موضوع این پایان نامه ، ترجمه و نگارش باب چهارم و پنجم کتاب خصائص الادب العربی تالیف استاد انور الجندی است. نگارنده در باب چهارم ، موضوعات ذیل را به بحث و بررسی می گذارد: تاثیر خاورشناسی بر ادبیات عرب، ترجمه ادبیات غربی ، تاثیر ادبیات یونانی ، ادبیات مهجری، آیا داستان یک هنر اصیل است؟ ، ادبیات کلاسیک شرقی ، ادبیات عرب و افسانه ها، نمایش نامه یونانی و ادبیات عرب و جنبش مخالفت در ادبیات نوین عرب. استاد انور الجندی، تمامی این موضوعات را در پرتو ادبیات اصیل عرب مورد نقد قرار داده و ضمن دادن پاسخی مستدل و قوی به خاورشناسان و طرفدارانشان ، ادبیات بنیادین عرب را نیز معرفی می کند. او تاثیر و تاثر ادبیات عرب از این گرایشهای قدیم و جدید را انکار نمی کند، اما بر این باور است که ادبیات عرب همچنان از شخصیتی ممتاز و منحصر به فرد برخوردار است. در باب پنجم نیز، جایگاه والای ادبیات عرب را در میان ادبیات جهانی ، خاطرنشان می کند و طرفداران محدود کردن دایره ادبیات عرب به کتابهای سجع و مقامات را به باد انتقاد می گیرد و ضمن مردود شمردن ادعای کسانی که کتابهای الاغانی ، یتیمه الدهر و ثمارالقلوب را به عنوان منابع علمی معرفی می کنند. بی توجهی تاریخ نگاران ادبیات عرب به این کتابها را یادآور می شود. همچنین خطر ادبیات برهنگی ، نظریه نوگرایی بی بنیاد و دعوت به مصری کردن زبان عربی را گوشزد می کند و به بیان این حقیقت می پردازد که تقلید کورکورانه از ادیبان و صاحب نظرانی که به کنه ادبیات عرب پی نبرده اند ، موجب زیانهای جبران ناپذیری می شود که باید در قبال آنها احتیاط لازم را به عمل آورد.

این پایان نامه که شامل یک مقدمه، دو فصل می باشد، در بردارنده یک فرهنگ منظم و مختصر پیرامون شعر و شاعران مذکور در تاریخ طبری می باشد. نویسنده سعی نموده در فصل اول شرح حالی مختصر از هر شاعری که شعری از او در تاریخ طبری ذکر شده است، با مراجعه به منابع و مصادر موجود، جمع آوری کرده آنگاه در ادامه شعر و یا اشعاری را مربوط به هر شاعری را به ترتیب جلد و صفحه و با ذکر مناسبت آن یک جا آورد. در مواردی که شرح حالی از برخی شاعران پیدا نشده ، تنها به ذکر نام شاعر و همچنین آوردن شعرش همراه با ذکر مناسبت آن بسنده نموده است. در فصل دوم به ذکر اشعاری که در تاریخ طبری نامی از سراینده آنها برده نشده است براساس حروف هجایی قوافی پرداخته شده است.

رساله حاضر شامل هفت فصل می باشد که بحث و بررسی در مورد شخصیت ابن رشیق قیروانی و آثار او است، و به عنوان زمینه سازی برای موضوع و شناخت سرزمین مغرب عربی فصل اول به بحث و بررسی در مورد اوضاع جغرافیایی سیاسی و فرهنگی مغرب زمین عربی و اندلیس اختصاص یافته است. در فصل دوم ادب مغربی و اغراض شعری ادب مغربی و حیاه فکری و فرهنگی در مغرب و اندلس ، به همراه ذکر نمونه هایی از شعر آن دو دیار آمده است. در فصل سوم موضوع شهر قیروان و شاعر آن ابن رشیق و جنبه های مختلف زندگانی او ، مانند اسم پدر ، همنامان او و خانواده و شغل او به اضافه مواردی دیگر به میان می آید. در فصل چهارم جنبه های مهمی از ابن رشیق مورد بحث قرار گرفته مانند فرهنگ او اساتید او و رقابت با افراد خود مانند ابن شرف قیروانی و در پایان ذکر آثار و مولفات ابن رشیق.فصل پنجم ، بحث در مورد کتاب(العمده فی محاسن الشعر و آدابه) تالیف ابن رشیق به میان آمده است. در فصل ششم کتاب(انمو ذج الزمان فی شعرا القیروان)تالیف ابن رشیق مورد بحث قرار گرفته و شامل صد شاعر است .درفصل هفتم ، موهبت شاعری ابن رشیق قیروانی و گزیده هایی از اشعار او با شرح کلمات سخت به چشم می خورد .

این رساله به بررسی زهد در عصر عباسی اول و انعکاس آن در شعر ابوالعتاهیه می پردازد و شامل یک مقدمه و سه بحث اصلی است. بحث اول ، در باره زهد و ریشه های آن و منابع ومصادر آن می باشد و همچنین این بخش شامل زهد اسلامی و ارتباط آن با تصوف و عرفان و ارتباط زهد اسلامی با ادیان دیگر است، سپس به ذکر زاهدان اولیه می پردازد و بعد از آن زهد را در قرن دوم و سپس ظهور شعر زهدی در عصر عباسی اول را بررسی می کند.بحث دوم ، این بخش خلاصه ای است از زندگی و آثار و سبک و موضوعات شعری ابوالعتاهیه بعنوان بارزترین شاعر زهد در عصر عباسی اول. بحث سوم، که بخش پایانی است شامل موضوعات مختلف زهدی است که ابوالعتاهیه در اشعار خود به آنها اشاره نموده است این موضوعات عبارتند از :دنیا و صفات آن، دعوت به قناعت ، تقوی، عبادت و مناجات ، جهاد با نفس ، امر به معروف و نهی از منکر، توبه ، عبرت از گذشتگان ، توکل و قیامت و در نهایت الهام شاعر از آیات و روایات . در پایان هم خلاصه مطالب به زبان عربی آمده است.