چکیده پایان نامه : یک تصمیم نتیجه فرآیند انتخاب یک گزینه بهتر از بین گزینه های متفاوت است و در این خصوص ، فنون تحقیق در عملیات، تصمیم گیرندگان را یاری می بخشد. استفاده از مدلهای چند هدفه برای تصمیم گیری، خصوصاً در مواردی که اهداف و شاخصها با یکدیگر در تعارض می باشند، کاربردهای مناسبی دارد و برنامه ریزی آرمانی یکی از مهمترین این روشهاست. می دانیم بسیاری از سازمانها ناگزیرند که سالانه مبالغ هنگفتی را برای خرید مایحتاج خود بپردازند و این رقم چیزی در حدود 60-40 درصد ارزش فروش محصول نهایی است و با کاهش هزینه های مربوط به آن می توان سهم بسزایی در کاهش قیمت محصولات داشت. هزینه تامین، زمان تامین، کیفیت و نیز خدمات، شاخصهای اصلی در تصمیم گیریهای مربوط به انتخاب فروشندگان می باشند. در این راستا کاهش زمان تامین (شامل زمان ساخت، زمان مورد نیاز جهت پرداخت و حمل کالا) و کاهش هزینه های تامین (شامل قیمت کالا، هزینه حمل و هزینه پرداخت)، به عنوان اهداف با یکدیگر در تعارض می باشند. در این خصوص دو مدل طراحی گردید که از طریق انتخاب فروشنده، نحوه حمل و نحوه پرداخت، ترکیب بهینه ای از هزینه و زمان تامین را انتخاب می نماید: یکی بصورت خطی که در آن، هدف، کاهش هزینه ها بوده و زمان نیاز مصرف کننده به کالا بصورت محدودیت سیستمی لحاظ گردیده است. و اما دیگری بصورت برنامه ریزی آرمانی طراحی گردیده که در آن دو هدف مورد توجه قرار گرفته است، یکی کاهش هزینه ها و دیگری کاهش زمان تامین کالا. در این مدل تابع هدف عبارتست از کاهش انحرافات نامساعد. در مواردی که تاخیر و انحراف از زمان مورد نیاز مصرف کننده مجاز نباشد، مدل خطی طراحی شده توصیه می گردد، ولی در مواردی که تاخیر و انحراف از زمان مورد نیاز مصرف کننده مجاز باشد، مدل آرمانی طراحی شده مناسبتر خواهد بود. چنین مدلهایی می تواند در قالب سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری ( dssها) مورد استفاده قرار گرفته و تصمیم گیرندگان را در اتخاذ تصمیمات بهینه یاری بخشد.