همانطور که می دانیم محیط زندگی بر شخصیت و بر کل عملکردهای روانی و فیزیکی انسان تاثیر دارد. زندانیان به دلیل عدم آزادی، محدودیت انتخاب و شرایط ناشی از آن و مشکلات بسیاری دیگر رنج می برند. علاوه بر اینکه محیط زندان خود موجب افسردگی می گردد، متغییرهای دیگری نیز بر شدت آن می افزایند، از جمله زندانیان متاهل به علت نگرانیها، دلواپسی ها و ذهنیتهای خاص نسبت به افراد تحت تکفل (خانواده) از مشکلات خلقی بیشتری در عذابند. هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه وضعیت تاهل با افسردگی زندانیان می باشد. بدین منظور، تحقیق مورد نظر بر روی گروه زندانیان (31 نفر متاهل و 31 نفر مجرد) که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند صورت گرفت . از هر دو گروه آزمون افسردگی بک که برای جامعه ایران هنجاریابی شده بود به عمل آمد، سپس نمرات هر دو گروه از طریق آزمون t برای گروههای مستقل مورد مقایسه قرار گرفت ، نتایج حاصله نشان داد میزان افسردگی زندانیان متاهل بیشتر از زندانیان مجرد می باشد. یافته های اضافی تحقیق با استفاده از رگرسیون بیانگر آن بود که خرده مقیاسهای گنهکاری، خودپنداره، خستگی پذیری و بی اشتهایی سبب معنادار شدن میزان افسردگی گروه متاهلین در مقایسه با مجردین شده بود.

دانشجویان و طلاب دو قشر مهم، مشتاق علم و تحقیق و آینده ساز هستند که در دو محیط آموزشی - پژوهشی مهم کشور یعنی دانشگاه و حوزه، در سطح تحصیلات عالیه تحصیل می نمایند. این دو قشر آگاه و سرنوشت ساز و اساتید آنها، در دو قرن اخیر، پس از یک دوره جدائی و تقابل تحمیل شده از سوی دشمنان اسلام و ایران، به تدریج با حضور مشترک در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، بخصوص همکاری با هم در جریان انقلاب اسلامی به یکدیگر نزدیک شدند. پس از انقلاب اسلامی با تاکیدات مکرر امام خمینی (ره) و مسئولین جمهوری اسلامی، روند تفاهم و وحدت را آغاز نمودند و تصدی بسیاری از مسئولیتها و مشاغل کلیدی و مهم کشور به آنان سپرده شد. این تحقیق برای پاسخ به این سوال که آیا وضعیت تیپهای شخصیتی و خصوصیات روانی این دو قشر چگونه است و چه تفاوت معنی داری بین آنها وجود دارد؟ و با هدف اراغئه یک شناخت علمی و روانشناختی از دو قشر مذکور به مسئولین مربوطه و کمک غیر مستقیم به روند تفاهم و وحدت حوزه و دانشگاه انجام گرفت و به بررسی و مقایسه دو گروه نمونه از دانشجویان و طلاب پرداخت که در نوع خود بی سابقه است . در این تحقیق برای اولین بار از تیپهای شخصیتی مایرز - بریگز (mbti) هنجار شده بر روی دانشجویان دانشگاههای فردوسی و علوم پزشکی مشهد در سال 1373 استفاده شد. این تیپها بر اساس نظریه تیپ شناسی یونگ ساخته شده است و شانزده تیپ شخصیتی را مورد ارزیابی قرار می دهد. آزمون با چهار مقیاس دو قطبی یعنی برونگرائی - درونگرائی (ei)، حسی - شهودی (sn)، تفکری - عاطفی (tf) و قضاوتی ادراکی (jp) خصوصیات روانی و شخصیتی افراد را می سنجد. فرد در نتیجه پاسخ به سوالات پرسشنامه آزمون، در یکی از دو قطب هر مقیاس نمره بیشتری کسب نموده و در واقع آن را ترجیح می دهد. با ترکیب چهار رجحان از هشت رجحان آزمون، تیپ شخصیتی فرد مشخص می شود. این آزمون بر روی 371 نفر از دانشجویان پسر دانشگاههای فردوسی و علوم پزشکی و 160 نفر از طلاب و روحانیون حوزه علمیه مشهد در دامنه سنی 18 تا 30 سال اجرا شد. فرضیه این تحقیق عبارت بود از وجود تفاوت معنی دار در بین دانشجویان و طلاب از نظر: الف) توزیع فراوانی تیپهای شانزده گانه، ب) نمرات رجحانهای هشتگانه، ج) نمرات پیوسته مقیاسهای چهارگانه آزمون mbti.