در ادبیات فارسی تقلید از بزرگان و پیشاهنگان شعر و نثر از دیرباز مرسوم بوده است. گلستان سعدی نیز از جمله آثاری است که مقلّدان زیادی به تقلید از آن، آثاری را خلق کرد ه اند، از جمله روندگان این طریق، علی اکبر فراهانی(1269ـ1329هـ.ق) است، سه نسخه خطی به جامانده از وی به نام های خارستان، بهارستان و جان جهان به تقلید از گلستان است. علی اکبر فراهانی نخست نسخه خارستان را به رشته تحریر درآورده است و پس از مدتی با اصلاحاتی، آن را با نام «بهارستان» نوشته است و سرانجام پس از اصلاحات نهایی، اثر را با نام «جان جهان» کتابت کرده است. این سه نسخه تقریباً شبیه به هم و یکسان هستند و به جز در مواردی که نویسنده مواردی را اصلاح، حذف یا اضافه کرده است. موضوع و محتوای هر سه اثر به تقلید از گلستان، حکایات، پندها، حکمت ها و نکته های اخلاقی، عرفانی، اجتماعی و...، آمیخته با نظم متناسب با همان موضوع، است. هر سه نسخه «چون فصول جهان بر چهار آمد» مشتمل بر چهار باب است. در باب اول، حکایتها و مطالب مفصل تر و در باب چهارم مطالب بسیار مختصر و کوتاه و نکته مانند است. نویسنده در تمام ابواب، چه در محتوا و چه در لفظ، کاملاً مقلّد و پیرو سعدی در گلستان است. در بسیاری از موارد، مضمون و محتوای گلستان، در همان قالب ولفظ، با اندکی تفاوت بیان شده است. تنها تفاوت سبک فراهانی با سعدی در استفاده مستقیم وی از آیات واحادیث و اشعار عربی درمتن است که اشعار عربی گاهی موارد نسبتاً ضعیف و سست است. در این رساله ابتدا با توجه به منابع و مآخذ محدود و اندکی که در مورد زندگانی مولف موجود بوده است، شرح مختصری از احوال و زندگی و آثار وی بیان شده است. در ادامه ویژگی های سبکی و ادبی و دستوری متن استخراج گردید و برای بیان نحوه نظیره گویی مولف و میزان موفقیّت وی که در بسیاری از موارد، این ویژگی ها در مضمون و لفظ است، بانمونه های آن در اشعار و آثار دیگر شاعران و نویسندگان مقایسه گردید. پس از بررسی ویژگیهای سبکی و رسم الخطی آثار نویسنده، متن مصحّح همراه با ذکر نسخه بدلهای آن به صورت پاورقی ارائه گردید. در فصل تعلیقات بعضی نکات دستوری و ادبی را که به نظر نیاز به توضیح داشت، شرح گردیده است و در پایان فهرستی از آیات واحادیث و اشعار عربی تنظیم و به رساله افزوده گردید.

شعر مدحی از نخستین موضوعات مورد توجّه شاعران از آغاز پیدایش شعر فارسی به شمار می-رود. بر مبنای خصایص تاریخی ایران و بازتاب مسائل اجتماعی- سیاسی آن در ادبیات فارسی، مدیحه-گویی از موضوعات و شاخصه های ادبی مورد نظرو علاق? شاعران پارسی گوی بوده است. به طوری که تا مدّت ها مهم ترین موضوع شعر پارسی و عرصه ای مناسب برای رقابت شاعران درباری به شمار می آمد. نگاهی به ادوار شعر مدحی بیانگر عصری روشن در شعر درباری است که همزمان با روی کار آمدن غزنویان در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است. عصر زرّین مدیحه سرایی در این ایّام با تشویق پادشاهان و تمایل شاعران برای دست یابی به ثروت و موقعیت بهتر شکل می گیرد و شاعران یکی پس از دیگری به رقابت با یکدیگر می پردازند. تمایل به برتری و قدرت طلبی پادشاهان غزنوی این امکان را برای شعرا فراهم آورد تا آنها بتوانند با ترسیم چهره ای اسطوره ای و بی بدیل در موضوعات گوناگون مثل سخاوت، حلم، قدرت و غیره رضایت ممدوحان خویش را فراهم آورند. در این میان فرّخی سیستانی، عنصری بلخی و منوچهری دامغانی سرآمد شاعران عصر غزنوی به شمار می-آیند. قدرت، از میان موضوعات مطرح شده دربار? مدح ممدوحان اصلی ترین و پربسامدترین موضوعی است که به صورت های گوناگون در دیوان سه شاعر دیده می شود. زبانی که غالب شعرای درباری و از جمله سه شاعر مورد نظر برای ستایش ممدوحان خویش برمی گزیدند با گزافه گویی و مبالغه همراه بود به طوری که شعرا بدون هیچ ابایی و با هدف برکشیدن ممدوح خویش از آن برای رسیدن به مقاصد مالی و جایگاه خویش نزد آنها سود می جستند. در این پژوهش نخست مفهوم قدرت از دیدگاه علوم سیاسی و جامعه شناختی مورد بررسی قرار می گیرد. آن گاه با در نظرگرفتن این مفاهیم به تحلیل تاریخی قدرت در عصر غزنوی پرداخته می شود. در مرحل? بعد به توضیح زندگی نام? شاعران مورد نظر مشغول شده و با ارائ? تاریخچ? مختصری در مورد مدح در زبان پارسی به سراغ اشعار مدحی این شاعران رفته و در نهایت با تجزیه و تحلیل موضوع قدرت از لحاظ محتوایی و ادبی و نتیج? حاصل از فصل های مختلف به این تحقیق پایان می دهیم. واژه های کلیدی: مدح، قدرت، عصر غزنوی، فرّخی سیستانی، عنصری بلخی، منوچهری دامغانی.

رشد تکنولوژی های ارتباط جمعی، موجب ارتباطات بیشتر انسانها در سراسر جهان، برخورد اندیشه ها و فرهنگ ها در سطح جهانی و در نتیجه، ایجاد هویت های جمعی و تعاریف جدیدی از «واقعیت»، «دانش»، «زمان» و «مکان» شده است. عصر مدرن که به نظر می رسید اندیشه های آن برای همیشه بر تاریخ مسلط باشد، به سرعت در حال تبدیل و دگرگونی است. در ده? 1960، در اروپا پایه های فلسفه دستخوش تغییراتی شد و در مفاهیم کلّی آن، به دید? تردید نگریسته شد. پست مدرنیسم، نتیج? تردیدهایی است که در مدرنیسم به وجود آمده و در هنر و ادبیات نیز تأثیرات ساختاری و مفهومی بر جای گذاشته است. ادبیات پست مدرن با ویژگی هایی همچون عدم قطعیت، مرگ مولف و تولّد خواننده، روایت های هذیان گونه و پریشان، عدم انسجام، اتصال کوتاه و فرجام های چندگانه، آثاری متفاوت با اصول پذیرفته شد? مدرنیسم را به جهان عرضه کرد. در ایران نیز نویسندگانی در عرص? شعر و داستان، آثاری با ویژگیهای پسامدرن به وجود آوردند. در ادبیات داستانی پست مدرن، راوی، جایگاه او و پیچیدگی های روایی اهمیت ویژه ای می یابند. چرخش های مداوم زاوی? دید در روایت داستان، سیلان روایت، زاوی? دید اسکیزوفرنیک، راوی های متعدّد در یک داستان، از جمله تکنیکهای روایی ادبیات پسامدرن است. به کارگیری این ویژگیها توسط نویسنده، به واسط? در نظر گرفتن خواننده ای است که بتواند این تکنیکها را دریابد و خود را با نویسنده همراه سازد. توجّه به نقشی ویژه برای خواننده در ادبیات پسامدرن و نگارش داستانهایی با درنظر گرفتن تعامل مستقیم خواننده با متن، همچنین با توجه به این باور که معنای متن نزد نویسند? آن نیست، بلکه متن به تعداد خوانندگان آن، معانی متعدّدی می یابد، صورت می گیرد. بیژن نجدی، ابوتراب خسروی و مصطفی مستور، از جمله نویسندگان پست مدرن ادبیات داستانی فارسی به شمار می آیند. در این پایان نامه، ضمن بررسی ویژگیهای کلّی آثار این نویسندگان، نشان داده می شود که در داستانهای این سه نویسنده "راوی" و "خواننده" اهمیت ویژه ای یافته اند. استفاده از تکنیکهای مختلف روایی (همچون راوی های متکثر، سیلان روایت، زاوی? دید اسکیزوفرونیک و روایتهای متداخل و هذیان گونه) در این داستانها، همراهی و مشارکت "خواننده" را به همراه دارد؛ خواننده ای آرمانی، که بتواند خود را به خوانند? مجازی که این نویسندگان در هنگام نگارش داستانها در متن آفریده اند، نزدیک سازد.

محمدعلی نقیب الممالک شیرازی، نقّال باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار، به سبب دارا بودن استعداد و ذوقی لطیف، به همراه اطلاعاتی جدید درباره داستان که باید آن را دستاورد عواملی چند، از جمله آشنایی وی با ترجمه داستانهای خارجی دانست، آثاری زیبا و مردم پسند را خلق کرد. زبان قصه های عامیانه دوره قاجار، زبان گفتاری مردم کوچه و بازار آن عصر است؛ زبانی ساده، بی تکلّف و قابل فهم که قصه گو سعی می کند، مطلب خود را به ساده ترین شکل ممکن بیان کند و برای جذاب و گیراتر نمودن این قصه ها، در لابه لای آنها از لغات، ترکیبات، کنایات، اشعار و ضرب المثلهای عامیانه رایج در میان مردم عامه استفاده کند. قصه های عامیانه دوره قاجار را باید سرچشمه اصلی تحول زبان داستانهای امروزی دانست؛ زیرا نویسندگان داستان های نوین فارسی در دوره های بعد، زبان این قصه ها را سرمشقی خوب برای همسان سازی زبان داستانهای خود، با زبان گفتگوی مردم قرار داده اند. جمالزاده نخستین نویسنده ای است که علی رغم کاربرد تکنیک داستانهای اروپایی، به واسطه برخورداری وافر از فرهنگ و ادب فارسی، توانسته است با استفاده از زبان قصه های عامیانه دوره قاجار در داستانهای خود و نیز ترکیب ماهرانه آن با زبان ادبی، روشی نوین و برجسته را در نثر بیافریند. در واقع وی نیز همچون نقیب الممالک، از کلمات و اصطلاحات عامیانه به تناسب هدفش، از کلمات عربی به علت مطالعه زیاد کتابهای مالامال از لغات و اصطلاحات عربی و از واژگان ترکی به سبب رواجش در بین گفتگوهای روزمره مردم عامه، بسیار استفاده کرده است؛ همچنین به انگیزه ایجاد حال و هوای ایرانی در داستانهای خود، متأثر از این قصه ها به باستان گرایی توجهی خاص نشان داده است. ویژگی های نحوی ای شامل: بلندی جمله ها در روایت کردن داستانها، کوتاه بودن جملات برای گفتگوی شخصیتها، حذف و عدم حذف رای مفعولی، ترکیبات وصفی و اضافی، افعال مرکب و پیشوندی که خود از مصادیق کهن گرایی و برجسته سازی متن به شمار می آید، سود جسته است داستانهای وی سرشار از تکیه کلامهایی است که در بین مردم کوچه و بازار رایج بوده است. از گونه ادبی ضرب المثل بسیار بهره گرفته و برای آراستن نثرخود اشعار عامیانه و رسمی را به کار برده است؛ نیز در آثار جمالزاده، کنایه به علت استفاده زیاد مردم عامه از بسامد بالایی برخوردار است و از لحن های طنزآمیز، حماسی، تراژیک و خشم آلود در قسمتهای روایت داستانهایش استفاده کرده است و لحن گفتگویی شخصیتهای داستانهای وی معرف طبقه اجتماعی و خاستگاه فکری آنهاست.

چکیده در میان قصه های بلند عامیان? کهن فارسی، ابومسلم نامه (و پیش درآمد آن جنیدنامه)، اسکندرنامه و فیروزشاه نامه پیرامون یکی از شخصیت های تاریخی یا حماسی شکل گرفته اند و به مرور زمان و با انگیزه های مختلف گویندگان و ناقلان آنها از سرگذشت واقعی و تاریخی اشخاص مذکور دور شده اند و به قصه بدل گردیده اند. چهار رمانس مورد بررسی، حاصل نزاع ها و درگیری های عقیدتی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان با اقوام بیگانه است که به موجب آن چهار قهرمان برجسته سازی شده اند. ادبیات مقاومتی که به دنبال نزاع های ایدئولوژیکی میان ایرانیان و اقوام بیگانه (عرب، یونانی ـ رومی، دشمنان شرقی بویژه ترکان و عثمانی ها) شکل گرفته، عامل سازند? قصه های مورد نظر در دوره های مختلف تاریخی ایران بوده است. هست? اولیه این داستان ها، گنجینه ای از ادبیات فولکلوریک، شامل قصه های شفاهی و فولکلور مادی، ادب رسمی در برگیرند? خدای نامه ها و کارنامک ها، گزارش های پراکنده، ادب وارداتی، شاهنامه فردوسی و گرشاسب نامه اسدی طوسی و عجایب نامه هاست که با توجه به ذهنیت و عواطف پردازندگان، مجموعه ای سترگ از داستان ها را شکل داده که از قرون اولیه اسلامی تا عهد صفوی امتداد دارد. بررسی چهار قصه مذکور بر اساس پنج دسته بزرگ از سازه های ساختاری ـ معنایی (بن مایه) نشان می دهد که قصه ها با توجه به این که از نظر غلبه موضوع در کدام یک از دسته های حماسی، عاشقانه یا خیالی و تمثیلی قرار بگیرند، کانون دید پردازنده در آنها در جهت اسطوره-ای کردن افراد تاریخی یا در راستای تاریخی کردن افراد اسطوره ای و یا زدون سیمای شرارت از افراد تاریخی، دارای پرداخت نمای دور یا نزدیک خواهد بود. از سوی دیگر، چرخه ای که با توجه به سازه های ساختاری ـ معنایی روایت (بن مایه)، خویشکاری قهرمان قصه ها را سامان می دهد، ابعاد عینی و ذهنی قابل توجهی دارد. تولد و مرگ اساس این چرخه را تشکیل می دهد که در پنج گروه بن مایه های کلان مربوط به فاجعه آغازین قصه، تولد شگفت قهرمان، نوزایی قهرمان، یاریگران و پاداش قهرمان قابل تقسیم بندی اند. این سازه های ثابت، متغیرهایی مانند کنش، حادثه، شخص، مفاهیم، نمادها، نشانه ها و اشیاء را در بر می گیرند. سازه های کلان روایی، ابر سازه هایی هستند که به علت تمایل ذهن بی تجرب? پردازندگان به نوع سازی و نمونه گرایی، در همه قصه ها تکرار می شوند و گذشت زمان و تغییر نظام باورها و اجتماع و سیاست قوم قادر به جابه جایی آنها نیست، به این دلیل که با ساختار ذهن پردازندگان مشترک است. اما هر یک از این بن مایه های کلان، دارای بن مایه های کوچک-تری هستند و هر کدام از این سازه های کوچکتر دارای اجزاء و عناصری هستند که گذشت زمان قادر به تغییر آنهاست. بن مای? کلان تولد شگفت قهرمان، همواره داستانی حماسی می آفریند، اما بن مای? نوزایی اغلب در پرداخت روایت های دینی و داستان های خیالی کاربرد دارد. دیگر این که بن مایه های کوچک وابسته به نوزایی ممکن است در زیر گروه وابسته به تولد شگفت قهرمان جای بگیرند، اما عکس این مطلب مصداقی ندارد. سه بن مای? کلان دیگر نیز در هر دو نوع قصه دیده می شوند. با توجه به موقعیت آثار داستانی کهن در جامع? ایرانی و واقع شدن آنها در دوران گذارهای اجتماعی و فرهنگی مختلف و کیفیت شکل گیری یا بازآفرینی این گونه آثار روایی در بستر ساخت و بافت، پژوهش حاضر دستاوردهای ادبی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی دارد. به علاوه شکل گیری هر یک از این داستان ها در دوره ای خاص از تاریخ (عصر صفویه، ورود اسلام به ایران، غلب? یونانیان بر این سرزمین و حمل? مداوم دشمنان شرقی بویژه ترکان) و متأثر شدن از جریان تغییرات، جایگاهی خاص به تحولات تاریخ ادبیات داستانی فارسی بخشیده است و اگر تاریخ ادبیات را بررسی سیر تحول انواع بدانیم، یافتن حلقه های رابطه میان قصه های به ظاهر پراکند? جنیدنامه، ابومسلم نامه، اسکندرنامه و فیروزشاه نامه، از مهمترین نیازهای پژوهشی تاریخ ادبیات داستانی و جامعه شناسی ادبیات خواهد بود. کلید واژه ها: داستان های بلند عامیانه، عناصر قصه های عامیانه، ابومسلم نامه، اسکندرنامه، فیروزشاه نامه، ساختار قصه های عامیان? فارسی.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

موضوع تحقیق این رساله تحول صور خیال در غزل انقلاب اسلامی است ، دراین رساله سعی شده است عواملی که موجب دگرگونی صورخیال غزل انقلاب اسلامی شده تعیین شود و نمونه هایی از دگرگونی صورخیال با توجه به سروده های غزلسرایان انقلاب اسلامی نشان داده شود. 1- در فصل یک ضمن بیان روش و طرح تحقیق به نکاتی پیرامون غزل انقلاب اسلامی و دوشواریهای تحقیق در باره غزل انقلاب اشاره شده است.2 - در فصل دوم مباحثی گذرا پیرامون شعر غنایی و جایگاه آن در ادبیات ملل و شعر فارسی مطرح شده است. 3 - در فصل سوم در باره پیدایش غزل فارسی و سیر تحول و دگرگونی آن از آغاز تا عصر مشروطیت مباحثی مختصر طرح شده است. 4- در فصل چهارم درباره غزل دوره مشروطیت و ویژگیها و خطوط اصلی جریان غزل در این دوره مباحثی طرح شده است.5- در فصل پنجم صور خیال شعر تعریف و تبیین می شود و معیارها و مبانی نقد صور خیال با توجه به کتاب صور خیال در شعر فارسی نوشته دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی ذکر می گردد. 6- درفصل ششم مباحثی در باره صور خیال غزل انقلاب اسلامی و کیفیت و علل دگرگونی صور خیال ، مطرح می شود. دراین فصل عواملی که موجب دگرگونی غزل انقلاب اسلامی شده ، ذکر می شود و برای هر یک شواهدی از آثار غزلسرایان انقلاب اسلامی بیان می گردد. 7-در فصل هفتم به نقد و تحلیل صورخیال مجموعه شعر تبسم های شرقی سروده زکریا اخلاقی پرداخته می شود.8-در فصل هشتم به نقد و تحلیل صور خیال مجموعه شعر از نخلستان تا خیابان سروده علیرضا قزوه پرداخته می شود.9-در فصل نهم صور خیال مجموعه شعر سالهای تاکنون سروده عبدالجبار کاکایی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.10- در فصل دهم صور خیال مجموعه شعر غزل خون مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.11-در فصل یازدهم صور خیال مجموعه آثار قیصر امین پور مورد نقد و بررسی قرار می گیرد ، البته مجموعه شعر کوچه آفتاب که به دو بیتی و رباعی اختصاص دارد در دامنه تحقیق این رساله قرار نمی گیرد.

غزل یکی از قالبهای کهن و در عین حال ، زنده نوع غنایی در شعر فارسی است که تقریبا از ابتدای پیدایش تاکنون همواره مورد توجه شاعران فارسی زبان بوده و فراخور هر عصر و دوره ای ، درونمایه های متفاوتی را در خود شاهد بوده است و به تنوع درونمایه آن افزوده شده است. درونمایه ، همان فکر اصلی در یک قطعه شعر یا اثر ادبی است که از سوی نویسنده یا شاعر در پوشش الفاظ بیان می گردد. غزل فارسی نیز به عنوان یک قالب شعری، تا قبل از دوره مشروطه، در برگیرنده دورنمایه های عاطفی ، پند و اندرز ، توصیف طبیعت و مظاهر آن ، و حدیث نفس بوده است. در دوره مشروطه ، به دلیل تحولات سریع اجتماعی -سیاسی ، غزل فارسی نیز همگام با سایر تحولات جامعه ، از لحاظ درونمایه تحول یافت و درونمایه های ملی ، اجتماعی و سیاسی مختلفی چون ستایش وطن، آزادی و تجدد و ... پا به عرصه غزل نهادند. در این عصر چهره معشوق از شکل سنتی تحول یافت و موضوعاتی چون وطن و آزادی ، به عنوان معشوق در کنار معشوق سنتی غزل مطرح شدند.

اهداف تحقیق: 1-تحلیل شعر رهی معیری از جنبه های مختلف لفظ و معنی. 2-بررسی موسیقی شعر رهی معیری. 3-رهی معیری تا چه اندازه توانسته است درغزل تحول ایجاد کند. 4-مقایسه جنبه های مختلف شعر رهی معیری و پژمان بختیاری . 5-آشنا ساختن نسل جوان به زندگی و شعر این دو شاعر بزرگ معاصر.