتاز در سه گونه آویشن کرمانی (thymus caramanicus jalas)، آویشن باغی و زیرگونه برگ نیزه¬ای آویشن دنایی (thymus daenensis subsp lancifolius (celak) jalas) انجام شد. میزان بیان ژن¬های مونوترپن سینتاز با استفاده از روش real time pcr نسبی اندازه¬گیری شد. نتایج نشان داد که به¬جز ژن cyp71d180 در جمعیت باب¬گرگی، بقیه ژن¬های مونوترپن سینتاز در همه جمعیت¬ها بیان می¬شوند. همچنین جمعیت¬های مربوط به گونه آویشن کرمانی از لحاظ صفات مورفولوژیک و میزان بیان ژن¬های مونوترپن سینتاز نسبت به دیگر جمعیت¬ها از جمله رقم اصلاح شده آویشن باغی مناسب¬تر هستند. الگو و میزان بیان ژن¬های مونوترپن سینتاز تحت تاثیر هورمون جیبرلین و سن گیاه قرار گرفت و غلظت¬های 30 و ppm60 هورمون جیبرلین بیشترین تاثیر را روی صفات مورفولوژیک و بیان نسبی ژن¬های مونوترپن سینتاز در گونه آویشن باغی داشتند. همچنین تحت تاثیر دما و شدت نور، بیان ژن¬های گاماترپینن سینتاز، تیمول سینتاز و کارواکرول سینتاز به¬ترتیب در گونه آویشن باغی، زیرگونه آویشن دنایی و آویشن کرمانی به¬طور قابل ملاحضه¬ای افزایش یافت. ازاین¬رو، با توجه به خصوصیات مورفولوژیک، بیان ژن¬های مونوترپن سینتاز و پروفایل متابولیت¬های ثانویه، می¬توان از دو گونه آویشن کرمانی و زیرگونه برگ¬ نیزه¬ای آویشن دنایی به¬ترتیب جهت استحصال کارواکرول و تیمول در برنامه¬های اصلاحی و اهلی¬سازی استفاده کرد.

بررسی عمل ژن ها و وراثت پذیری صفات مرتبط با عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه در نسل های f2 حاصل از تلاقی های دای آلل کامل شش رقم برنج ارزیابی شد. صفات مطالعه شده شامل ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشه در بوته، طول و عرض برگ پرچم، مساحت برگ پرچم، طول و عرض شلتوک، تعداد خوشه چه در خوشه، تعداد خوشه چه پر در خوشه، تعداد خوشه چه پوک در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، روز تا 50% گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، مقدار آمیلوز، قوام ژل و دمای ژلاتینی شدن بود. تجزیه واریانس داده ها اختلاف معنی داری را در بین ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد برای کلیه صفات مربوطه نشان داد. معنی دار بودن هتروزیس واریته و هتروزیس اختصاصی در روش دوم و ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در روش سوم گاردنر- ابرهارت نشان داد که کلیه صفات توسط هر دو نوع آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن ها کنترل می شوند. برآورد نسبت بیکر نشان داد که اکثر صفات تحت کنترل آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن ها با سهم بیشتر آثار افزایشی ژن ها هستند، ولی عملکرد دانه و قوام ژل توسط سهم مساوی آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن ها و مقدار آمیلوز توسط سهم بیشتر آثار غیرافزایشی ژن ها کنترل می شود. تجزیه گرافیکی روش هیمن نیز نشان داد که صفت طول برگ پرچم توسط اثر فوق غالبیت ژن ها و صفات تعداد خوشه در بوته و وزن هزار دانه توسط اثر غالبیت کامل ژن ها و بقیه صفات توسط اثر غالبیت ناقص ژن ها کنترل می شوند. وراثت پذیری خصوصی پایین نیز برای صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه مبین نقش بیشتر آثار غیرافزایشی ژن ها در کنترل آن ها بود، اما برای سایر صفات وراثت پذیری خصوصی بالایی به دست آمد که نشان دهند? نقش بیشتر آثار افزایشی ژن ها بود. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تمامی صفات مورد نظر در جمعیت مورد مطالعه به وسیله نسبت های متفاوتی از هر دو نوع آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن ها کنترل می شوند و بنابراین برای اصلاح جمعیت می توان ابتدا با انتخاب ژنوتیپ های برتر از عمل افزایشی ژن ها استفاده نمود و سپس با تلاقی ژنوتیپ های انتخابی از عمل غیرافزایشی ژن-ها نیز استفاده کرد.

در این تحقیق تنوع مورفولوژی و مولکولی ارقام برنج به کمک نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با خصوصیات زراعی و فیزیکوشیمیایی دانه برنج به منظور انتخاب والدین مناسب و تعیین آثار ژن های کنترل کننده خصوصیات مهم زراعی با روش دای آلل (گریفینگ و هیمن) طی سه سال زراعی92-90 مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه، تعداد 94 ژنوتیپ مختلف برنج موجود در کلکسیون موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) از نظر 24 صفت مورفولوژی و فیزیکوشیمیایی دانه برنج در سال اول (1390) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده صفات در سال اول نشان داد که کلیه ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر تمامی خصوصیات مورفولوژی و فیزیکوشیمیائی دانه برنج دارای اختلاف بسیار معنی داری هستند. نتایج تجزیه به عامل ها برای 15 خصوصیت مورفولوژیک در 94 ژنوتیپ برنج مورد مطالعه نشان داد که 4 عامل اصلی و مستقل 66/75 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند و به ترتیب به عنوان عامل عملکرد دانه و اجزای آن، شکل و اندازه دانه، فنولوژی گیاه و پر شدن دانه نامگذاری شدند. تجزیه به عامل ها برای 9 خصوصیت فیزیکوشیمیایی دانه نیز نشان داد که 3 عامل اصلی و مستقل شامل عامل کیفیت خوراک، کیفیت پخت و فرآیند تبدیل، 10/76 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند. با وجود تشکیل 9 گروه در دو روش تجزیه خوشه ای به کمک نشانگرهای مولکولی و خصوصیات مورفولوژی، قرار گرفتن ارقام دارای زمینه ژنتیکی مشابه در گروه های متفاوت، در تجزیه خوشه ای بر اساس خصوصیات مورفولوژی و فیزیکوشیمیایی نسبت به تجزیه خوشه ای با استفاده از نشانگرهای مولکولی بیشتر بود. میزان همبستگی برآورد شده بین ماتریس تشابه حاصل از داده های مولکولی و صفات مورفولوژی از طریق آزمون مانتل نزدیک به صفر و غیر معنی دار بود (02/0 =r)،که نشان دهنده عدم تطابق دو نوع گروه بندی بود. قرار گرفتن لاین ها و واریته های با جد مشترک در گروه های مشابه بر اساس داده های مولکولی، مبین موثر بودن نشانگر مولکولی ریزماهواره در ارزیابی تنوع ژنتیکی برنج بود. بدین ترتیب، بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای داده های مولکولی، تعداد 9 رقم از 9 گروه متفاوت شامل ارقام دیلمانی، طارم محلی، لاین 23، ri1843046 (هاشمی × صالح)، ri1843223 (محمدی × صالح)، ir50، لاین حاصل از تلاقی برگشتی بین دو رقم صالح و آبجی بوجی، ri184421 (حسن سرائی× سپیدرود) و ri184472 (غریب × سپیدرود) به منظور برآورد ماهیت ژنتیکی صفات مهم زراعی شامل آثار ژن، میزان وراثت پذیری و ترکیب پذیری ارقام در آرایش تلاقی دای آلل کامل انتخاب شدند. به دلیل عدم همزمانی گلدهی، یکی از لاین ها (لاین ri1843223) حذف و آرایش دای آلل به صورت 8×8 انجام گردید. بعد از انجام تلاقی های لازم در فصل زراعی 1391 و برداشت بذرهای نسل اول، تعداد 56 فقره بذر هیبرید به همراه 8 والد (مجموعاً 64 تیمار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشورکشت و خصوصیات مورفولوژیک و فیزیکوشیمیایی دانه اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه دای آلل به روش گریفینگ، وجود آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن ها را درکنترل صفات مذکور نشان داد، به طوری که برای صفاتی مانند تعداد خوشه در هر بوته، تعداد خوشه چه در خوشه، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول آخرین میانگره، طول و عرض برگ پرچم، روز تا خوشه دهی، روز تا50 درصد گلدهی، طول دانه شلتوک، میزان برنج سالم و خرد، میزان آمیلوز، دمای ژلاتینی شدن، حداکثر چسبندگی و فروریختگی آثار افزایشی ژن ها موثرتر از آثار غیرافزایشی ژن ها بود. بنابراین امکان بهره گیری و به کار بردن انتخاب برای اصلاح این خصوصیات میسر می باشد. در مقابل، صفات عملکرد دانه، تعداد دانه پر، وزن صد دانه، عرض دانه شلتوک، شکل دانه شلتوک، قوام ژل، چسبندگی نهایی و پس روی چسبندگی تحت کنترل آثار غیرافزایشی ژن ها بودند و بنابراین امکان استفاده از گزینش در جمعیت های در حال تفرق برای بهبود و اصلاح این صفات موثر نبوده و استفاده از روش های اصلاحی مبتنی بر فنآوری برنج هیبرید موثر خواهد بود. بهترین ترکیب شونده عمومی برای عملکرد دانه، تعداد دانه پر و وزن صد دانه لاین های ri1843046 و ri184421 و بهترین دورگ برای سه صفت مذکور تلاقی ir50 × ir1843046 بود. نتایج حاصل از تجزیه گرافیکی هیمن منطبق با نتایج تجزیه گریفینگ بود و نشان داد که خصوصیاتی نظیر عملکرد دانه، تعداد دانه پر، وزن صد دانه، طول، عرض و شکل دانه شلتوک، قوام ژل، چسبندگی نهایی و پس روی چسبندگی تحت تاثیر آثار فوق غالبیت ژن ها بوده و صفاتی مانند تعداد خوشه چه در خوشه، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول آخرین میانگره، روز تا خوشه دهی، روز تا 50 درصد گلدهی، میزان برنج سالم و خرد، میزان آمیلوز، دمای ژلاتینی شدن، حداکثر چسبندگی و فروریختگی توسط ژن هایی با آثار غالبیت ناقص کنترل می شوند. تنها دو صفت تعداد خوشه در هر بوته و عرض برگ پرچم در والدین مورد بررسی تحت کنترل ژن های با اثر غالبیت کامل بودند.

در این پژوهش، نقشه پیوستگی نشانگرهای ssr و aflp در یک جمعیت ril(f7)152 فردی حاصل از تلاقی دو رقم برنج ایرانی به نام های سپیدرود و غریب تهیه و از نقشه حاصل جهت شناسایی qtlهای کنترل کننده صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانهو کیفیت دانه استفاده شد.طول نقشه 111نشانگری حاصل، شامل ?? نشانگر ssr و?? نشانگرaflp، 2/830 سانتی مورگان با متوسط فاصله 48/7 سانتی مورگان بین نشانگرهای مجاور بود. در تجزیه qtl بر مبنای روش تجزیه تک نشانگری،چون فاصله شناسایی نمی شود، بلکه هر نشانگر به صورت انفرادی بررسی می شود. بنابراین، در مجموع 55نشانگر شناسایی شد که احتمالاً با qtlهای کنترل کننده ??صفت مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانه دانه پیوسته بودند. این درحالی بود که در روش مکان یابی فاصله ای، تعداد 28 فاصله واجد تعداد 31qtlو در روش مکان یابی فاصله ای مرکب، تعداد 22 فاصله نشانگری واجد تعداد 37qtl که کنترل ?? صفت مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانهرابر عهده داشتند، شناسایی شد. از سی و هفت qtl شناسایی شده در روش مکان یابی فاصله ای مرکب، دوqtl برای عملکرد دانه در هکتار، پنج qtl برای تعداد خوشه چه پوک در خوشه، یک qtl برای تعداد دانه یا خوشهچه پر در خوشه، ششqtl برای وزن هزاردانه، دوqtl برای تاریخ گل دهی، ششqtl برای تعداد خوشه در بوته، هشتqtl برای طول خوشه و پنجqtl برای ارتفاع بوته مکان یابی شد. برای صفات مرتبط باکیفیت دانه در روش تجزیه تک نشانگری، در مجموع 21نشانگر شناسایی شد که احتمالاً با qtlهای کنترل کننده5 صفت مورد نظر پیوسته بودند، درحالی که در روش مکان یابی فاصله ای، 12 فاصله واجد تعداد 27qtlبرای 5 صفت مورد نظر شناسایی شد و این در حالی بود که در روش مکان یابی فاصله ای مرکب، نیز در مجموع14 فاصله واجد تعداد 29qtl که کنترل 5 صفت مربوطه را بر عهده داشتند، شناسایی شد.از بیست و نه qtl شناسایی شده در روش مکان یابی فاصله ای مرکب، هفتqtl برای مقدار آمیلوز، هفت qtl برای قوام ژل، هفتqtl برای دمای ژلاتینی شدن، دوqtl برای طول دانه و ششqtl برای عرض دانه بودند. qtlهای مکان یابی شده در برخی از نواحی کروموزومی خاص، درصد بالایی از تنوع فنوتیپی صفات مربوطه را توجیه کردند که این امر امکان استفاده از این qtlها و نشانگرهای دارای پیوستگی قوی با آن ها را در برنامه های انتخاب به کمک نشانگر (mas) میسر می سازد.

جایگاه کنترل کننده صفات کمی (qtl) به ناحیه¬ای از ژنوم اطلاق می¬شود که بخشی از واریانس فنوتیپی صفات کمّی را توجیه کند. با شناسایی qtl¬ها و استفاده از آنها انتظار می¬رود که برنامه¬های اصلاح نژاد با دقت بیشتری انجام گردد. بز مرخز یکی از ذخایر ژنتیکی با ارزش کشور محسوب می¬شود که تاکنون تحقیقی در زمینه مکان¬یابی صفات این نژاد گزارش نشده است. با توجه به اینکه در تحقیقات پیشین چندین qtl موثر بر صفات موهر در بز آنقوره معرفی شده است، این پژوهش به منظور تایید qtl¬های کنترل کننده صفات موهر روی کروموزوم¬های 1، 2، 5، 13، 19 و 24 انجام گرفت. شناسایی qtlهای کنترل کننده صفات موهر و دوقلوزایی با استفاده از 8 گروه پدری که به طور متوسط دارای 32 فرزند بودند، با استفاده از 30 نشانگر ریزماهواره روی کروموزوم¬های مورد نظر انجام گرفت. در پژوهش حاضر، پنج qtl برای صفات قطر الیاف، وزن بیده، طول استاپل، درصد الیاف کمپ روی کروموزوم¬های 1، 2 و 19 بز مرخز شناسایی شد که احتمالا بتوان از آنها در انتخاب به کمک نشانگر بهره برد که موجب افزایش دقت برآورد ارزش اصلاحی دام¬ها و کاهش فاصله نسلی و متعاقب آن افزایش نرخ رشد ژنتیکی می¬شود. علاوه بر صفات موهر، صفت چندقلوزایی نیز یکی از صفات بسیار مهم بز مرخز می¬باشد که تاثیر مستقیم بر میزان بزغاله¬زایی و سود دامدار دارد. به دلیل وراثت¬پذیری پایین این صفت استفاده از روش های کلاسیک اصلاح نژاد، پیشرفت کندی دارد. بنابراین نیاز به استفاده از تکنولوژی¬های جدید در بهبود ژنتیکی این صفت می¬باشد. با توجه به تحقیقات پیشین و مکان ژن¬های کاندید کنترل کننده صفت چندقلوزایی، در این تحقیق مناطقی از کروموزوم¬های 1، 2، 5 و 24 به منظور مکان¬یابی qtl¬های موثر بر صفت چندقلوزایی بز مرخز انتخاب شد. در این تحقیق سه qtl موثر بر چندقلوزایی روی کروموزوم¬های 1، 5 و 24 شناسایی شد. به دلیل اینکه در مطالعات مکان¬یابی qtl هر چه نشانگرهای مورد استفاده و تعداد فرزندان بیشتر باشد، فاصله اطمینان موقعیت qtl کمتر خواهد شد، لذا پیشنهاد می¬گردد که تحقیقات دیگری با جامعه آماری بزرگتر انجام گردد تا در صورت تایید این qtl¬ها بتوان از این اطلاعات در برنامه¬های انتخاب به کمک نشانگر بهره برد. کلید واژه¬ها: بز مرخز، صفات موهر و چندقلوزایی، نشانگرهای ریزماهواره، qtl.

خصوصیات کیفی میوه سیب (malus domestica borkh.)، چه برای مصرف داخلی و چه برای صادرات، از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از این خصوصیات تحت تأثیر کاربرد کلسیم قرار می گیرند. هدف پژوهش حاضر، مطالعه اثرات محلول پاشی قبل از برداشت و غوطه وری پس از برداشت کلرید کلسیم و دو ترکیب آلی کلسی کت و فولی کل بر کیفیت میوه سیب ’فوجی‘ و ’گرانی اسمیت‘ طی سال های 1391 و 1392 بود. محلول پاشی در طول فصل و اوایل، اواسط و اواخر فصل انجام شد. شاخص های کمی و کیفی در هنگام برداشت و بعد از سه و شش ماه انبارمانی ارزیابی شدند.

انتخاب والدین مناسب به منظور تهیه هیبرید های برنج با عمکرد دانه و کیفیت پخت بالا اهمیت زیادی دارد. در این مطالعه از 24 نشانگر ریز ماهواره در 50 ژنوتیپ برنج بومی، اصلاح شده و خارجی برای گروه بندی ارقام برنج استفاده شد. همچنین 11 صفت مرتبط به عملکرد دانه و 3 صفت مرتبط با کیفیت پخت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد مطالعه شامل تعداد روز تا 50% گلدهی، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول و عرض برگ پرچم، وزن هزار دانه، تعداد دانه پر و پوک در خوشه، درصد باروری خوشه، میزان آمیلوز، قوام ژل و دمای ژلاتینه شدن دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد بودند. نتایج تجزیه رگرسیون بین عملکرد و سایر صفات مورد بررسی نشان داد که تعداد پنجه بارور، تعداد دانه پر در خوشه و ارتفاع بوته به ترتیب بیشترین میزان تغییرات عملکرد را توجیه کردند. تجزیه خوشه ای به روش وارد، ژنوتیپ های مورد مطالعه را به 3 گروه تقسیم کرد. گروه اول شامل 20 رقم بومی، 3 رقم خارجی و 1 رقم اصلاح شده. گروه دوم شامل 3 رقم خارجی و 2 رقم اصلاح شده و گروه سوم شامل11 رقم اصلاح شده، 5 رقم خارجی و 5 رقم بومی بود. گروه اول و سوم بیشترین فاصله را از هم داشتند. بر اساس اطلاعات حاصل از24 نشانگر مورد بررسی مشاهده گردید که در مجموع 117 آلل چند شکل با میانگین 875/4 آلل به ازای هر جفت آغازگر تکثیر شد. کمترین تعداد مربوط به نشانگر های rm5654 و rm26 با 2 آلل و بیشترین آن به ترتیب مربوط به نشانگر های rm228 و rm229 با 9 و 8 آلل بود. میانگین تعداد آلل موثر 248/3 بود که rm26 وrm5654 به ترتیب با داشتن مقادیر 04/1 و 083/1 کمترین و نشانگر های rm210 و rm229 با داشتن مقادیر 538/5 و 347/5 بیشترین مقادیر را دارا بودند. میزان تنوع ژنی و محتوای اطلاعات چند شکل نشان داد که نشانگر های rm210 و rm229 بالاترین و نشانگر های rm5654 و rm26 کمترین میزان را داشتند. دسته بندی ژنوتیپ ها با استفاده ازتجزیه خوشه ای با ضریب تشابه جاکارد و روش upgma ژنوتیپ ها را در 7 گروه تقسیم بندی کرد. محاسبه ضریب مانتل نشان داد که میزان ارتباط بین ماتریس های تشابه حاصل از صفات کمی و داده های مولکولی برابر با 025/0 می باشد. تلاقی بین ژنوتیپ های صدری × ir36، صدری × norin 22، آبجی بوجی × ir36، آمل 3 ir36 ×، دم سیاه × ir36، سپید رود × آمل 3، آمل 3 × دم سیاه، خزر × norin 22، دم سیاه × norin 22 و صالح × دم سیاه را برای حصول هیبرد هایی با عملکرد دانه وکیفیت پخت بالا را می توان مناسب دانست.

به منظور بررسی اثر تنظیم کننده های اکسین و سایتوکنین بر بهبود تحمل به تنش خشکی در چهار رقم برنج (oryza sativa l.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به صورت گلدانی در شرایط مزرعه ای طی دو سال زراعی 1391 و 1392 در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. عامل های آزمایش شامل رقم در چهار سطح (غریب، خزر، سپیدرود و آپلند 83750-131-1 ir)، تنش در سه سطح (بدون تنش، تنش خشکی از مرحله 1 تا پایان مرحله 4 کدبندی ورگارا و تنش خشکی از مرحله 4 تا پایان مرحله 9 کدبندی ورگارا) و تنظیم کننده در سه سطح (شاهد بدون اعمال تنظیم کننده ، تنظیم کننده iaa با غلظت 5-10×5 مولار و تنظیم کننده کاینتین با غلظت 5-10×5 مولار) بودند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.