نام پژوهشگر: همایون بهزاد اسیری
احسان نصرت عبدالرحیم جواهریان
فشار منفذی یکی از کمیت های مهم، در بحث اکتشاف و حفاری اکتشاف منابع هیدروکربوری می باشد. عدم اطلاع از میزان فشار منفذی در لایه های مختلف، قبل از حفاری، سبب ایجاد خطرات جدی مالی و صدمات جانی در حین حفاری چاههای نفت خواهد شد. اطلاع از مقدار این کمیت در نقاط مختلف میدان، باعث کاهش چشمگیر خطرات حفاری و بهبود طراحی چاه طراحی وزن گل و تعیین نقاط نصب لوله جداری در چاه می شود یکی از روشهای جدید تخمین مقدار فشار منفذی، قبل از آغاز فاز اصلی حفاری در میدان، استفاده از اطلاعات حاصل از لرزه نگاری سه بعدی می باشد.در این روش با استفاده از فرض تأثیر میزان فشار منفذی بر میزان فشردگی و تخلخل سازند و در پی آن، در میزان سرعت امواج لرزه ای در سنگ، با کالیبره کردن تغییرات سرعت با تغییرات فشار، به کمک اطلاعات محدود چاههای منطقه، مکعب سه بعدی فشار منفذی به دست خواهد آمد، این روش نیاز به یک میدان سرعت دقیق، با وضوح تغییرات بالا دارد. در این مطالعه که بر روی یکی از میادین بزرگ در حال توسعه جنوب غرب ایران انجام شده است. میدان سرعت موجود یکنواخت نبوده و در بخشی از میدان سرعت حاصل از کوچ زمانی قبل از برانبارش و در بخش دیگر سرعت بر انبارش وجود دارد. لذا در این مطالعه در مرحله اول، این میدان سرعت ترکیبی، به کمک روشهای زمین آماری با سرعت حاصل از نمودارهای صوتی چاههای منطقه کالیبره شده و سپس شبکه میدان سرعت منظم می شود. سپس مکعب سه بعدی فشار منفذی با استفاده از نشانگر سرعت امواج لرزه ای به دست خواهد آمد. در ادامه، با توجه به پیچیدگی توزیع فشار در سازند تبخیری گچساران در منطقه و فشار بالای این سازند در برخی از نقاط و مشکلات ناشی از آن در حفاری و با توجه به عدم توانایی روش فوق در تخمین میزان فشار حاصل از حرکت پلاستیک لایه های نمک در سازندهای تبخیری، سعی خواهد شد به کمک نشانگرهای لرزه ای تغییرات فشار در سطح این سازند در منطقه در شش دسته فشار، با فواصل 500psi دسته بندی شود و تغییرات فشار این سازند مشخص شود. نتایج اعتبار سنجی انجام شده در این تحقیق حاکی از موفقیت تخمین فشار منفذی با استفاده از اطلاعات لرزه ای در یک میدان کربناته، در هر دو مرحله فوق است. دقت نتایج حاصل نیز از نظر برنامه ریزی حفاری قابل قبول بوده است.