چکیده: متغیرهای گرفتی در مطالعه گستره وسیعی از مسائل در اخترفیزیک ستاره ای ، آزمایشگاههای بسیار مناسبی می باشند. این ستارگان اتلاف کشندی، انتقال یا اتلافِ تکانه زاویه ای و تحول ستاره ای را از خود به نمایش می گذارند. بوضوح می توان گفت که مزیت مطالعه آنها بسیار فراتر از تعیین جرم و شعاع ستاره می باشد. این مزیت از واقعیتی ناشی می شود که می توان اندازه گیریهای دقیق روی این سیستمها انجام داد. اندازه گیری دقیق زمان گرفتها، تغییرات پریود مداری از مرتبه 5- 10 تا 6- 10 آشکار می کند زیرا انحراف از اِفِمِری مفروض را می توان برای بیشتر این سیستمها و طی دهه ها ثبت کرد. چنین داده های رصدی ثبت شده نتایج جالب توجهی را نشان می دهند: سیستمهایی که تغییرات پریود مداری آنها متناوب می باشد غالب اند(مدولاسیون پریود مداری). مقیاس زمانی دهه ای و فقدان نظم تناوبی مدولاسیون پریود مداری ایجاب می کند که فعالیت مغناطیسی در این سیستمها وجود داشته باشد. حضور ناحیه همرفتی در این ستارگان می تواند سبب ایجاد دیناموی مغناطیسی و بالعکس شود. مدولاسیون پریود مداری تنها در سیستمهایی اتفاق می افتد که دارای اجزای دیناموی مغناطیسی باشند. میدان مغناطیسی خورشید و دیگرستارگان نتیجه وجود دیناموی مغناطیسی در ناحیه همرفتی یا مرز بین ناحیه همرفتی و هسته تابشی است. فعالیت مغناطیسی از اثر متقابل بین دوران دیفرانسیلی و همرفتی ناشی می شود. مدولاسیون پریود مداری ابزار توانمندی جهت مطالعه فعالیت مغناطیسی ستاره می باشد زیرا مکانیزمی که تغییرات پریود را تولید می کند به مقدار میدان مغناطیسی زیر سطحی بستگی دارد. دامنه رصدی و دوره تناوب مدولاسیون پریود مداری برای تعیین شدت متوسط میدان زیرسطحی ستاره بکار می رود. این اندازه گیریها(شدت میدانهای زیر سطحی) که به هیچ روش دیگری قابل حصول نیست می تواند قیود مهمی روی مدلهای دیناموی فعالیت مغناطیسی اعمال کند. سیستمهای دوتائی کوتاه پریود rs cvn ، به زیر گروهی از دوتایی های گرفتی rs cvn اطلاق می شود که دوره تناوب مداری آنها کمتر از یک روز باشد، همدمها جدا از هم بوده وهمدم گرمتر یک ستاره نوع طیفی g یا f از کلاس v یا iv باشد که روی رشته اصلی یا بالای آن قرار گیرد و خطوط نشری قوی h و k ، ca ii (قویتر از نشر عادی h و kستارگان منفرد نوع طیفی سرد) روی یک یا هر دو همدم آنها بخصوص در خارج از گرفت، در طیف آنها دیده شود. در این پایاننامه بررسی داده های نورسنجی تعدادی از ستارگان دوتایی گرفتی کوتاه پریود rs cvn به منظور تعیین تغییرات پریود، تغییرات تابندگی، تغییرات رنگ و غیره مرد توجه قرار گرفت و به علل تغییرات دوره تناوب و وابستگی احتمالی آنها به تغییرات تابندگی و تغییرات رنگ هر یک از سیستمها پرداختیم و با استفاده از نظریات موجود و اعمال مدلهای نظری شناخته شده،علل تغییرات پریود (فعالیتهای کروموسفری،نظریه applegate ، انتقال جرم، حضور جسم سوم و ...) مشخص شد. در مواردی که عامل تغییرات به فعالیت مغناطیسی همدم فعال سیستم نسبت داده شده است، مکان نواحی فعالیتهای مغناطیسی در سطح ستاره فعال تعیین گردید. علت انتخاب این سیستمهاخصوصیات جالب توجه ورفتار پیچیده و به روز بودن مسئله ،نیز توجه غالب محققان به رفتار این سیستمها بوده است. گزینه های مناسب برای مطالعه شرح زیر انتخاب شدند. sv cam,rt and,cg cyg,xy uma,wy cnc,er vul,bh vir,uv psc,bx and

فناوری اپتیک فعال نقش موثری را، در پیشرفت تلسکوپ¬های بازتابی بر عهده دارد. این فناوری با تقلیل اثرات ناشی از عوامل خارجی همچون گرانشی، گرمایی و ... امکان ساخت تلسکوپ¬های با قطربزرگ را فراهم می¬سازد. استفاده از این فناوری، دست¬یابی به سامانه¬های با کیفیت بالا که به¬عنوان یک ضرورت در طراحی سامانه اپتیکی مطرح¬اند را امکان¬پذیر می¬سازد. تصویری با کیفیت بالا توسط سامانه اپتیکی، زمانی ایجاد می¬شود که میزان ابیراهی¬ها در آن به حداقل رسیده باشند. برای این منظور سامانه اپتیکی مورد نظر را توسط نرم¬افزار اسلو شبیه¬سازی و سپس با استفاده از روابط جمع سیدل، میزان ابیراهی¬ها را در سطوح اپتیکی محاسبه کرده¬ایم. پس از آن با به¬دست آوردن میزان تغییرات لازم بر روی سطوح اپتیکی، تغییرات را در نرم¬افزار اعمال کرده و جبهه موج تشکیل شده به¬وسیله آرایش اپتیکی را، مورد بررسی و مطالعه قرار دادیم. برای مطالعه جبهه موج از چندجمله¬ای¬های زرنیک استفاده کرده و کیفیت تصویر تشکیل شده را توسط طرح نقطه¬ای، منحنی¬های برخورد پرتو و تابع پخش¬شدگی مورد سنجش قرار دادیم. با بررسی مکانیزم کاهش ابیراهی¬ها و افزایش کیفیت تصویر تشکیل یافته، از طریق روش-های مذکور که کارآیی اپتیکی سامانه را بیان می¬کنند، توانستیم بدین ترتیب برای طراحی بهینه سامانه¬های اپتیکی بهره¬برداری کنیم.

ستاره دو تایی گرفتی ‏‎cn and‎‏ در طول چهار شب از اواخر شهریور لغایت اوایل مهرماه سال 1379 خورشیدی برابر با سال 2000 میلادی در رصد خانه خواجه نصیرالدین طوسی نورسنجی شده است.برای این منظور از یک تلسکوپ بازتابی کاسگرین ‏‎f/11‎‏ با آئینه ای به قطر ‏‎40cm‎‏ که دارای رتیکول منور، دیافراگم با روزنه های مختلف ، فیلترهای مختلف (‏‎v,b,u‎‏ )و یک فتوکاتد با لوله ای تضریب کننده ‏‎rca1p21‎‏ است ، استفاده شده است.از آنجایی که منحنی های نوری به دست آمده برای این سیستم با فیلترهای ‏‎b‎‏ و ‏‎v‎‏ دارای اثر اکانل هستند لذا اثر اکانل به طور مفصلی بررسی شده است.

ستاره دوتایی گرفتی ‏‎ak her‎‏ در طول پنج شب در نیمه دوم شهریور ماه سال 1380 خورشیدی برابر با سال 2001 میلادی در رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز نورسنجی شده است. برای این منظور از یک تلسکوپ بازتابی کاسگرین‏‎f/11‎‏ با آئینه ای به قطر ‏‎40cm‎‏ که دارای رتیکول منور، دیافراگم با روزنه های مختلف ، فیلترهای مختلف ‏‎v,b,u‎‏ و یک فتوکاتد با لوله تضریب کننده ‏‏‎rca 1p21‎‏ است، استفاده شده است. از آنجایی که منحنی های نوری بدست آمده برای این سیستم با فیلترهای ‏‎v,b,u‎‏ دارای اثراکانل هستند لذا این اثر بررسی شده است.همچنین ارتباط اثر اکانل با تغییر پریود سیستم مورد مطالعه قرار گرفته است که برای فیلتر ‏‎b‎‏ وجود ارتباط قویتری را نشان می دهد. با توجه به وجود تغییر پریود در این سیستم ، تغییرات پریود سیستم مورد مطالعه قرار گرفته است و نشان می دهد که پریود این سیستم افزایش یافته است . میزان افزایش پریود در هر دوره محاسبه شد.نهایتا نتیجه گرفته شد که این سیستم یک دوتایی فوق تماسی است.