هنرمندان نقاش ایرانی پس از دو دهه آشنایی و کاربست شیوه های جدید هنر غربی ، تقلید محض از هنر غرب را دور از خلاقیت های هنری دانسته و سیاست گذاران هنری نیز در پی شیوه ای با ویژگی های ملی و هویتی با اشاره منتقدان غربی و ایرانی تحصیل کرده ی غرب رجوع به سنت و هنر عامه را راهگشای هنر نوگرای ایران دانستند ، به دنبال این اندیشه «نقاشی- خط» ایرانی از بطن مکتب «سقاخانه»و فعالیت چند هنرمند مستقل تولد یافت . «نقاشی- خط» نوگرای ایران دو دیدگاه ناهمساز و متناقض مدرن و سنتی را یکجا با هم دارد ، این هنر با داشتن چهار وجه خوشنویسی ، نقاشی ، سنت و مدرنیته ، هنری تلفیقی و چند جنسیتی به شمار می آید . در این هنر تلفیقی ، مبانی هنر های تجسمی غرب و مبانی خوشنویسی اسلامی به نسبت های متغیر در کنار هم قرار دارند ، پس عنوان سنتی یا مدرن به تنهایی نمی تواند گویای ویژگی های این هنر باشد . پژوهش حاضر به منظور بررسی عوامل تأثیر گذاربر«نقاشی- خط» ایرانی دهه 40 تا 80 و نیز بررسی کمی و کیفی اصول و مبانی هنر های تجسمی غرب و مبانی خوشنویسی اسلامی انجام گردید به این منظور از روش تحلیلی – توصیفی استفاده شد ضمن آنکه از مطالعه تطبیقی نیز غفلت نشده است . در باره «نقاشی- خط» معاصر ، مجموعه آثار هنر مندان ، مقالات ، گفت و گو ها و انتقادات پراکنده ای در کتاب ها ونشریات وجود دارد که در رساله حاضر ، داده های یاد شده پس از مطالعه ، دسته بندی شده و از مطالبی که صحت آن ها با تطبیق و تحلیل ، تأیید شده ، در راستای هدف پژوهشی به کار گرفته شده است . اطلاعات ضروری تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای به دست آمده است . مهم ترین نتایج مذکور در این تحقیق حاکی از آن بود : 1- هنرمندان «نقاشی- خط» با هنر مدرن برخورد گزینشی داشته اند و شیوه هایی از هنر غربی را استفاده نموده اند که باهنر ایرانی شباهت و هماهنگی داشته است . 2- انواع خوشنویسی ، «نقاشی- خط» و خط نگاره های قدیم ایران در «نقاشی- خط» نوگرا تأثیر مستقیم داشته است . 3- مبانی هنر های تجسمی در «نقاشی- خط» نوگرا در صورت ، بر مبانی خوشنویسی غلبه داشته اما در محتوای آثار و اندیشه ایرانی و اشراقی عمیقاً حاکم بوده است .

رساله حاصر مطالعه ای تحلیلی-تفسیری به شیوه ی نشانه شناسی ساخت گرا است بر، گزیده ای از نگاره های شاهنامه ی طهماسبی، شاهکار هنرمندان مکتب تبریز صفوی این مطالعه با تمرکز بر تصاویر پهلوانی و شخصیت پهلوان، به عنوان کنش گر اصلی روایات تصویری شاهنامه، تنظیم یافته است و بر مبنای دو پیش فرض قرار دارد، نخست متنیت تصویر، که کاربرد شیوه های تحلیل زبانی را در مورد نگاره ها ممکن و مجاز می سازد، دوم تفاوت میان نظام زبان تصویر با سایر نظام های زبانی، که کاربرد شیوه ای خاص و پویا را در تحلیل نمونه های تصویری ایجاب می کند، و در صدد اثبات فرضیات ذیل بر می آید ، هنرمند صفوی از سه گروه نشانه های مربوط به نظام اسطوره ای، فرهنگ زمان صفوی و ابداعات هنری فردی، بهره برداری نموده است: در نظام تصاویر شاهنامه، پهلوانان در تقابل با اضداد خود ولی در هماهنگی با کل متن تصویری قرار دارند. این رساله به مبانی علم نشانه شناسی و روش شناسی تحلیل ساخت گرایانه می پرداز سپس شاهنامه ی طهماسبی و زمینه های آن را به مثابه متن، مورد مطالعه قرار می دهد و در نهایت، پس از تدقیق درباره ی معناشناسی و نشانه شناسی پهلوانان در شاهنامه و نگاره های مربوط به آن اختصاصا به نشانه های پهلوانان در تصاویر شاهنامه ی طهماسبی می پردازد. در این تحلیل، برای سهولت در ارائه نتایج، پهلوانان به طبقات چهارگانه شامل جهان پهلوانان، شاه پهلوان، بانو پهلوانان و پهلوانان رقیب تقسیم شده و نمونه هایی برای هر طبقه مطرح می گرند. این مطالعه آشکار می سازد که میان دیدگاه حماسی اشعار شاهنامه درباره ی پهلوانان و منظر عرفانی نگارگران تبریز ، در تجسم نشانه های پهلوانی تفاوت هایی موجود است. در مجموع نتایج بدست آمده از ملاحظات نشانه شناختی، آشکار می سازد که نگارگر هر چند برای برجسته سازی و نشان دار ساختن عنصر پهلوان از قرارداد و تمهیدات صوری ( در لایه ی تجسمی نظام تصویر) بهر برده و در لایه ی معنایی ، او را در تقابل با ضد پهلوان نمودار ساخته در نهایت پهلوان را به صورت جزئی هماهنگ با جهانی واحد نمایش داده است. این دیدگاه از لحاظ معنایی با دیدگاه ثنوی جهان حماسه و به دیدگاه عرفانی نزدیک تر است. به طور کلی پهلوانان را در نگاره های شاهنامه ی طهماسبی می توان تجسم انسان کامل (حلیفه الله) شمرد، که جزئی و شمه ای از وحدت هستی را به نمایش می گذارد.

در راستای کاربرد نقش و نگارهای ملی ایران در هنرهای تصویری ، شناخت نقوش و سفالینه های ایران قبل و بعد از اسلام ضروری می نماید. در این پژوهش سعی بر آنست ضمن معرفی ریشه های نقوش سفالینه های اسلامی و بررسی مفاهیم آنها، به شناسایی نقوش دوران اسلامی و دسته بندی نقوش سفالینه های نیشابور بپردازد ، چرا که هنر بی نظیر سفالگری نیشابور ، سفال این دوره را جز شاهکارهای منحصر بفرد جهان نموده است.